فصل اول: در میراث خنثی است
مسأله 1 ـ اگر بعضی از ورثه خنثی باشد؛ به این که دارای عورت مردان و زنان باشد، پس اگر به یکی از مرجّحات منصوص و غیر منصوص، تعیین این که او مرد است یا زن، ممکن باشد، او خنثای غیر مشکل است و بر طبق مرجّحات عمل می شود و اگر ممکن نباشد او خنثای مشکل است.
[[page 425]]مسأله 2 ـ مرجحات منصوصه چند امر است: اول این که: دائماً از یکی از دو عورت ادرار نماید، یا غالباً چنین باشد به طوری که بول از غیر آن عورت، به ندرت و مانند معدوم باشد وگرنه محل اشکال است، پس طبق آن عورتی که از آن ادرار می نماید، ارث می برد، بنا بر این اگر از عورت مردان ادرار می کند ارثیۀ مرد را می برد و اگر از عورت زنان بول می کند ارثیۀ زن را می برد. دوم: در صورتی که از هر دو ادرار می کند، دائماً سبقت گرفتن بول از یکی از دو عورت باشد، یا غالباً چنین باشد؛ به طوری که غیر آن مانند معدوم شمرده شود، پس اگر از عورت مردان سبقت می گیرد ارثیۀ مرد را می برد و اگر از عورت زنان سبقت می گیرد ارثیۀ زن را می برد. سوم: بعضی گفته اند: تأخیر افتادن انقطاع آن از یکی از دو عورت ـ دائماً یا غالباً ـ با نبود نشانۀ دوم، ولی در آن اشکال است پس با نبود بقیّۀ نشانه ها، احتیاط به مصالحه ترک نشود. چهارم: شمردن دنده ها است؛ پس اگر دنده های طرف راست او بیشتر از طرف چپش باشد از مردان می باشد و ارث مرد را می برد و اگر مساوی باشند ارث زن را می برد.
مسأله 3 ـ اگر علامت های منصوص نباشند چنانچه در او نشانه های مخصوص زنان باشد مانند دیدن خون همان طور که زن ها می بینند، یا نشانه های مخصوص مردان باشد مانند روییدن موی محاسن، پس اگر از آن ها اطمینان حاصل شود طبق آن حکم می شود وگرنه خنثای مشکل می باشد.
مسأله 4 ـ خنثای مشکلی که در او مرجحات منصوص و علاماتی که موجب اطمینان است نمی باشد، نصف سهم مردان و نصف سهم زنان را ارث می برد.
مسأله 5 ـ اگر شخصی عورت مردان و همچنین عورت زنان را نداشته باشد و بول او از جای دیگر مثل دبر او بیرون بیاید، اقوی عمل به قرعه است.
مسأله 6 ـ اگر برای شخصی روی یک سینه دو سر یا روی یک کمر دو بدن باشد راه استعلام آن این است که یکی از آن ها بیدار شود، پس اگر فقط او بیدار شد، نه دیگری، آن ها دو نفر می باشند و سهم دو نفر را ارث می برند و اگر هر دو بیدار شدند ارث یک نفر را می برند. البته این موضوع جداً فروع زیادی دارد که در
[[page 426]]ابواب فقه جریان دارد و بعضی از آن ها در مفصلات ذکر شده است.
[[page 427]]