الگوهای تربیتی و اخلاقی در قیام امام حسین(ع)
حجةالاسلام محمد فاکر میبدی
خصلت الگوپذیری به حکم آفرینش، در وجود هر کس به ودیعت گذارده شده است، چرا که هر کس به نوعی می کوشد تا از شخصیتهایی که در نظر او بزرگ و کامل هستند پیروی کرده و شیوۀ زندگی و تعالیم وی را سرمشق زندگی خود قرار دهد. و گاه، آگاه یا ناآگاه، کنشها، بینشها و گرایشهای شخص موردنظر را – که برای وی نقش الگودهی دارد – در عرصۀ زندگی، در رفتار، گفتار و کردار خود بروز می دهد، قرآن کریم نیز به این نکته عنایت دارد و برای تربیت انسانها به معرفی چهره های نیک همچون ابراهیم(ع) و محمد(ص) می پردازد و می فرماید: «ولکم فی رسول الله اسوۀحسنۀ»
در راستای رسالت اسوه یابی، لازم می نماید که مجموعه های فضیلتی را مورد مطالعۀ عمیق قرار داد و شاخصها و برجسته ها را به عنوان الگوی زیستن انتخاب کرد. در این میان نهضت عاشورا از آغاز تا انجام، مجموعه ای از الگوهای ارزشمند در فضایل اخلاقی، عبادی، عقیدتی و دیگر فضایل است که می تواند طالب هر نوع فضیلتی را سیراب و خواهان هر اسوه ای را کامیاب کند، مجموعه ای که بفرمودۀ امام حسین(ع) بهترین و نیکوترین هاست.
در بخش معرفی برجسته ها می توان نشان داد که هر کدام، اسوه و الگوی یکی از فضایل می باشند که در مجموع می توانند نقش الگودهی مناسب را ایفا کنند. از جملۀ این الگوها و بعد الگودهی آنها عبارتند از:
حضرت ابوالفضل، الگوی وفاداری و فداکاری
حبیب بن مظاهر و انس بن حارث کاهلی، الگوهای کهنسال با برجستگیهای ویژه
[[page 124]]زهیربن قین، الگوی خوشبختی
فیس بن مسهر، الگوی رازداری
عابس، الگوی محبت و مودت
حنظلۀ بن سعد و سعیدبن عبدالله، الگوی جان نثاری
حربن یزید، الگوی نادمان
ابوثمامه صیداوی، اسوه نمازگزاران
مسلم بن عوسجه، الگوی سبقت در شهادت
جون، شهیدی سیاه و الگویی سفید
شهیدان ترک و فارس، الگوی قومیت زدایی
محمدبن بشیرحضرمی، ام عمرو و ام وهب، نمونه هایی از سبقت عقیده بر عاطفه
و بالاخره زینب، اسوۀ صبر و مقاومت.
این جلوه های ایثار، فداکاری، ادب و آداب، پایداری و مقاومت همه ناشی از تحول عمیقی است که در اندیشه و بینش عاشوراییان به وجود آمده است و در ارزشگاه کربلا و فضیلتکده عاشورا به نمایش گذارده شده است.
[[page 125]]