وجوب قضای نمازهای فوت شده
[سؤال 1560] 710
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت امام خمینی
ضمن عرض سلام و آرزوی طول عمر برای آن امام عزیز
این بندۀ حقیر در مورد نماز قضا چند سؤال دارم که با شما در میان می گذارم و خواهان پاسخ گویی از طرف شما بدان ها هستم تا این بنده، آگاه تر گشته و بتوانم فرائض دینی و شرعی خویش را به نحو احسن انجام دهم.
1. اولین سؤال من این است که در مورد افرادی که در طول زندگی خویش تا کنون چندین بار نماز را قطع کرده اند و بار دیگر شروع به خواندن نماز کرده اند و حالا می خواهند که بار دیگر نمازهایی را که در طول زندگی خویش نخوانده اند و قضا شده است بخوانند، حکم امام در این مورد چیست؟ آیا باید تنها آن نمازهایی را بخوانند که نخوانده اند و قضا شده است یا این که چون نماز را قطع کرده اند ـ و به قول عده ای که می گویند: چون نماز را حالا یا سهواً و یا این که نعوذ بالله از روی عمد، ترک کرده است، باید تمامی نمازهای خویش را در طول این سال ها بخواند، چه آن ها که قضا شد و
[[page 202]]نخوانده و چه آن ها که قضا نشده و خوانده است ـ باید تمام طول این سال ها را بخوانند؟ متمنی است در این مورد، این بنده را ارشاد فرمایید.
بسمه تعالی، نمازهایی را که خوانده قضا ندارد.
2. نحوۀ نیت کردن نمازهای قضا چگونه است و به چه صورت باید نیت کرد؟
بسمه تعالی، به نیت قضا باید انجام دهد.
3. نحوه و صورت اداکردن این نمازها چگونه است؟ منظورم این است که آیا باید به ترتیب، از نماز صبح شروع کرد و با نماز عشا پایان داد یا صورت دیگری دارد؟
بسمه تعالی، ترتیب، فقط بین ظهر و عصر یک روز و مغرب و عشای یک روز لازم است.
4. اگر کسی میزان و تعداد و مقدار نمازهای قضای خود را نمی داند و فراموش کرده، حکم امام در این مورد چیست؟
بسمه تعالی، به مقدار متیقّن از نمازهایی که فوت شده قضا نماید.
5. اگر کسی مدتی را در جبهه بوده و تعدادی از نمازهایش در جبهه قضا شده و نتوانسته در جبهه قضای آن ها را به جا آورد و می خواهد که قضای آن ها را در خانه به جا آورد، آیا باید قصر بخواند یا کامل؟
بسمه تعالی، اگر وظیفه اش نماز شکسته بوده، باید شکسته قضا کند.
[سؤال 1561] ----> 667
8. آیا نمازهای قضای سال های گذشته، جزء نمازهای مستحبی محسوب می شود؟ ضمناً آیا اگر در صف اول جماعت هنگامی که امام مثلاً مشغول نماز چهار رکعتی است، نیت نماز قضای سه رکعتی مغرب کنی و پس از به جا آوردن رکعت سوم نماز جماعت، نماز را تمام کنی و بلند شوی برای به جا آوردن نماز عشا، و رکعت چهارم جماعت را رکعت اول عشای خود حساب کنی و بچه ای هم در کنارت باشد، آیا ترتیب جماعت به هم خورده است؟ آیا کسانی که توسط تو، به امام وصل می شوند، نمازشان باطل می شود یا نه؟
بسمه تعالی، نماز واجب، واجب است و صورتی که در سؤال ذکر شده اشکال ندارد؛ و بودن طفل در کنار مأموم، اتصال را به هم نمی زند.
[[page 203]][سؤال 1562] 711
بسمه تعالی
خدمت رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی، سلام
حضرت امام، این جانب فردی هستم گناهکار و تمامی سرمایۀ من مبلغی در حدود یک صد هزار تومان می باشد؛ سن من در حدود شصت سال است. حضرت امام، می خواستم سؤال کنم که آیا کسی هست که شصت سال برای من نماز بخواند و روزه بگیرد و من تمام سرمایه ام را به او بدهم؟ یا این که اگر این مبلغ را به حساب جنگ یا مستضعفان بدهم و نیت کنم که برای نماز و روزه است آیا قبول است یا خیر؟ چون که من می دانم کسی برای من شصت سال نماز و روزه نمی خواند. خواهشمندم از آن رهبر کبیر انقلاب و قلب تپندۀ ملت مظلوم ایران که من چه کار کنم که شاید مورد رحمت ربّ العالمین قرار گیرم؟
بسمه تعالی، اگر وارثی دارید با او مشورت کنید و دادن پول به حساب مزبور کفایت از نماز و روزه نمی کند.
[سؤال 1563] ----> 311
3. آیا کسی که بر اثر بیماری شدید و خوب نشدنی، نماز یومیه را هم به سختی انجام می دهد، قضای نمازهای گذشته بر او واجب و لازم است؟ در صورت لازم بودن، با وضعی که دارد انجام قضای گذشته مقبول است یا آداب خاصی دارد؟
بسمه تعالی، نماز فوت شده قضا دارد و به هر نحو که می تواند باید بخواند.
[سؤال 1564] ----> 4151
2. شخصی مثلاً نه سال در خانه مریض ـ یعنی فاقد شعور شده و یا مرض اعصاب داشته که فقط زنده بوده ـ ولی از تمام شعور فاقد بوده حال بعد از نه سال خوب شده آیا قضای روزه و نماز تعلق می گیرد یا نه؟
بسمه تعالی، قضا دارد.
[[page 204]][سؤال 1565] 712
بسمه تعالی
1. اگر شخصی به حدی مریض شود که قوۀ تمیز را از دست بدهد به نحوی که وقت ظهرین و عشائین بلکه چه بسا پاکی و نجسی را هم تمیز نمی دهد، قضای نماز و روزۀ بعد از او بر ولیّ لازم است یا نه؟
بسمه تعالی، اگر به حد جنون نرسیده قضا واجب است.
2. اگر با قصد اقامۀ عشرة ایّام، یک نماز چهار رکعتی شروع کند و در رکعات یا افعال آن شک کند، اگر امام یا مأموم باشد و رجوع به حافظه کند و بعد از همین نماز از قصد اقامه برگشت نماید، آیا باقی بر تمام بماند یا نه؟ و آیا فرق بین شک در رکعات و افعال رکنی و بین افعال و واجبات غیر رکنی هست که اگر در قسم اول شک کند و رجوع به حافظه نماید یا کثیر الشک باشد و بنا بر انجام گذارد، با شک در قسم ثانی که شک در افعال غیر رکنی است فرق کند؟ با توجه به مسأله 32 و 34 از عروه و تعلیقه.
بسمه تعالی، در فرض شک در رکعات و رجوع به حافظه و برگشت از قصد اقامت، احتیاط ترک نشود.
3. قبلاً سؤال شده بود که اگر در نماز، در حال قرائت یا اذکار و کلمات دیگر، اگر چند حرف از یک کلمه را گفت، جایز است رها کند و دوباره آن کلمه را بگوید و ادامه دهد و حال آن که عروه در آداب قرائت، مسأله 45 دلالت دارد بر بطلان و ابطال و تعلیقه هم ندارد؛ کدام صحیح است؟ و علی کل حال، اگر در کلمه ای اشتباه یا سکته رخ دهد، آیا می شود از چند کلمه قبل آن شروع نمود و دوباره قرائت کرد یا نه؟ و آیا فرق است بین قرائت و اذکار و بین تشهد و سلام؟
بسمه تعالی، حکم همان است که قبلاً نوشته شده و مربوط به مسأله 45 نیست؛ اعادۀ کلمه یا کلمات در فرض سؤال، مانع ندارد ولی اگر شک ناشی از وسوسه باشد نباید اعتنا کند.
4. اگر انسان کثیر الشک، شک کند بین چهار و پنج قبل از سجدتین، مثلاً، و شک کند در عین حال که آیا رکوع را انجام داده یا نه، آیا باید بنا بر چهار بگذارد و سجدتین را به جا آورد و تشهد و سلام دهد یا آن که چون شک در رکوع هم دارد باید بنا بر پنج بگذارد و تشهد بگوید و سلام دهد و سجدتین را هم به جا نیاورد؟
بسمه تعالی، در فرض سؤال، که کثیر الشک است باید بنا بر چهار بگذارد و طبق وظیفه نماز را تمام کند.
[[page 205]]5. اگر انسان از باب احتیاط در موردی جمع بین قصر و اتمام می کند و وقتی شروع به قصر نمود شک بین دو و سه نمود آیا می تواند بنا بر سه بگذارد و چهار رکعتی تمام کند و بعد دو رکعتی را بخواند، با فرض کثرت شک؟
بسمه تعالی، در فرض سؤال، می تواند بنا بر دو بگذارد.
6. در غیبت (خدای نخواسته) استحلال واجب است یا نه؟ و بر فرض وجوب، اگر استحلال و تذکر شخصی به غیبت موجب ایذاء طرف یا کدورت گردد آیا باز استحلال لازم است یا نه؟
بسمه تعالی، غیبت کننده باید توبه نماید، و بر او واجب نیست از غیبت شونده طلب حلّیّت نماید.
7. آیا اطمینان مطلقاً حجّت است یا نه؟
بسمه تعالی، اگر اطمینان صدق کند حجّت است.
[سؤال 1566] 713
بسمه تعالی
محضر مقدس حضرت حجت الاسلام والمسلمین آیت الله العظمی امام خمینی مدّ ظله العالی، بفرمایید آیا در روزهایی که شخصی بیهوش می باشد، پس از بیهوشی آیا احتیاج به اعادۀ نمازهای خوانده نشده در موقع بیهوشی دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، بیهوشی اگر در تمام وقت بوده و به دست خودش نبوده قضا ندارد.
[سؤال 1567] 714
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی حاج آقا سید روح الله الموسوی، مدّ ظله
پس از حمد خدای تعالی، به حضور آن حضرت سلام عرض می کنم و طول عمر آن وجود مقدس را از خدای تبارک و تعالی، مسئلت می نمایم. لطفاً بفرمایید شخصی که مدت دو یا سه روز بیهوش بوده، آیا نمازهایی را که در این مدت قضا شده، اعادۀ آن ها احتیاج است یا خیر؟ مزید تشکر است، والسلام علی عباد الله الصالحین.
[[page 206]]بسمه تعالی، اگر تمام وقت بیهوش بوده و به دست خودش بیهوش نشده، قضا ندارد.
[سؤال 1568] ----> 1195
4. در صورتی که نمازها و روزه های گذشته ما متفاوت از جوابی که می گیریم باشد، چه باید بکنیم؟
بسمه تعالی، نمازهای گذشته اگر برخلاف وظیفه انجام گرفته، باید قضا شوند.
[سؤال 1569] ----> 70
4. مدت سه سال است نماز و روزه را در محل کار انجام وظیفه کرده ام، تکلیف آن ها چیست؟ در ضمن شغل من کارمند است.
بسمه تعالی، چنانچه بر خلاف وظیفه انجام گرفته باشد قضا دارد.
[سؤال 1570] 715
بسمه تعالی 27 / 10 / 1361
من نمی دانستم که نماز واجب است، فکر می کردم هر کس دوست دارد، می تواند نماز بخواند و مستحب است. حالا که من بیست و پنج سال سن دارم و کسی هم به من نگفت که نماز بخوان، بر تو واجب است. حال که فهمیدم واجب است؛ همیشه می خوانم، ولی حالا تکلیف من چیست که از سن پانزده سالگی تا تاریخ 13 / 4 / 1360، نه روزه گرفته ام و نه نماز خوانده ام؟ آیا حتماً باید نماز و روزه را قضا کنم؟ نمی توانم کار دیگری بکنم؛ مثلاً راه دیگری ندارد؟ لطفاً مرا راهنمایی کنید. تاریخ تولد من 30 / 10 / 1336 است.
بسمه تعالی، نماز و روزه هایی که انجام نداده اید را، باید قضا نمایید.
[سؤال 1571] ----> 4085
2. من از تاریخ 10 / 8 / 1360 شروع کردم به نماز خواندن تا به حال که می خوانم؛
[[page 207]]ولی در این مدت، من خیلی از نمازهای یومیۀ خود را به دلیل های مختلفی و بعضی ها را هم بدون دلیل نخواندم و مقدار دقیق آن ها را هم نمی دانم. از شما که مرجع تقلید من هستید، تقاضا دارم که جواب این مسأله را برای من به طور روشن بیان کنید.
بسمه تعالی، هر مقدار که یقین دارید در حال بلوغ، نماز فوت شده را قضا نمایید.
[سؤال 1572] ----> 1743
4. در فرض بالا اگر همان شخص نماز یومیه خود را گاه و بیگاه خوانده باشد، تکلیفش چیست؟
بسمه تعالی، نمازهایی را که نخوانده باید قضا نماید.
[سؤال 1573] ----> 326
2. اگر در خواندن نماز صبح هم احتیاج به کمک داشته باشد و به موقع نتوانند کمک کنند، می تواند نماز صبح را قضا کند؟
بسمه تعالی، تأخیر نماز تا بعد از وقت جایز نیست و به هر نحو می تواند، باید در وقت، نماز را بخواند.
[سؤال 1574] ----> 324
2. در مدتی که در بیمارستان بودم، خوابیده نماز می خواندم؛ چون مدتی امکان نشسته خواندن نبود و بعد هم که امکان داشت، تا آن جا که می شد نشسته خوانده ام. در حال خوابیده، اکثر اوقات نماز را رو به قبله نخوانده ام؛ به خاطر طرز قرار گرفتن تخت بیمارستان که رو به قبله نبود. آیا باید آن نمازها را قضا کرد؟
بسمه تعالی، هر مقدار از نمازها را که بدون شرایط خوانده اید و می توانسته اید با شرایط انجام دهید، باید قضا نمایید.
[[page 208]][سؤال 1575] ----> 6630
6. شخصی خوابیده، عمداً نماز را قضا می کند می گوید حالا خواب دارم هر وقت بلند شدم قضای نماز را می خوانم این طور نماز ادا می شود؟ شما بیان فرمایید.
بسمه تعالی، این کار جایز نیست لکن نمازی را که قضا کرده صحیح است.
[سؤال 1576] 716
بسمه تعالی 12 / 10 / 1361
با سلام و درود بی پایان بر رهبر کبیر انقلاب و شما مسئولان عزیز دفتر امام
برای من چند سؤال دینی مطرح شده است که خواهش دارم از آن جا که خود نمی توانم برای آن سؤال ها جواب بیابم، شما عزیزان جواب آن ها را برایم بنویسید:
1. من که اکنون هجده سال عمر دارم، نزدیک به هفت سال است که نماز می خوانم و از آن جا که طریقۀ درست وضوگرفتن را به من نیاموختند، نزدیک به شش سال و نیم آن را اشتباه وضو می گرفتم؛ تا آن که خود از رسالۀ امام طریقه درست وضوگرفتن را یاد گرفتم. خواهش دارم که بفرمایید: نمازهایی که تا به حال می خوانده ام ـ یعنی تا مدتی که صحیح وضو نمی گرفته ام ـ باطل و بی فایده بوده و باید آن دو سال نیم دیگری را که نماز بر من واجب شده است دوباره بخوانم یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر وضوی شما صحیح نبوده، نمازهایی که با آن وضوها خوانده اید را باید قضا نمایید.
2. در موقع بلند شدن در نماز، به جای «بحول الله وقوّته أقوم وأقعد» می خواندم: «بحول الله وقوّته أقوم واقعُدْ» آیا نمازم صحیح است یا باطل؟ در صورتی که نمی دانستم.
بسمه تعالی، اشکال ندارد.
3. تمنّا دارم بفرمایید: مثلاً یک بچه مسلمان و یهودی و غیره... که پدر و مادر آن ها مسلمان نیستند و هنوز به سن بلوغ نرسیده اند از دنیا می روند، آیا بچه مسلمان، به دلیل این که پدر و مادرش مسلمان بوده اند، به بهشت می رود و آن دیگری، به این دلیل که پدر و مادرش مسلمان نبوده اند، به جهنم؟ و اگر نه، بلکه آن ها به این دلیل که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند به بهشت می روند، در این صورت باید گفت
[[page 209]]آن ها سرنوشت خود را تعیین نکرده اند، در صورتی که این امکان وجود داشت که اگر آن ها بزرگ می شدند، بچه مسلمان، یهودی و بچه یهودی، مسلمان می شد.
بسمه تعالی، سؤال فقهی نیست و در روایات، اشاره به این مطلب شده است.
[سؤال 1577] 717
بسم الله الرحمن الرحیم
إلی سماحة إمام الاُمّة وقائدها الخمینی الکبیر، السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
1. ما هو حکم من کانت صلاته باطلة أو وضوؤه باطل لمدة طویلة جهلاً بالحکم الشرعی وبلا تقصیر فی تعلّمه للمسائل الشرعیة وبعدها تبیّن له بطلان وضوئه وصلاته؟ فهل یجب علیه قضاء تلک السنین أو أنّه معذور؟ أفتونا وفّقکم الله
بسمه تعالی، مع فرض بطلان الصلاة یجب القضاء.
2. ما حکم المال المجهول المالک وکیف نفرّقه ونمیّزه عن اللقطة؟
بسمه تعالی، التمییز والحکم مذکور فی الرسالة العملیة.
3. ما هو حکم الأموال والحاجات فی المواضع العراقیة فی الجبهة بعد الهجوم هل یجوز أخذها؟
بسمه تعالی، یجوز أخذ الغنائم للمقاتلین ویجوز التملّک فی الأشیاء المختصرة منها وأمّا الأسلحة فلا بدّ من تحویلها إلی المقامات المسؤولة فی الجمهوریة الإسلامیة.
4. ما هو حکم المصلّی بالنسبة للقراءة؟ فهل یقصد حین القراءة فی مثل إیَّاکَ نَعْبُدُ وَإیَّاکَ نَسْتَعِیْنُ المخاطبة مع الله أو یقصد القرآنیة ولا یجوز له أن یقصد الدعاء؟ نرجو توضیح المسألة
بسمه تعالی، یقصد القراءة الواجبة فی الصلاة.
[سؤال 1578] 718
بسمه تعالی
پس از عرض سلام، لطفاً به سؤالات زیر جواب مرحمت بفرمایید.
1. اگر با پسر یا دختری در کودکی نزدیکی شده و پس از تکلیف، متوجه وجوب غسل آن نبوده و فرائض را انجام داده است، حالا تکلیف این مدت نماز و روزه اش چیست؟
بسمه تعالی، نماز و روزه ای که بعد از تکلیف در حال جنابت انجام داده را
[[page 210]]باید قضا کند بلی اگر جنابت را نمی دانسته، روزه ها قضا ندارند.
2. کسی که در کودکی اشیای مختصری را از دیگران برداشته، لازم است مستقیماً از آن ها حلالیت بطلبد و آن مال را به وی بدهد یا اگر بداند او به هر حال راضی می شود، به نحو دیگری می تواند آن را ادا کند؟
بسمه تعالی، به هر نحو یقین کند که صاحب مال راضی است، می تواند عمل نماید.
3. کسی که نعوذ بالله سال ها پیش با حیوان حلال گوشت شخصی وطی کرده و متوجه مسأله آن نبوده، حالا چگونه باید جبران کند؟
بسمه تعالی، ضامن است و باید پول حیوان را به صاحبش برساند و راجع به حیوان به دستوری که در رسائل عملیه ذکر شده عمل شود.
[سؤال 1579] 719
بسمه تعالی 30 / 11 / 1361
محضر مقدس امام خمینی، دام بقاؤه
1. این جانب مدت مدیدی است که هنگام غسل نمودن ترتیب را رعایت ننموده ام و نماز خوانده ام. اکنون حدود هفت سال و نیم از تکلیف من می گذرد. البته فکر نمی کردم رعایت ترتیب بدان صورت که در مسأله ذکر شده باشد، بلکه فکر می کردم منظور از ترتیب؛ شسته شدن کامل بدن و خیس شدن کامل بدن باشد. چندی پیش به رساله رجوع نمودم و با کمال تأسف متوجه شدم که تا کنون اشتباه کرده ام. اکنون نمی دانم چقدر نماز باید قضا کنم؛ چون نمی دانم چند نماز با این نوع غسل انجام داده ام. خواهشمندم در این مورد راهنمایی نمایید. تکلیف روزه و اعمال دیگر را نیز در این مورد روشن فرمایید.
بسمه تعالی، اگر غسل را باطل انجام داده اید، نمازهایی که با آن حال خوانده اید و نزد شما معلوم است را باید قضا کنید.
[سؤال 1580]
2. چند وقتی نماز جمعه را با غسل جمعه به جا می آوردم؛ در این مورد نیز متوجه
[[page 211]]شدم که غسل جمعه، غسل مستحبی است. تکلیف نمازهای خوانده شده چیست؟
بسمه تعالی، باید آن ها را قضا کنید.
[سؤال 1581] ----> 4674
6. شخصی که در بیمارستان به طوری مصدوم است که قادر به حرکت از روی تخت نیست و لذا در موقع قضای حاجت نمی تواند خود را تطهیر کند، آیا بعد از چند ماه که خوب شد، باید نمازهایش را قضا نماید یا نه؟
بسمه تعالی، اگر به وظیفه عمل کرده، قضا لازم نیست.
[سؤال 1582] ----> 4967
4. زیدی مدت ها غسل باطل ـ جهلاً ـ انجام داده و پس از گذشت چندین سال متوجه شد. تکلیف نماز و روزه و بقیۀ عبادات گذشته چیست؟ و بر فرض بطلان روزه، کفاره دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، روزۀ او صحیح است و نمازهایی که یقین دارد با غسل باطل انجام داده را باید قضا کند.
[سؤال 1583] 720
بسمه تعالی 7 / 1 / 1361
دفتر مبارک حضرت امام، مدّ ظله العالی
مستدعی است مرقوم بفرمایید که اگر کسی جهلاً یا نسیاناً غسل مسّ میت نکرد و بعد از مدتی فهمید؛ آیا باید نمازهایی را که بدون غسل مسّ میت خوانده اعاده کند.
بسمه تعالی، باید اعاده کند، مگر این که غسل جنابتی کرده باشد که در این صورت کفایت از غسل مسّ میت می کند.
[سؤال 1584] 721
بسمه تعالی 8 / 1 / 1361
من نوجوانی هستم که بیشتر از یک سال است به تکلیف شرعی رسیده ام، بعد از
[[page 212]]مکلف شدن حدود 3 ماه مرتب نماز می خواندم، ولی بعد از این 3 ماه به دلیل اشتباهاتی که کردم، گول شیطان را خورده قسمتی از فریضۀ نماز را به جا نیاوردم و تا الآن که تقریباً حدود 11 ماه می گذرد نماز نخواندم، ولی باید عرض کنم که ظرف این 11 ماه درست است که این فریضه را به جا نیاوردم اما کافر نشده بودم یعنی خدا را قبول داشتم و همین طور پیغمبر اسلام و دوازده امام را و حتی می دانستم که باید نماز بخوانم چون بر من واجب است یعنی خلاصه منکر نماز نبودم، و حالا من به اشتباه بزرگ خود پی برده ام و خیلی پشیمان هستم و می خواهم توبه کنم که امیدوارم خداوند توبۀ مرا قبول کند، حالا که می خواهم از این به بعد نماز را مرتب بخوانم آیا باید نمازهایی را که ظرف این مدت به جا نیاوردم، بخوانم و اگر باید بخوانم برای خواندن آن چه نیتی باید بکنم.
بسمه تعالی، توبه شما قبول است ان شاء الله و نمازهایی که نخوانده اید را به نیت قضا بخوانید و از این به بعد نباید نماز شما ترک شود.
[سؤال 1585] 722
بسمه تعالی 14 / 9 / 1361
پس از عرض سلام و آرزوی سلامتی امام امت
سؤالاتی در مورد احکام تقلید و نمازهای قضایی از شما دارم:
1. اگر کسی بعد از دوران بلوغ، از احکام رساله، در مورد غسل جنابت و همچنین جنب چیزی نفهمد و کسی به او در مورد این مسأله چیزی نگوید و بعد از یک سال، این مسائل را یاد بگیرد و به آن عمل نماید، آیا باید نمازهای گذشته ـ یعنی نمازهای یک سال را ـ قضا کند؟ توضیح دهید.
بسمه تعالی، اگر نمازی که خوانده در حال جنابت، بدون غسل صحیح بوده، باید قضای آن را به جا آورد.
2. اگر شخصی در مورد احکام تقلید چیزی نفهمد، یعنی به او نگویند که بعد از این که آدم جنب شد، به
[[page 213]]دوران بلوغیت رسیده، باید تقلید کند و تقلید نکند، آیا باید نمازهای بعد از بلوغیت که همان یک سال می باشد را قضا کند؟ و اگر باید قضا کند، همان یک سال است (بعد از دوران بلوغیت)؟ توضیح دهید.
من از یک نفر پرسیدم و گفتند که اگر نمازهایی را که خوانده است، با احکام نماز درست است نباید قضا کند ولی چنانچه با احکام نماز (رکن های نماز) درست نیست باید قضا کند.
بسمه تعالی، اگر عملی که انجام داده، مطابق فتوای مجتهدی است که باید از او تقلید کند صحیح است و الاّ نمازهایی که بر خلاف وظیفه شده و در ارکان آن خللی حاصل شده ـ مثل این که غسل او باطل بوده ـ باید قضا شوند و در غیر ارکان، اگر تقصیر در تقلید نکرده قضا ندارد.
3. نمازهای قضایی که در رابطه با این مسأله خوانده و به نیت این مسأله بوده، آیا می شود آن ها برای نمازهای قضایی دیگر (مثلاً اگر در نماز اشکالاتی داشته) باشد و این نمازها به جای او باشند توضیح دهید.
بسمه تعالی، اگر نماز قضا بر ذمه او بوده و نماز قضا خوانده، به جای او محسوب می شود.
4. آیا نگاه کردن به جسم زیر پوشش لباس گناه است؟ آیا اگر به حرام می افتد گناه است؟ توضیح دهید.
بسمه تعالی، اگر از روی شهوت به غیر زوجۀ خود نگاه کند حرام است.
5. نیت نماز جمعه و نماز جماعت یومیه و نیت نماز مستحبی چیست؟ بنویسید.
بسمه تعالی، نیت همین است که در وقت عمل، قصد آن را دارد؛ اگر قصد نماز جمعه دارد، نیت نماز جمعه و اگر قصد نماز دیگر دارد، نیت آن نماز است.
6. اگر کسی نیت کند (بعد از این که حاجتش بر آورده شد) نماز مستحبی می خوانم، نیت نماز چیست ؟
بسمه تعالی، در مسألۀ قبل توضیح داده شد.
[سؤال 1586] ----> 2033
3. دختری از سن 8 سالگی با جهل به حکم و به موضوع، عمل استمناء انجام می داده تا زمان شوهرداری؛ بعداً وارد به مسأله شده و یک غسل جنب از حرام انجام داده و توبه هم البته کرده. آیا این شخص، نمازها و روزه هایی که انجام می داده، قضا دارد یا کفاره یا هیچ کدام؟
بسمه تعالی، نمازهایی که در حال جنابت خوانده، باید قضا نماید.
[[page 214]][سؤال 1587] 723
بسمه تعالی 7 / 3 / 1361
برادران عزیز و گرامی دفتر امام! لطفاً پاسخ سؤالات شرعی بنده را مرقوم فرمایید:
ان شاء الله با این خدمتی که انجام می دهید، نزد خدا مأجور واقع شوید.
1. بنده هم اکنون 17 ساله می باشم و تقریباً در سن 14 سالگی به بلوغ شرعی رسیدم؛ اما چون فکر می کردم که نماز را باید از سن 15 سالگی شروع کرد، لذا مدتی نماز و روزه و تمامی واجبات را ترک کردم. حال تکلیفم چیست؟
بسمه تعالی، باید قضای نماز و روزه ای که در زمان بلوغ ترک کرده اید را به جا آورید.
[سؤال 1588]
2. هنگامی که شروع به انجام واجبات کردم، گاه گاهی جنب می شدم؛ ولی چون از خانواده شرم داشتم، برای غسل به حمام نمی رفتم و با همان حالت جنب ـ البته با تیمم ـ نمازم را می خواندم. حال چه دستوری می فرمایید؟
بسمه تعالی، خجالت کشیدن عذر نیست و اگر عذری نداشته اید، باید نمازهای مذکور را قضا کنید.
[سؤال 1589] ----> 2159
2. اگر کسی در یک خانوادۀ مسلمان متولد شده باشد ولی به علت نداشتن شناخت کافی از مسائل دین و یا بعضاً با آگاهی به مسائل، ولی به علت بی توجهی، چند سالی عبادات خود را (نماز و روزه) به جا نیاورده باشد، آیا باید تمام آن ها را بعد از آگاهی ـ حتی پس از ده سال ـ قضا نماید؟ و آیا باید کفارۀ روزه هایی را که نگرفته است نیز بدهد یا خیر؟ و در ضمن، کفارۀ یک روز روزه که عمداً خورده است چقدر می باشد؟
بسمه تعالی، تمام نمازها و روزه های فوت شده قضا دارد و روزه اگر عمداً و با توجه به حکم آن فوت شده، علاوه بر قضا، کفاره هم دارد؛ ولی اگر جاهل
[[page 215]]به حکم بوده، در حدی که احتمال وجوب هم نمی داده، کفاره ساقط است.
[سؤال 1590] 724
بسمه تعالی
سه مسأله مورد سؤال است لطفاً جواب آن ها را مرقوم فرمایید:
1. من از زمان بلوغ تا سن بیست سالگی نماز نمی خواندم و روزه هم نمی گرفتم. با توجه به این که از اسلام زباناً دفاع می کردم و هرگز میل ضد اسلامی و ضد انقلابی نداشته ام، آیا قضای نماز و روزه واجب است یا خیر؟
بسمه تعالی، واجب است.
2. به چه صورت می توان 5 ـ 6 سال روزه را قضا کرد، و یا کفاره داد؟
بسمه تعالی، لازم نیست روزه های قضا پشت سر هم باشد و می توانید به تدریج و با فاصله بگیرید، ولی اگر کفاره بر عهده شما باشد، باید به ترتیبی که در رساله ذکر شده عمل کنید.
3. اگر پدر کسی حالت سؤال اول را داشت و سی سال ـ کم و بیش ـ واجباتش ترک شد، آیا قضای آن بر پسر بزرگ تر واجب است؟ و در صورتی که استطاعت برای اجیر گرفتن، و توانایی این همه قضا را ندارد، به چه صورت ادا کند؟
بسمه تعالی، قضای نماز و روزۀ پدر بعد از مردن او، بر عهدۀ پسر بزرگ تر است و اگر خودش نمی تواند یا نمی خواهد انجام دهد، باید کسی را برای آن اجیر کند.
[سؤال 1591] ----> 657
2. با توجه به جو فکری که در زمان طاغوت به خصوص بر جوانان مملکت به وجود آورده بودند و آن ها را یا از احکام اسلام به دور و یا بی تفاوت می نموده اند؛ اگر کسی در آن دوران به سن بلوغ برسد و او اصلاً نه به اسلام آشنا و متعهد بوده و نه خانوادۀ او به او امر می کرده اند؛ آیا بایستی نماز و روزه هایی را که در آن موقع نگرفته ـ اکنون که آگاه و متعهد نسبت به احکام اسلامی شده است ـ قضای آن ها را به جا بیاورد؟
بسمه تعالی، نماز و روزه های فوت شده را باید قضا کند.
[[page 216]][سؤال 1592] ----> 5
2. شخصی در نظام گذشته ایران از کلیه اعتقادات مذهبی به دور بوده است و در صورتی که اعتقادی نیز وجود داشته صرفاً از روی مسائل خانوادگی بوده است و در آن موقع با منطق خود قادر به پذیرش آن ها نبوده و در حال حاضر به اسلام ایمان آورده است؛ آیا لازم است نماز و روزه قضای خود را ادا کند؟ و در صورتی که لازم است؛ آیا برای مثال در مورد روزه می بایست به ازای هر روز روزۀ قضا شصت روز روزه بگیرد؟
بسمه تعالی، اگر مسلمان بوده، قضا دارد و چنانچه جاهل قاصر بوده، روزه ها کفاره ندارد.
[سؤال 1593] ----> 2871
6. اگر احتمال می رود که در اوایل تکلیف، اشتباهاتی در نماز بوده، اکنون خواندن نماز احتیاطی بهتر است یا نماز نافله؟
بسمه تعالی، اگر بطلان نماز محرز نباشد قضا واجب نیست.
[سؤال 1594] 725
بسمه تعالی
حضور رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی سلام عرض می کنم و امیدوارم که حالتان خوب باشد و در پناه ایزد متعال و یاری او، این انقلاب را به انقلاب جهانی حضرت مهدی (عج) رهبری نمایید. «ان شاء الله»
سؤال مهمی که من با آن درگیرم و فکرم را ناراحت کرده، این است که من از سن بلوغ به بعد، به مدت شش سال در خواندن نماز و روزه گرفتن کاهلی کردم و این موضوع البته علل فراوانی داشت که چند نمونۀ آن را ذکر می کنم:
1. مختلط بودن مدرسه راهنمایی و دبیرستان تا قبل از انقلاب و ناباب بودن معلمان قبلی 2. نداشتن عالم مذهبی که مردم را به راه راست و اسلام اصیل راهنمایی
[[page 217]]کنند، که متأسفانه با نادانی و کم فکری این مدت را این طور گذراندم، تا این که جرقۀ انقلاب زده شد و ما از اسلام شناخت پیدا کردیم و از آن موقع تا حالا هم معتقد به انقلاب و اسلام هستم، امیدوارم که وظیفه اصلی را ادا نمایم. خواهش می کنم که بفرمایید نماز و روزۀ این مدت را چه کنم و وظیفۀ من چیست؟
بسمه تعالی، نماز و روزه های فوت شده را باید قضا کنید.
[سؤال 1595] ----> 1780
2. من در سوره حمد و سلام نماز اشکالاتی دارم و چون در رسالۀ جناب عالی خواندم که نوشته بروید نماز جماعت، می خواستم بپرسم قضای آن نمازها را باید به جا بیاورم یا نه؟
بسمه تعالی، اگر یقین به باطل بودن نمازهای گذشته ندارید، قضا واجب نیست.
[سؤال 1596] 726
بسمه تعالی 4 / 10 / 1361
حضور محترم حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، سلام
پس از تقدیم عرض سلام، سلامتی شما را از درگاه ایزد متعال خواهان و خواستارم. باری عرض می شود: ما طایفه ای هستیم صحرانشین و گوسفنددار. من مدت یک عمر در کوهستان به سر می بردم؛ اصلاً از بیانات شرع اسلام هیچ خبری نداشتم یعنی کسی نبود مرا از شرع مقدس اسلام با خبر کند؛ نه روزه ای صحیح گرفتم و نه نماز خوبی انجام دادم و حالا که به رهبری حضرت عالی رسیدم و از شرع اسلام با خبر شدم، می بینم که از قافله عقب مانده ام و پشیمانی زیادی کردم، دستم به دنبال کردارم نمی رسد. حالا از شما رهبر انقلاب، امام خمینی می خواهم که دربارۀ من حقیر که حالا پیرمرد هم شده ام توضیح دهید و تا آن جا که ممکن است قرض های خود را ادا می کنم و تکلیف مرا بفرمایید. والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
[[page 218]]بسمه تعالی، اگر یقین ندارید که اعمال گذشتۀ شما باطل بوده چیزی بر شما نیست و در غیر این صورت به مقداری که یقین دارید، نماز و روزه را قضا کنید.
[سؤال 1597] 727
بسمه تعالی
محضر حضرت امام خمینی رهبر نهضت اسلامی
خواهشمند است پاسخ سؤالات زیر را مرقوم فرمایید.
1. چنانچه شخصی نمازهای قضایی را درصدد است بخواند اما مقداری از آن ها به علت ترک شدن نماز واجب در موقع خود و عده ای دیگر را می خواهد احتیاطاً قضا کند، یعنی نماز خوانده شده ولی باطل بوده و می خواهد قضا کند، آیا نیت برای هر یک تفاوت دارد و آیا لازم است مورد احتیاط را در نیت داشته باشد؟
بسمه تعالی، هر مقدار که یقین دارد نخوانده یا باطل خوانده قضا دارد و قصد قضای ما فی الذمه کافی است.
2. در باب وضو در شستن دست و صورت چنانچه آب از پایین به بالا رود اشکال دارد اگرچه بسیار کم شده که به طرف بالا برود؟
بسمه تعالی، شستن وضویی باید از بالا به پایین باشد.
3. چنانچه به هنگام شستن دست مسیری قوسی مانند را طی کند که لازمۀ آن، حرکت به سوی بالا است ـ کم یا زیاد ـ اشکال دارد؟
بسمه تعالی، اشکال ندارد و از وسوسه اجتناب کند.
4. چنانچه به امام جماعت روحانی فعلاً دسترسی ندارد اما می تواند یا می توانست دسترسی پیدا کند آیا اقامه نماز به امامت غیر روحانی اشکال دارد؟
بسمه تعالی، با داشتن دسترسی به روحانی، از اقتدای به غیر روحانی خودداری کنند.
5. آیا راضی کردن والدین جهت رفتن به جبهه جنگ لازم است؟ تا چه هنگام این حکم برقرار است؟
بسمه تعالی، اگر رفتن به جبهه بر شما متعین نشده و موجب اذیت والدین می شود رضایت آن ها را جلب نمایید.
[[page 219]]6. آیا یادگیری فنون نظامی، واجب و اجازۀ پدر و مادر شرط نیست؟ اگر واجب است تا چه حد آن و این حکم تا چه هنگام برقرار است؟
بسمه تعالی، بر همه واجب کفایی است و با اقدام عدد کافی، از دیگران ساقط می شود.
7. چنانچه نماز عشا قضا شود و تا اذان صبح خوانده نشود روزه فردای آن روز واجب است؟
بسمه تعالی، واجب نیست.
8. آیا کنار هم قرار دادن چند مسألۀ شرعیه (از رساله یا غیر آن) و حاکم کردن روابط صحیح میان آن ها و مسأله ای جدید را نتیجه گرفتن صحیح است؟
بسمه تعالی، بدون علم به فتوای مجتهد، حق ندارد چیزی را به مجتهد نسبت بدهد.
9. زید مدتی مرجع خود را آن مرجعی قرار داده بود که بر حسب اعلمیت وی را انتخاب نکرده بود، بلکه به عللی دیگر همچون در دسترس بودن رساله وی او را انتخاب کرده بود آیا دستوراتی را که مطابق با فتوای آن حضرت انجام داده صحیح است. مثلاً نمازهای خود را طوری خوانده که به فتوای مرجع قبل صحیح و بر فتوای مرجع فعلی لازم است قضا کند آیا قضا کردن لازم است؟
بسمه تعالی، در فرض سؤال تقلید باطل است.
10. حد پوشیدگی برای مردان و زنان هر کدام چقدر است؟ آیا تجاوز از کمترین مقدار آن حرام است؟
بسمه تعالی، بر مرد ستر عورتین واجب است و ستر باقی بدن واجب نیست اگرچه بر زن حرام است بدن مرد نامحرم را نظر کند و بر زن واجب است تمام بدن خود را از نظر نامحرم بپوشاند ولی پوشاندن وجه و کفین لازم نیست مگر آن که مفسده ای بر آن مترتب باشد.
11. چنانچه با وجود پوشش بدن، حالت بدن مشخص باشد آیا باز عمل حرام مرتکب شده است؟
بسمه تعالی، اشکال ندارد مگر آن که صدق پوشیدن نکند و یا آن که مفسده ای بر آن مترتب باشد.
12. در باب امر به معروف و نهی از منکر چنانچه با در نظر گرفتن مقدار احتمال تأثیر و موضوع مورد امر یا نهی و از طرفی دیگر با در نظر گرفتن ضررهای مالی و جانی و آبرویی که متوجه انسان می شود فعلاً امر و نهی ترکش اولی باشد آیا هنوز امر و نهی لازم است؟
بسمه تعالی، موارد امر به معروف و نهی از منکر و شرایط وجوب آن در رساله مذکور است.
[سؤال 1598] 728
بسمه تعالی 1403 ق
محضر مبارک آیت الله العظمی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران و امید مستضعفین
[[page 220]]جهان، امام خمینی، ادام الله ظله علی رؤوس الانام
1. شخصی در محلی به دنیا آمده است که تبلیغات اسلامی در آن محل و اطراف، بسیار کم بلکه در حد صفر بوده است. از سوی دیگر، این شخص دارای پدر و مادر بی سواد و عوام بوده است. حدود دوازده سال در این محل نشو و نما کرده است و به اندازۀ خواندن قرآن و مقدار کمی سواد فارسی در پیش شخصی که مکتب دار بوده است سواد آموخته است. در سن حدود سیزده سالگی بعد از ازدست دادن پدر به محل دیگری نقل مکان داده و در آن جا مشغول زندگی بوده است؛ این قریه هم از طرفی تبلیغات اسلامی به طور وسیعی نداشته است، گرچه فاقد تبلیغات اسلامی نبوده است و از طرف دیگر، این نوجوان چون در گذشته تربیت خانوادگی و یا اسلامی نداشته است و در عالم نادانی به سر می برده است فقط از پدر و مادرش و از محیط زندگی اش وجوب روزه و نماز را می دانسته ولی در عین حال، نسبت به نماز کاهلی می کرده اما روزه را دقیقاً می گرفته است ولی از آن جا که در نادانی به سر می برده است، شرایط این دو عبادت بزرگ را نمی دانسته است؛ مثلاً اصلاً متوجه نبوده که انسان با موجبات جنابت، جنب می شود؛ اتفاقاً موجبات جنابت برایش پیش آمده، چون نمی دانسته است، بدون تفاوت و با همان حال، مدت پنج سال روزه گرفته و نماز خوانده است و بعد از این مدت به مسأله متوجه شده و دانسته که واجب بوده غسل کند ولی از روی ندانستن مسأله، انجام نداده است و با همان حال عبادت کرده است؛ آیا این شخص، جاهل قاصر است و روزه و نمازهایی که انجام داده قضا ندارد و یا جاهل مقصر است؟ و چه وظیفه خواهد داشت؟
بسمه تعالی، در فرض مرقوم، روزه ها صحیح است ولی نمازها را باید قضا کند.
2. شخصی به عنوان بسیج و داوطلب به جهاد با کفر جهانی به جبهه قدم گذاشته و شربت شهادت را نوش جان کرده، وصیت کرده است که شش ماه برایش نماز قضا به جا آورند، رفیق این شهید می گوید: من از این شهید در حین وصیت پرسیدم این نماز چه نمازی است که وصیت می نمایی؟ گفت: در
[[page 221]]گذشته مدتی نمازهایم را آن طور که باید انجام دهم، انجام نداده ام، ولی وصیت نامه اش مطلق می باشد؛ آیا باید برایش احتیاطاً هم نماز قضای شکسته و هم تمام به جا آورند (چون مدتی در جبهه بوده است) و یا انجام دادن نماز قضای تمام برای شهید کافی خواهد بود؟
بسمه تعالی، نمازها را تماماً از طرف شهید انجام دهید.
3. این جانب را جهت اقامۀ نماز جمعه، بعد از طی مراحلی، بنا است به شهری اعزام کنند؛ ساختمانی را برای سکونت امام جمعه مقرر داشته اند که این ساختمان با تعدادی دیگر در زمان طاغوت به عنوان ساختمان های سازمانی برای فرهنگیان ساخته شده است، می گویند زمین این ساختمان ها مالک هایی داشته است که قبلاً خودشان حاضر شده و امضا کرده اند که بدون پرداخت قیمت، این ساختمان ها را بنا کنند و نیز زمین منزل های مسکونی تمامی مردم مال ارباب بوده است و در زمان طاغوت قبلاً مبلغ معینی در هر سال از مردم می گرفته اند و بعد از زمانی از طرف دولت طاغوتی آن زمان، قانونی وضع شده که زمین های ساختمان مال خود مردم است و در تقسیم اراضی آن زمان، مالکین راضی شده اند که این زمین ها را به مردم بدهند و در مقابل، از زمین های مزروعی دیگر بردارند و این عمل انجام شده است؛ مستدعی است به عنوان ولی فقیه اجازه بفرمایید تا این جانب بتوانم در ساختمانی که برای سکونت برایم معین می شود ساکن شوم و عبادت نمایم و زندگی کنم و نیز اجازه فرمایید در رفت و آمد و معاشرت بتوانم به منزل اهالی بروم و تصرف نمایم.
بسمه تعالی، اگر علم به غصب ندارند نماز صحیح است.
[سؤال 1599] 729
بسمه تعالی
حضرت آیت الله امام خمینی دام ظله العالی
آیا شخصی که دوازده امامی می شود، نماز خود را که قبلاً نخوانده و یا تبدیل به ذکر می نموده، الآن واجب است قضا نماید یا نه؟ والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته.
بسمه تعالی، قضا دارد.
[سؤال 1600] ----> 210
2. در صورت پاسخ مثبت (محتلم شدن زنان)، تکلیف کسانی که به این مسأله جاهل بوده و بدون غسل مدت ها اعمال عبادی خود را انجام داده اند چیست، نسبت
[[page 222]]به عبادات گذشته چطور؟
بسمه تعالی، اگر یقین نداشته باشند که جنب بوده اند، قضای نمازها لازم نیست و در هر صورت روزه ها قضا ندارند.
[[page 223]]