1. گستره روابط براساس مبانی اسلامی وانسانی
روابط براساس رفتار انسانی
ما با دولت همجوار خودمان ـ که در سابقِ ایام روابط حسنه داشته اند و اخیراً به واسطۀ این قدرت شیطانی پهلوی، قدری بین ملت ما و دولتهای ابرقدرت تیرگی حاصل شده است، برای خاطر اینکه این جنایاتی که او کرده است مردم عقیده دارند که به واسطۀ پشتیبانی ای که اجانب به [او] کرده است واقع شده است ـ ما با شما که همجوار ما هستید و فرسخها بین دو کشور مرز مشترک است، مایلیم که به طور مسالمت آمیز، به طور انسانی رفتار کنیم.(1)
7 / 12 / 57
* * *
روابط بر اساس مبانی اسلام
باید روابط بین ملت ها براساس مسائل معنوی باشد و در این رابطه بعد مسافت تأثیری ندارد و چه بسا کشورهایی که همجوار هستند اما رابطه معنوی بین آنها نیست، بنابراین روابط دیگر هم نمی تواند مثمرثمر باشد. ما روابطمان با کشورها براساس مبانی اسلام خواهد بود. چنانچه ملت ها از اسلام اطلاع پیدا کنند
[[page 3]]
خواهند فهمید که هر چه می خواهند در اسلام وجود دارد.(2)
31 / 3 / 58
* * *
اسلام برای همه
ما با هیچ ملتی بد نیستیم. اسلام آمده بود برای تمام ملل برای ناس یا أیّها النّاس.
اسلام برای همه است، دلسوز برای بشر است. ما هم تابع اسلامیم، ما هم دلسوزیم برای بشر. ما با هر کس که با ما به طور انسانی رفتار کند ما با او دوستیم.(3)
17 / 8 / 58
* * *
روابط انسانی با همۀ ملتها
روابط انسانی با هیچ جا مانعی ندارد، و ما با ملتها خوب هستیم.(4)
17 / 8 / 58
* * *
روابط براساس تعهد به احکام اسلام
چنانچه اینجانب و مسئولین جمهوری اسلامی مکرراً اعلام نموده ایم، ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران تسلیم احکام مقدس قرآن و اسلامند؛ و به حکم قرآن مجید خود را برادر ایمانی تمام ملتهای اسلامی و کشورهای مختلف از حیث فرهنگ و جغرافیا می دانند؛ و صلحجویی و زندگانی مسالمت آمیز را با تمام دولتها و ملتها طالب می باشند، و تا دولتی به حریم کشور آنان تجاوز نکند و متعهد به احکام اسلام باشد، آن را برادر خود می دانند.(5)
22 / 11 / 60
* * *
[[page 4]]
رفتار با دولتها براساس موازین اسلامی
دولتها بدانند که ایران، به پیروی از تعالیم اسلامی، با تمامی آنها در صورتی که به موازین اسلامی گردن نهند با برادری و برابری رفتارمی نماید.(6)
12 / 6 / 62
* * *
تأکید بر نفی سلطه ارباب رعیتی در روابط
آقایان توجه کنند که روابط زمان سابق نباشد که در زمان سابق روابط یک طرفه بود؛ آقایی و نوکری، چه در زمان قاجار و چه زمان رضاخان و تا آخر. و شما دیدید که از اول این طور بود که وقتی سفیری از انگلستان یا امریکا می آمد، کسی جرأت نمی کرد حتی یک کلمه ای برخلاف مصالح آنها بگوید. ولی ایران، امروز این طور نیست، و ما هیچ کشوری مثل ایران سراغ نداریم که این طور، دنیا و شرق و غرب به آن نظر داشته باشند، و مستقل بوده و بگوید ما نه با امریکا کار داریم و نه با شوروی و ما خودمان هستیم. و این که با همۀ دولت ها رابطه داشته باشیم یعنی، رابطۀ دوستانه، نه روابط بین ارباب و رعیت، و ما این روابط را نمی خواهیم مادامی که این طور هست. و ما استقلال خودمان را می خواهیم حفظ کنیم و در دنیازندگی کنیم و اسلام را به پیش ببریم. این روابط باید هر روز محکمتر بشود، و شما از اول باید به آنها بفهمانید این معنا را که ما نمی خواهیم روابطمان مثل روابط زمان شاه باشد، بلکه ما روابط خاص اسلامی داریم که اسلام نه ظالم بود و نه زیر بار ظلم می رفت، و ما هم می خواهیم این طور باشیم که نه ظلم کنیم، نه زیر بار
[[page 5]]
ظلم برویم.(7)
6 / 8 / 63
* * *
[[page 6]]