4 ـ 2 ـ پول و توسعه اقتصادی
آنچه گذشت تنها وظایف به اصطلاح کلاسیک پول بود، ولی خلاصه کردن وظایف پول به صفات چهار گانه فوق کافی نیست، امروزه پول علاوه بر وظایف قدیمی خود نقشهای دیگری را نیز دارا می باشد که بطور خلاصه عبارتند از:
[[page 25]]
الف: عامل توسعه و رونق اقتصادی
ب: عامل تنظیم کنندۀ فعالیتهای اقتصادی
ج: عامل سلطه
د: عامل توزیع مجدد درآمدها.
که شرح وظایف و عملکردهای بالا وسعت بیش از این اوراق را می طلبد، ولی بطور اختصار در نقش توسعه و رونق اقتصادی وقتی پول عمل می کند که اگر اشتغال کامل تحصیل نشده باشد؛ یعنی از تمام منابع ملی و از همۀ عوامل اقتصادی تا سر حد امکان استفاده نشده باشد، افزایش حجم پول در جریان ممکن است باعث افزایش حجم تولید شود، ولی در صورتی که جامعه در شرایط اشتغال کامل باشد و یا عقده های خفگی و یا موانع اقتصادی مانع افزایش و توسعۀ بخشها و وسعت اقتصادی و تولید گردد، افزایش حجم پول در جریان موجب افزایش قیمتها و سبب تورم خواهد شد. همچنین است تقلیل حجم پول در جریان که ممکن است موجب رکود و کسادی اقتصاد گردد.
نقش دیگر پول توزیع مجدد درآمدهاست، مثلاً در شرایط صعود پیاپی قیمتها، دارندگان درآمدهای ثابت مثل مزدبگیران و صاحبان اوراق قرضه و... قادر نیستند درآمدهای خود را به نسبت افزایش قیمتها تغییر دهند و اگر هم بر اثر اعتصابات کارگری مزدها به تبع قیمتها افزایش یابند مدتی تاخیر دارد.
در صورتی که در شرایط تورم و صعود خود افزای قیمت ها، دارندگان درآمدهای غیر ثابت، مثل تولید کنندگان، بازرگانان و... از افزایش قیمتها بهره مند می شوند و بدین طریق درآمد جامعه، به ضرر دارندگان درآمدهای ثابت و به نفع دارندگان درآمدهای متغیر توزیع می شود. در صورت مخالف، یعنی در شرایط رکود و بحران که قیمتها تنزل می کنند، بر قدرت خرید صاحبان درآمدهای ثابت افزوده می گردد.
[[page 26]]