شهادت و ایثار از دیدگاه حسینی(ع)
محمدتقی سالمی
شهادت در اسلام مقوله ای الهی است و با آدم زاده شده و با خاتم به کمال نشسته است. آنگاه که خداوند آدم را آفرید و آفرینش بشری آغاز گردید، قابیل، هابیل را کشت و شهادت در همین اوان آفرینش آغاز شد.
این مقوله در اسلام با ادیان و مکاتب دیگر، تفاوتی اساسی دارد. شهید در اسلام زنده است و پیوستۀ به حق است. این پیوستگی شبیه آخرین مرحلۀ سیر و سلوک عرفانی است که فنای فی الله می باشد. این فنا عین بقاست و سلوکی برخاسته از خون، حماسه و مبارزه است و سالک را تا غایتی اعلی می رساند.
از میان عرفای ما، میبدی در تفسیر «کشف الاسرار»، شیخ شهاب الدین سهروردی در رسالۀ «عقل سرخ»، صدرالمتالهین در رسالۀ «سه اصل» و برخی دیگر، با این دید شهادت را تحلیل کرده اند.
درمیان متأخرین، دکتر علی شریعتی، استاد مرتضی مطهری و حضرت امام خمینی (س) این نگرش را به کمال رسانیده و به علاوه به آن صبغۀ اجتماعی نیز بخشیده اند. با این تفسیر، شهادت مفهوم عاشورایی خود را به گونه ای روشنتر عرضۀ اندیشه و احساس انسان امروز می کند و در عمل توان بیشتری را برای تحول فردی و اجتماعی بدست می آورد.
امام حسین(ع) به شهادت رسید، اما در تاریخ پس از خود تأثیری بس شگرف و فزاینده در نهضتها و تحولهای اجتماعی برجای گذاشت و مفهوم عدالتخواهی و مبارزه را وارد دوران جدیدی نمود. یکی از جلوه های روشن این تأثیر، انقلاب اسلامی ایران است;
[[page 302]]انقلابی که اقتدای پیشوای آن به پیشوای قیام عاشورا از بارزترین ویژگیهای آن است.
تفسیر عرفانی وعمیق ایشان از مفاهیمی چون هجرت، جهاد و شهادت در طول انقلاب اسلامی همیشه تأمین کنندۀ بخش عمده ای از نیازهای فرهنگی و روحی مبارزین، رزمندگان و انقلابیون بوده، به نحوی که تأثیری جهانی و بنیادین داشته است.
[[page 303]]