سنجش میزان آگاهی مردم از انگیزه های قیام عاشورا
رضا اسماعیلی - مرتضی پدریان
یکی ازمسایلی که جوامع اسلامی با آن مواجه هستند، عدم دخالت مردم در امور سیاسی و حاکم بودن تفکرجدایی دین از سیاست و جدا پنداشتن این دو از یکدیگر در زندگی عادی و مذهبی می باشد. لذا لازم است تحقیقی صورت گیرد تا میزان آگاهی مردم ما ازجنبه های مختلف قرآن وعترت سنجیده شود.
یکی ازموارد شایع درمیان شیعیان، قیام خونین کربلا است. این قیام، به دلیل وجود کارایی بالای آن، همیشه مورد تحریف هدف و انگیزه قرارداشته است و به میزانی که مراسم عزاداری آن شیوع بیشتری پیدا کرد، بر میزان این تحریف نیز افزوده شده است. زیرا وقتی هدف، وارونه و تحریف گردید، دیگر آن اثر بخشی را که بایدداشته باشد، از دست می دهد، بلکه ضد آن هدف می شود.
به طورکلی در مورد انگیزه های قیام امام حسین(ع) سه نظریه وجود دارد.دسته اول جنبۀ منفی داشته و موجب سستی مسلمین است و هدف امام (ع) را شفاعت شیعیان می داند. دستۀ دوم خنثی بوده برای امام(ع) وظیفۀ عینی خاصی قایل است ودستۀ سوم، جنبۀ محرک وسازندۀ آن است که از امام(ع)الگوگیری می نماید.
درتحقیقی میدانی در شهرمذهبی اصفهان،این مجموعه آگاهی ها مورد سنجش قرار گرفته است. دراین سنجش میانگین نمره افراد6 از 19،یعنی حدود پاسخ درست است. این عدد بیانگر پایین بودن میزان آگاهی مردم از علل و انگیزه های نهضت عاشورا می باشد.
دیگر نتایج جالب این سنجش از این قرار است:
[[page 10]]
1 - هیچگونه رابطۀ معنی داری بین میزان آگاهی وجنسیت وجود ندارد، به بیان دیگر هردوجنس(زن ومرد) از لحاظ میزان آگاهی دریک سطح قرار دارند.
2 - بین سن افراد و میزان آگاهی آنها رابطۀ منفی وجود دارد،یعنی با بالا رفتن سن، میزان آگاهی صحیح از نهضت عاشورا کمتر می شود. به بیان دیگر، مجالس عزاداری، خطبا و گویندگان نتوانسته اند رسالت واقعی خویش را درتفهیم انگیزه های قیام انجام دهند.
3 - هرچه میزان تحصیلات بالاترمی رود، میزان آگاهی ازنهضت عاشورا وآگاهی از انگیزه های قیام امام حسین(ع) هم افزایش می یابد.
براساس روشهای علمی،نتایج مذکوربا اطمینان 95% قابل تعمیم به کل جامعه است و فرضیۀ اصلی ما یعنی عدم آگاهی صحیح مردم از نهضت عاشورا مورد تأیید قرار می گیرد.
[[page 11]]