مجله نوجوان 47 صفحه 19

قایم موشک بازی ماه و خورشید خسوف وکسوف چگونه صورت می گیرند؟ خورشید گرفتگی زمانی صورت می گیرد که ما از میان خورشید و زمین عبور کند و در نتیجه مانع رسیدن نور آفتاب به زمین شود . ماگرفتگی زمانی رخ می دهد که ماه از میان سایه زمین عبور کند در این صورت نور خورشید به آن نمی رسد. این یک انطباق عجیبی است که خورشید و ماه در آسمان به یک ندازه به نظر می رسند . در حالی که در واقع قطر خورشید 400 بار بزرگتر از قطر ماه است . اما خورشید هم در فاصله ای چهار صد برابر فاصله ماه تا زمین قرار دارد . از آنجاکه خورشید و ماه از زمین به یک اندازه به نظر می رسند گاه چنان اتفاق می افتد که ماه سطح مرئی خورشید را کاملا صورت گرفت است و در خلال خورشید گرفتگی سایه ماه روی زمین می افتد. سایه ماه شمال دو بخش است. یک بخش تاریک و تمام سایه در مرکز و یک بخش نیم سایه که روشن تر است . بخش تمام سایه قسمت کوچکی از سطح زمین را می پوشاند و تنها در محدوده همین قسمت است که خورشید گرفتگی کامل قابل مشاهده است و کسوف جزئی در بخش از خورشید به وسیله ماه پوشانه شده است. در خلال ماه گرفتگی یا خسوف ، سایه زمین بر روی قرص ماه می افتد و چون زمین و همچنین سایه آن بسیار بزرگتر از ماه است. شانس ماه گرفتگی کامل بیشتر ازخورشید گرفتگی کامل است. دنباله دار ! یک دنباله دار یا حداقل دنباله دارهای روشن دارای سری هستند که از آن سر ، دم فروزانی بیرون آمده است و در بعضی موارد در قسمت سیر می توانیم یک هسته مرکزی روشن تر را مشاهده کنیم که به وسیله یک طبقه درهم ریخته تری به نام گیسو احاطه شده است به نظر می رسد که دنباله دارها از تجمع مواد جامد تشکیل شده اند که اکثر این مواد از یخ و گاز و غبار هستند. آنها بر روی مداری بسیار کشیده که به خورشید خیلی نزدیک است حرکت می کنند و سپس تا عمق منظومه خورشیدی از مدت حرکتشان در مدار تها چند سال طول می کشد . اما بسیاری از آنها مدت حرکتشان در مدار هزاران سال می رسد. پاره ای از آنها کشف شد و به نام کاشف آن نامیده شد ممکن است هیچ گاه به منظومه خورشیدی برنگردند . بسیاری از دنباله دارها اجسام کم نوری هستند . در بسیاری از آنها دم ظاهر نمی شود . اما دنباله دار روشن بسیار هیجان انگیر به نظر می رسد و در میان تمدنهای باستانی آن را نشانه ای از بلا در آینده می دانستند . باری مثال درست پی شزا آغاز جنگ روم باستان یک دنباله دار روشن مشاهده شد و دیگری به هنگام مرگ ژولیوس سزار ظاهر شد . فرق دنباله دارها باستاره ها و شهابها چیست؟ ما در تعریف ستاره می گوییم که یک جرم نورانی که به خودی خود نور دارد و در آسمان ثابت و بدون حرکت است ولی دنباله دارها در آسمان در حال حرکت هستند و در یک مدار خاصی دور ستاره منظومه شمسی خویش در حال گردش هستند . پس بنابراین دنباله دارها یک ستاره نیستند . و فقط کافی است بای معرفی این اجرام بگوییم دنباله دارد . دنباله دار جرمی است بزرگ ودر حال حرکت به دور خورشید . مثل حرکت سیارات به دور خورسشید در حال یکه شهاب صرفا یک ذره سیار ناچیز است که از نظر اندازه شبیه به یک دانه شن است و آن هم به دور خورشید حرکت می کند اما وقتی قابل رویت خواهد بود که وارد جو زمین شده و دراثر اصطکاک با جو زمین سوخته شده و به صورت یک جرقه نور زودگذر در آید. پوشش محافظتی سفینه آپولو با سرعت 11 کیلومتر در ثانیه یه هنگام وارد شدن به جو بر اثر گرمای فوق العاده دچار سوختگی می شود. در حالی که بعضی شهابها با سرعت نزدیک به 70 کیلومتر در ثاینه وارد جو می شوند و دنباله دراهاار از مسافت صدها میلیون کیلومتر می توان مشاهده کرد . ولی شهابها تنها از مسافت صد کیلومتر ید رهوا ممکن است قبل مشاهده باشند . شواهد نشان می دهد که بعضی از شهابها خرده های بازمانده از دنباله دارهای پیشین هستند. بنابراین بین این دو همیشه یک ارتباط ناگسستی وجود دارد..