مجله نوجوان 112 صفحه 14

نوروز در زمان خلفا عیدونه حبیب بابایی جشن نوروز با آنکه ریشه ایرانی دارد در روزگار آغاز حکومت عباسیان به رسمیت شناخته شد . عید نوروز با نخستین روز سال خورشیدی آغاز می شد و تا شش روز ادامه می یافت . در نخستین روز ، مردم صبح زود از خواب بر می خاستند و سر چاه یا کنار چشمه می رفتند و خود را می شستند؛ حتی بر سر و روی هم آب می پاشیدند . در مورد این شستشو و آب پاشی دلایل زیادی آورده اند . بعضی گفته اند که این کار برای دور کردن بدیها بوده ، عده ای هم این آیین را مایه براندازی هوای فاسد که موجب شیوع بیماریها می شد ، دانسته اند . برخی هم معتقدند برای پاک کردن و زدودن جسم از پلیدی دودی که در زمستان یا آتش آن ، خود را گرم می کرده اند این کار را انجام می داده اند . در زمان عباسیان به ویژه در زمان موکل ، نوروز با شکوه و شادی فراوان برگزار می شد . آورده اند که به مناسبت نوروز به فرمان خلیفه ، پنج میلیون درهم سکه به رنگ های گوناگون ضرب می کردند و بر سر میهمانان دربار ، می ریختند . دلقکان با نقاب های مختلف و شاد به پیشگاه خلیفه می آمدند و از او انعام می گرفتند و خلیفه گل های رنگارنگ به آن ها هدیه می داد . از مشخصات عید نوروز تبادل پیشکش و هدیه بود . خلفای عباسی هم مانند پادشاهان ایران در تالاری با جامه های فاخر و گرانبها می نشستند و هدیه های خود را می پذیرفتند . می گویند متوکل از بامداد تا نماز ظهر در تالار می نشست و به گرفتن پیشکش هایی که از سوی بزرگان و بلند پایگان تقدیم می شد ، مشغول بود . هر کس به اندازﮤ توانایی خود چیزی به خلیفه هدیه میداد . وزیران و بزرگان ، عطر و گوهر و مروارید ، بازرگانان کالاهای مرغوب مانند فرش و جامه ، شاعران قصیده و مردم عادی هم گل و میوه نثار می کردند . دیدار خلیفه در نوروز بدون تقدیم هدیه صورت خوشی نداشت . خلفا گاهی با جسارت تمام از هدایای مهمانان جویا می شدند و پرسش ویژه آن ها این بود : ( ( پیشکش امروز شما کجاست ؟ ) ) دفتری تدارک دیده شده بود تا نام میهمانان و هدایای آن ها در آن ثبت شود . این کار برای میهمانان سودی هم داشت چرا که خلیفه هم درمقابل ، هدیه شایسته ای به آنان می بخشید . در طی شش روز جشن ، مردم در گذرگاهها جمع می شدند و آتش می افروختند . شور و دلبستگی مردم در برپایی نوروز چنان بود که معتضد خلیفه عباسی هم نتوانست جلوی شادی آن ها را بگیرد و مردم را آزاد گذاشت تا هر طور که می خواهند شادمانی کنند . مردم خوراکی های لذیذ می پختند و لباس های گرانبها می پوشیدند . ضمنا مهمانی هایی با دسته های منظم نوازنده بر پا می شد . مردم به بام خانه های خود می رفتند و در آنجا جشن می گرفتند ، آشپزی ماهر به خدمت می گرفتند که خوراکیها را شبانه تهیه کند تا در روز عید با خوردنی های تازه از مهمانان و دوستان پذیرایی کنند . در این مدت مکتب خانه ها بسته می شد و دانش آموزان مشغول بازی و شادی بودند . آدم های محترم یکدیگر را با مشک آب می زدند یا اطراف خانه و باغ خود را آبپاشی می کردند .