مجله نوجوان 138 صفحه 24

ضیافت محمد رضاتقی دخت قسمت دوم سنتهای ایرانی ماه مبارک رمضان آیینهای شروع ماه و رؤیت هلال رؤیت هلال نیز در هر منطقه آیین خاصی داشت. در مناطق مرکزی ایران، مردم با سینی قرآن و آینه و سبزه به پشت بامها می­رفتند و در آینه می­نگریستند تا ماه را در آن ببینند بعدقرآن را باز می­کردند و به آن نگاه می­کردند و بعد سبزه را در آب میانداختند در نواحی جنوب ایران نیز مردم معتقد بودند که باید بعد از رؤیت هلال به شمشیر نگاه کرد. در نواحی شمالی هم، نگریستن به صورت سادات بعداز رؤیت هلال سنت بود تا برکت و رحمت آورد و بر برخی نواحی هم نگریستن به صورت کودکان به خاطر صداقت آنان مرسوم بود و به همین دلیل موقع رفتن برای رؤیت هلال، کودکی را نیز با خود به بام می­بردند. به هر حال، رؤیت هلال توسط افراد، برای آنها حجیت شروع ماه را به همراه نداشت و ما وقع، باید به تأیید و حکم« عالم بلد» منتهی می­شد.اگر چنین نمی­شد و گواهی گواهان کارگر نمی­افتاد و رؤیت هلال برای « عالم بلد» مسلم نمی­شد، سنت دیگری به نام « قاصد در کردن» ( اعزام قاصد به اطراف) انجام می­شد. این قاصدان که از میان افراد امین انتخاب می­شدند. وظیفه داشتند به اطراف رفته و از جای دیگر و مهم تری، حکم حلول ماه را با تأیید مجتهدی دیگر ( شفاهاً یا کتباً) بیاورند. به هر حال، بعداز مسلم شدن حلول ماه و ابلاغ حکم آن، رسماً ماه رمضان اعلام می­شد و خبر شروع ماه، با صدای اذان، شلیک توپ، صدای نقاره و یا جارزدن به همه جا پخش می­شد. نقاره آفتاب، طبل ورچین ورچین و خرما گردانی به طور کلی وقت افطار مشخص تر از وقت سحر بود و « خط حمراء» تقریباً ملاک تشخیص آن بود. خط حمراء، خط سرخی است که در مشرق آسمان و موقع غروب دیده می­شود با دیدن خط حمراء « نقاره آفتاب» (کنایه از غروب آفتاب) و «طبل ورچین ورچین » به صدا در می­آمد که دومی کنایه از این بودکه کسبه باید وسایل خود را جمع و کسب و کار را تعطیل کنند. این طبل، تقریباً در همۀ بازارهای شهرهای بزرگ نواخته می­شد و مردم دو دسته می­شدند؛ عده ای که برای افطار به منزل می­رفتند و عده ای که برای نماز قبل از افطار به مساجد می­رفتند وگروه دوم در مساجد با خرما و گاه آش، روزۀ خود را افطار می­کردند. اعتقاد بر این بود کسی که روزۀ روزه داری را بگشاید، در ثواب آن شریک است. به همین دلیل، رسم رایج دیگری بود به نام « خرما گردانی» بدین قرار که مردم نزدیک افطار با ظرفی از خرما به کوچه می­آمدند و با تعارف آن به مردم در حال رفتن به خانه، روزۀ آنها را باز می­کردند و در ثواب افطار کردن آنها شریک می­شدند. این رسم « خرما گردانی » تا سالهای اخیر نیز در برخی مناطق مرکزی ایران مثل کاشان ادامه داشت.