مرثیه سرایی در شعر فارسی
سید حسین احترامی
در ادبیات فارسی بی تردید مراثی مربوط به شهادت حضرت امام حسین(ع) را باید محور اصلی مرثیه سرایی مذهبی دانست.
در ادبیات عرب مرثیه سرایی سابقه و شیوعی قابل توجه دارد. پس از اسلام می توان به شاعرانی چون «دعبل خزایی»،«دیک الجن» و«شافعی» اشاره کرد که از همان آغاز در مورد واقعۀ کربلا و شهادت دیگر معصومین(ع) اشعاری سروده اند.
در ادبیات فارسی متأسفانه در سده های اول، مراثی مذهبی ثبت شده ای مشاهده نمی شود. این سخن بدان معنا نیست که شعرای شیعۀ پارسی زبان در این سده ها وجود نداشته اند ویا مراثی مذهبی نسروده اند، بلکه سخت گیریها و اختناق نسبت به تشیع به صورتی بوده که این گونه اشعار ظاهر نشده و یا پاره ای از آنها ضایع گردیده است. در هر صورت پس از این دوران خفقان، شعرای پارسی زبان همچون کسایی مروزی، ناصرخسرو، سنایی غزنوی و بویژه قوامی رازی، خواجوی کرمانی و سلمان ساوجی بدان پرداخته اند.
در تاریخ مرثیه سرایی فارسی، قرن ششم تا هشتم را باید «قرون تجربه های تازه در مراثی مذهبی» شناخت. دردوره های بعد به شعرایی برمی خوریم که مراثی مذهبی را به اوج رساندند و پرسوزترین اشکال مرثیه را در ادبیات فارسی به وجود آورند و نیک پیداست که محور مراثی، حسین بن علی(ع) می باشد.
[[page 187]]