مقدمه
یک قصه بیش نیست غم عشق وین عجب
کز هر زبان که میشنوم نامکرر است
حافظ
عاشورا، تبلور زندۀ نماز و مناجات و حماسه و عدالت و وجدان و شهادت است و محتوای راستین زمان و مکان در ملکوت زمین و خاک. از این رخداد و آموزۀ عظیم بسیار گفته و شنیدهایم، اما هماره از پس هالهای از اشک و با سینهای مملو از داغ و درد مظلومیت به این رویداد شگرف نگریستهایم و کمتر کوشیدهایم تا در رویکردی معرفتی، ابعاد گوناگون انسانی و اجتماعی آن را شناخته و درسها و پیامهای زندگیساز و حماسهآفرین آن را رهنمون اندیشه و عمل خویش سازیم.
اینک بر آن شدهایم تا به مناسبت سالگرد رحلت رهبر قیام حسینی خویش، امام خمینی(س)، و به آهنگ شناخت راستین این حادثۀ عظیم و بهرهگیری هر چه افزونتر و سازندهتر از آموزههای آموزگار بزرگ آن، امام حسین(ع)، این حماسۀ زندۀ جاوید را دیگر بار از زبان جمعی از اندیشوران بشنویم. بدین منظور نشستها و گفت و شنودهای چندی با صاحبنظران انجام پذیرفت که دفتر حاضر اولین بخش ارائه گردیده از دستاورد این گفتگوهاست.
مراحل شکلگیری و تدوین این مجموعه از آغاز تا انجام به شرح زیر میباشد:
1- تهیه و تدوین پرسشنامۀ تفصیلی در دو بخش مسائل عام تحلیل عاشورا و بخش مسائل تخصصی (سیاسی، اجتماعی، علمی،...) و ایجاد یک نظام تفصیلی موضوعی برای
[[page viii]] تنظیم گفتگوها.
2- دعوت از صاحبنظران جهت انجام مصاحبه و ارسال پرسشنامه برای آنان.
3- انجام مصاحبه با اساتید پذیرای دعوت، تدوین اولیۀ آثار و اعمال تصحیحات و اصلاحات اولیه از سوی گروه مصاحبه و استاد مصاحبهشونده
4- ویراستاری علمی، ادبی و فنی تا مرحلۀ سازماندهی و تنظیم نهایی مصاحبهها در قالب نوشتاری سازمانیافته.
نکاتی چند:
ـ افزون از پنجاه شخصیت علمی حوزه و دانشگاه جهت مصاحبه، به شکلهای گوناگون شفاهی و کتبی، دعوت شدند که دفتر اول متن تنظیمشدۀ مصاحبۀ اساتید پذیرای دعوت اینک پیش روی شماست.
ـ چنانچه مجال و زمان بیشتری برای انجام تخصصیتر مصاحبهها و ویراستاری در اختیار بود، این نوشتار میتوانست از کیفیت مطلوبتری برخوردار باشد.
ـ اساتید مصاحبهشونده بهتناسب تخصص خویش، هر کدام به بخشی از پرسشها پاسخ گفتهاند و سازماندهی درونی هر مصاحبه بهتناسب موضوعات فرازهای آن، شکل گرفته است.
ـ در هر فصل پاسخهای مصاحبه شوندگان به سؤالات مطرح شده بر اساس ترتیب الفبایی اسامی تنظیم شده است.
ـ فرهنگ عاشورا موضوع محوری پرسشها و پاسخها در این مجموعه گفتگوهاست.
ـ هر گاه کاستی و خللی در کیفیت انتقال مفاهیم و معانی از تنظیم کننده وجود داشته است، عذر او را پذیرا باشید. امید اینکه موارد احتمالی یادشده در کلیت مراحل این کار ارجمند خدشهای وارد نیاورده باشد.
زهرا احسانی
[[page ix]]