ویژگی خاص گفتار امام در این باره آن است که شرایط دریدن حجاب علم را هم به تفصیل برای خواننده بیان می کنند. پس شرط دریدن حجاب علم، عنایت خداوند متعال است؛ یعنی حتماً باید الهامی از سوی خداوند به عارف برسد و بدون یاری گرفتن از آن، نمی توان به چنین مرحله ای رسید.
یکشنبه, ۲۸ آذر ۱۳۹۵ - ۲۳:۳۷
حصین صالحی مالستانی
امام خمینی، با توجه به بینش عرفانی خود، علم غیب و علم لدنی پیامبر را از زاویه مظهریت پیامبر اکرم (ص)، از اسم اعظم حق بررسی کرده است، وی ضمن اعتقاد به داشتن چنین علمی برای پیامبران الهی به طور عام، علم لدنی و علم غیب پیامبران را دارای مراتب متفاوت می¬داند که پیامبر خاتم (ص) در اوج قله وصل به مبدء غیب قرار دارد.
شنبه, ۲۰ آذر ۱۳۹۵ - ۱:۰
امام خمینی(س) نمونه کامل و مصداق بارز این سخن شریف امام صادق(ع) است که: «کونوا دعاة الناس بغیر ألسنتکم...»؛ ایشان در زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی و حکومتی خویش چنان زیست که گفته اش بر کرده اش پیشی نگیرد. همچنان که اجداد طاهرینش که رهبران مطلق بشریت می باشند چنین بودند.
شنبه, ۰۴ دی ۱۳۹۵ - ۱:۴۶
با دقت در برخی آیات، روایات و دیدگاه اخلاقی حضرت امام خمینی پیرامون تفکر روشن می شود که تفکر از مهره های اصلی در مهار نفس و تسلط بر شیطان درون و برون و شاه کلید درهای بستة علوم و معارفی است که دستیابی به آنان تغییردهنده و تحول آفرین شیوة زندگی انسان ها است.
جمعه, ۱۰ دی ۱۳۹۵ - ۱۰:۲۷
حجت الاسلام و المسلمین سید محمدعلی ایازی
در میان پیامبران بزرگ، در فرجام نبوت، پیامبر اسلام، با رسایی و شفافیت از جایگاه انسان سخن گفته است؛ ظرفیت های وجودی او را نشان داده و حقوق انسانی او را یادآور شده و از او دفاع کرده است؛ کتاب آسمانی وی نیز قرآن کریم است. برای مسلمانان جای بسی افتخار است که اگر اُمانیسم با داعیه ای محدود از انسان گرایی در سده های اخیر، در غرب سربرآورد و شعار اصالت انسان را سر داد، چهارده قرن پیش، شخصیتی در جزیرة العرب و در بطن توحش جاهلی، جنگ و خون ریزی، ستم و نادانی و تحقیر انسانیت، از کرامت وجودی او سخن گفت و او را به ارزش هایی والاتر از آنچه خود می شناخت و در نهاد او نهفته بود، فراخواند و راه های رسیدن به کمال و آرمان های سعادت آفرین را نشان داد.
دوشنبه, ۰۶ دی ۱۳۹۵ - ۱۰:۱
جهان شناسی عرفانی امام خمینی/2
جمعه, ۱۷ دی ۱۳۹۵ - ۵:۶
جهان شناسی عرفانی امام خمینی/1
دز آثار و مکتوبات امام خمینی(س) چنین برمی آید که وی معتقد به به وحدت شخصی وجود (وحدت تجلّی و وحدت سعی) است. به اعتقاد وی حقیقت وجود الف) سرچشمه همه کمالات و خیرات است و جز وجود او وجود دیگری قابل تصور نیست. ( شرح چهل حدیث،، ص 607) ب) بسیط من جمیع الجهات است و ترکیب در آن به هیچ وجه راه ندارد. (همان). ج) کامل من جمیع الجهات و دارای همه اسماء و صفات است. (همان ص 608) د) صرف وجود است و غیر وجود در او راه ندارد چرا که در این صورت «شر تراکیب که عبارت از ترکیب از وجود و عدم است در او راه داشت»
جمعه, ۱۷ دی ۱۳۹۵ - ۴:۵۹
بسیاری از مفاهیم و مضامینی که در غزلیات امام خمینی(س) دست مایۀ شعر شده اند، پیش تر در شمار معانی و قواعد عرفانی، جایی برای خود یافته اند. بدین رو، دیوان امام(س) یکی از چندین مجموعه های شاعرانه است که صدف وار، گوهر عرفان را در آغوش دارند و آن را در خود، چنان می پرورند که شایستۀ آویختن برگوش حقیقت شود.
یکشنبه, ۲۸ آذر ۱۳۹۵ - ۱۲:۶
کتب امام خمینی به عنوان یکی از بزرگترین عرفای اخیر، کاملا در این زمینه مفید و مطالعه و عمل به دستورات ایشان راهگشاست. این مقاله به مهمترین و کلی ترین موازین سلوک الی الله از دیدگاه امام خمینی اشاره دارد تا سالک از راه تحقیق در آنها، حق را از باطل تمییز دهد.
چهارشنبه, ۰۲ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۱:۰
مراد از ذکر قالبی آن است که فقط بر زبان یا قلب جاری گردد، بدون آن که به معنای آن توجه شود. حضرت امام خمینی (س) در این باره نظر دیگری دارد و تمام انواع و مراتب ذکر را واجد آثار خاصی می داند و می فرماید: گر چه ذکر حق و تذکر از آن ذات مقدس، از صفات قلب است و اگر قلب متذکر شد، تمام فوایدی که برای ذکر است، بر آن مترتّب می شود، ولی بهتر آن است که ذکر قلبی متعقّب به ذکر لسانی نیز گردد.
شنبه, ۰۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۰:۱۱
سیرو سلوک عرفانی امام خمینی(س)/2
چهارشنبه, ۰۴ فروردين ۱۳۹۵ - ۱۳:۰
جمشید مطهّری طشی
خدا، انسان و جهان، سه محور اساسی اندیشۀ بشری است که در طول تاریخ و در همۀ جوامع، پرسش های مهم، اساسی، اندیشه سوز و اندیشه ساز، همواره دربارۀ آن ها مطرح شده و می شود و تمام تلاش فکری بشر، متوجه این سه کانون و یافتن پاسخ های درست و مناسب برای پرسش های مربوط به آن ها است. در این میان، شناخت انسان و حل معماها و رازهای نهفتۀ آن از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد و دانشمندان فراوانی را در رشته های علمی مختلف به خود مشغول ساخته است.
سه شنبه, ۰۵ تیر ۱۳۹۷ - ۹:۵۶
حسین صالحی مالستانی
از جمله مسائلی که در جایگاه و مراتب انبیا در بیان امام، مطرح می گردد، لزوم اسفار اربعه معنویه برای پیامبر می باشد که دراین مرحله نیز، مراتب متفاوتی برای پیامبران مطرح می گردد. و جایگاه پیامبر خاتم (ص)، در رأس آن مراتب قرار دارد. جامعیت، واسطه فیض الهی، نگین نبوت بودن وعصاره انسانیت و خلقت، نخستین آفریده الهی و تجلی و مظهر اسم اعظم «الله»، از ویژگی های بر جسته پیامبر خاتم (ص) است که برای آن حضرت جایگاه بس بلندی را تداعی می نماید.
سه شنبه, ۲۳ آبان ۱۳۹۶ - ۱۳:۵۰
مقام جسمانیت و صورت ظاهرۀ انسان در عالم آخرت و نشئۀ ماورای طبیعت تابع صورت روحانیه و مقام نفس است و قوای غیبیّه و باطنیّۀ نفس (عاقله، واهمه، غضبیه و شهویّه) سرچشمۀ تمام ملکات حسنه و سیّئه و منشأ تمام صور غیبیّۀ ملکوتیه اند. پس برحسب غلبۀ هر یک از این قوا بر مملکت بدن، صورت اخروی مناسب آن تعیّن یابد چنانچه انسان اگر خلق باطن و ملکۀ سریره اش انسانی باشد، صورت ملکوتی او نیز صورت انسانی است. ولی اگر ملکاتش غیر ملکات انسانی باشد، صورتش انسانی نیست بلکه تابع آن سریره است.
جمعه, ۲۴ دی ۱۳۹۵ - ۱۱:۲۱
کرامت به معنای گرامی داشتن و بزرگی و شرافت دادن است. مراد از کرامت و تکریم، شرافت و بزرگی بخشیدن به خصوصیتی است که در دیگران نباشد، با همین خصوصیت، کرامت با تفضیل فرق می کند، به این بیان که کرامت و تکریم معنایی نفسی است و کاری به غیر ندارد، بلکه تنها شخص مورد تکریم منظور نظر است تا دارای شرافت و کرامت شود؛ اما منظور از تفضیل آن است که شخص مورد تفضیل از دیگران برتری یابد، درحالی که او با دیگران در اصل آن فضیلت شرکت دارد.
مراد از کرامت انسان این است که انسان در میان سایر موجودات دارای خصوصیتی است که در هیچ یک از موجودات دیگر عالم نیست و آن، داشتن عقل است و معنای تفضیل آن است که در غیر عقل از سایر خصوصیات و صفات هم انسان بر دیگران برتری دارد
دوشنبه, ۱۶ اسفند ۱۳۹۵ - ۱۴:۴۰
امام راحل عرفان را جدای از حضور در صحنه های مختلف اجتماعی نمی داند، بلکه آن را وسیله ای برای تحوّل و اصلاح جامعه و مردم معرفی می کند و عارف واقعی را کسی می داند که انگیزۀ او الهی باشد. آنچه سلوک عرفانی امام(س) را از ویژگی خاصی برخوردار می نماید، طی نمودن سفرهای چهارگانۀ معنوی که به صورت کامل است؛ به گونه ای که ایشان را از سایر عارفان ممتاز ساخته بود.
دوشنبه, ۰۹ اسفند ۱۳۹۵ - ۱:۱
برگرفته از مجموعه مقالات امام خمینی و اندیشه های اخلاقی عرفانی
میان اخلاق و فطرت رابطه ای دوسویه برقرار است. هم اخلاق در فطرت مؤثر می باشد و هم فطرت در اخلاق. ولی همۀ این رابطه ها را نمی توان در مقولۀ هماهنگی فطرت و اخلاق جای داد. در این جا به بررسی آن دسته از روابط میان فطرت و اخلاق می پردازیم که حاکی از هماهنگی میان این دو است و در مورد سایر رابطه ها به ذکر نام و توضیح مختصر آن ها اکتفا می کنیم.
به طور کلی، می توان انواع روابط میان اخلاق و فطرت را در چهار مقولۀ: رابطۀ هستی شناختی، رابطۀ معرفت شناختی و منطقی، رابطۀ ارزش شناختی و رابطۀ انطباق و سازگاری قرار داد.
پنجشنبه, ۲۴ آبان ۱۳۹۷ - ۱۱:۹
محمد امین صادقی ارزگانی
اگر از پیامبر اکرم(ص) در سخنان امام خمینی به حقیقت لیلة القدر یاد شده، مراد این است که در میان تعیّنات هستی که از آن ها به لحاظ تعیّن و تقیّد به «لیالی» یاد می شود، تعیّن اول (حقیقت محمدی) لیلة القدرِ آن تعیّن ها به حساب می آید، زیرا شمس وجود در حقیقتِ آن تعیّن متجلی گردیده است و به این لحاظ درک کامل آن حقیقت برای همگان و حتی شخص انسان کامل تا وقتی که در مرتبه تعیّن وجودی خویش است قابل دسترسی نخواهد بود.
دوشنبه, ۰۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ - ۱۱:۵۶
جهان شناسی عرفانی امام خمینی/4
سید حیدر آملی در کتاب نقد النقود خویش تفاوت آراء متفکران در باب مخلوق اوّل را به خوبی بیان کرده است. البته وی بیان حکما را درباره مخلوق نخستین، کامل و درست نمی داند و خود وجود عام و منبسط (فیض مقدس) را صادر نخستین می داند(سید حیدر آملی، ساحت ربوبی (شرح رساله نقد النقود فی معرفة الوجود)، ص 129.) او نام های مختلفی را که متفکرین بنا به اعتبارات مختلف به این حقیقت اوّل داده اند چنین ذکر می کند: عقل اوّل، نفس اوّل، حضرت واحدیّت، حضرت الوهیّت، انسان کبیر، آدم، جبرئیل، روح القدس، امام مبین، مسجد الاقصی, روح اعظم، نور حقیقت حقایق، هیولی، جوهر، هباء، عرش، خلیفة الله، معلّم اوّل، برزخ جامع، مفیض مراة حق، قلم اعلی، مرکز دایره و نقطه(همان، ص 130). او همه این اسامی را بنا به اعتبارات مختلف صحیح می داند و برای هر یک توجیهی ذکر می نماید
جمعه, ۱۷ دی ۱۳۹۵ - ۲۰:۵۰
جهان شناسی عرفانی امام خمینی/3
به اعتقاد امام خمینی انسان می تواند در یک نماز حقیقی قلبش را جلوه گاه تجلّیات ربّانی کند: «تکبیرات افتتاحیه برای شهود تجلیّات است از ظاهر به باطن و از تجلیّات افعالی تا تجلّیات ذاتی ... و تکبیرات اختتامیه برای تجلیّات از باطن به ظاهر و از تجلیّات ذاتیه تا تجلیّات افعالیه است.»
جمعه, ۱۷ دی ۱۳۹۵ - ۱۲:۴۵
مقوله شادی در متون دینی اسلام مطرح شده است به این معنا که هم قرآن و هم روایات معصومان به اهمیت آن تذکر داده اند.
چهارشنبه, ۰۸ آبان ۱۳۹۸ - ۱۲:۰
دکتر عبدالحسین خسروپناه
امام خمینی(س) در اندیشه انسان شناسی خود، مطابق انسان شناسی قرآنی به صورت جامع نگرانه به ابعاد مختلف انسان و مباحث گوناگون انسان شناسی طبیعی، فلسفی، شهودی و ارزشی پرداخته است.
یکشنبه, ۱۲ دی ۱۳۹۵ - ۱۵:۴۴
حضرت امام مانند بزرگان دیگر، حقیقت محبت را از امور وجدانی و ذوقی می دانند که دریافت حقیقت آن، نه با «بصر» ممکن است و نه با «نظر». ایشان بر این عقیده اند که محبت قابل تعریف نیست؛ از این روی در آثار ایشان برای محبت، حدی منطقی یا تعریفی خاص ذکر نشده است. با این حال، در جای جای کتب و رسایل ایشان به توصیف هایی برمی خوریم که باید آن را تعریف محبت به خواص و آثار آن نامید.
یکشنبه, ۱۴ مرداد ۱۳۹۷ - ۱۳:۵۰
برگرفته از کتاب امام خمینی و اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی، مقالات عرفانی(3)
هر فرهنگ و اندیشه ای، زبان شعر را برمی گزیند تا خود را در آن پنهان کند و از طریق شعر، اندیشۀ خود را به دیگران منتقل نماید. در حقیقت، شعر و لطافت شعور، ودیعه ای الهی است و آنچه در اسلام منع شده است، انحراف در کاربرد این ودیعه می باشد؛ اما شعرِ دارای تعهد و موضع صحیح، ستوده شده است.
سه شنبه, ۱۷ مهر ۱۳۹۷ - ۱۳:۵۴
درس گفتارهای آداب الصلواة/3
یحیی بونو در این گفتار به حرکت جوهری ملا صدرا می پردازد و تفاوت آن با سایر نظراتی که وجود دارد. این بحث بسیار مهم است چرا که به حقیقت وجود انسان و نسبت آن با نفس و بدن مربوط می شود. ملاصدرا به دلیلی که بونو می گوید متوجه نکته ای می شود که گذشتگان از عرفا به آن توجه نداشتند.
دوشنبه, ۲۸ دی ۱۳۹۴ - ۱۵:۴۰
امام خمینی (س) و ملاصدرا
مهم ترین ویژگی عرفانی انسان که در دید ملاصدرا و امام خمینی برجستگی خاصی دارد، همان ابعاد انسان کامل است. نگرش این دو به انسان کامل، عمیقاً در تعالیم اسلامی، به خصوص شیعة امامیه و در فلسفة امامت، هم از بعد سیاسی و هم عرفانی و نیز عرفان ابن عربی ریشه دارد.
جمعه, ۲۴ دی ۱۳۹۵ - ۲۲:۵۱
مقاله ارائه شده در همایش اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (س)
حضرت امام به آثار اخلاقی اش بیش از دیگر آثارش تعلّق خاطر داشته و نشر آن ها را لازم تر می دانسته است. دلیل این نکته، بند ششم وصیت نامۀ ایشان است که در 15 دی ماه 1356 برابر با 25 محرّم 1398 در نجف اشرف نوشته اند: کتب خطّی این جانب را در صورت امکان، طبع کنند و اگر کسی خواست طبع کند در اختیار او بگذارند به طوری که ضایع نشود؛ خصوصاً کتب اخلاقی را.
چهارشنبه, ۱۷ آبان ۱۳۹۶ - ۱۴:۴۰
حضرت امام(س) ابرمرد قرن حاضر و اسوه و الگوی سالکان راه خدای سبحان در عصر حاضر بود.او در طی قرون متمادی، برجسته ترین کسی است که در پرتو مکتب قرآن و عترت، هم در پهنۀ عرفان حماسی کامیاب بوده و هم در صحنۀ حماسۀ عارفانه ظفرمند است. مناجاتش مظهر عشق به معبود است و حماسه اش، سرشار از خشم مقدس و غضب مطهر.
همانطوری که در نجوای با حق، پیشرو است، در جهاد با باطل نیز گوی سبقت را از همگان ربوده است.
دوشنبه, ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۱۲:۲۲
حضرت امام (س) به متون ادعیه و مناجات از حیث منبعی که سرشار از معارف ناب الهی است، افزون بر جنبه های عبادی و لطیف ترین و عمیق ترین ارتباط میان بنده و خالق توجه داده، به جنبه معرفتی آن بسیار تأکید نموده است. ایشان معتقدند آنچه را که در قرآن از معارف به رمز آمده، در ادعیه و مناجات با تفصیل بیشتری ذکر گردیده است. پس باید معارف را از ادعیه معصومین علیهم السلام آموخت، چون طرف خطاب در ادعیه حق سبحانه است.
یکشنبه, ۲۸ آذر ۱۳۹۵ - ۱۴:۴۸
آیت الله جوادی آملی
همت تو باید در همه حرکات و سکنات و اندیشه و فکرت در توجه به خداوند متعال و ملکوت او باشد، چرا که به سوی خدای متعال مسافری و ممکن نیست در این سفر با قدم نفْس راه پیمودن، پس چاره ای نیست جز آنکه با قدم خدا و رسول سفر کنیدر بهار 1382 که همایش «اندیشه های اخلاقی و عرفانی امام خمینی (س)» توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در قم برگزار شد، حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی به عنوان سخنران افتتاحیه مطالب مبسوطی بیان فرمودند که خلاصه ای از آن به شرح ذیل است:
امام (رضوان الله تعالی علیه) خصوصیاتی داشت که در دیگر عارفان کمتر بود. البته دیگر عارفان نیز خصوصیاتی داشتند که در امام فرصت ظهور و بروز پیدا نکرد. هر یک از عُرفا مظهر اسمی از اسماء الله هستند. کاری که دیگران کرده اند این است که کتابهای مبسوطی در این زمینه نوشته اند، امام (رضوان الله علیه) فرصت این کار را پیدا نکردند، اما نوشته های دیگران را از علم به عین و از گوش به آغوش آوردند؛ چیزی که نهایت سعی و تلاش دیگران بود.
خصوصیت ممتاز امام این بود که اولاً ایشان در سیره و سنتشان بین اخلاق و عرفان کاملاً فرق گذاشتند. فرق اخلاق و عرفان این نیست که یکی پویا است و دیگری غیر پویا. اخلاق در مرحله خیلی نازل است و عرفان در اوج قرار دارد و بین اخلاق و عرفان، فلسفه فاصله است. اصلاً نباید گفت بین اخلاق و عرفان چه تفاوتی هست، تا بگوئیم یکی پویا است
دوشنبه, ۱۸ بهمن ۱۳۹۵ - ۹:۳۷