3. شوروی
روابط سالم با تمام ممالک
درمقابل اتحاد شوروی که همسایۀ بزرگ ایران است، موضع و
[[page 148]]
موقع شما چیست؟]
همان موضع و موقعی که در قبال امریکاست. ابرقدرتها مردم ما را استثمار کردند. من فرقی میان آنها و حتی بین آنها و انگلیس هم نمی بینم. هنگامی که ایران واقعاً مستقل گردید، در آن صورت می تواند روابط سالمی با تمامی ممالک عالم برقرار سازد.(240)
16 / 2 / 57
* * *
همگونی بین شوروی و آمریکا
سؤال: [روابط شما با شوروی چگونه خواهد بود؟]
جواب: همان طور که با امریکا، فرقی ندارد. روابط مثل هم است.(241)
16 / 9 / 57
* * *
احترام متقابل اساس رفتار همسایگی
شوروی مثل سایر ممالک است. اگر چنانچه احترام متقابل را حفظ کند ما هم با او رفتار همسایگی می کنیم و ما به او اجازۀ دخالت در مملکتمان را نمی دهیم.(242)
20 / 9 / 57
* * *
عدم اجازه به دخالت روسیه در ایران
اگر دولت اسلامی تشکیل شود که خواهد شد، روسیه به هیچ وجه در ایران قدرت پیدا نخواهد کرد و دولت اسلامی به روسیه اجازه نخواهد داد که در مملکت دخالت کند. چنانچه به هیچ مملکتی اجازه نخواهد داد.(243)
20 / 9 / 57
* * *
[[page 149]]
حفظ آزادی و استقلال کشور مبنای سیاست خارجی
سؤال: [به نظر شما روابط آینده تان با روسیۀ شوروی، کشورهای عضو پیمان ورشو و چین کمونیست چگونه است؟ روابط کنونی این کشورها با ایران ممکن است خیلی سرد توصیف شود.]
جواب: در حال حاضر روسیۀ شوروی و چین هر دو خود را با حمایت از شاه در صف مخالفین ملت ایران قرار داده اند. در آینده سیاست خارجی ما بر مبنای اصل حفظ آزادی و استقلال کشور و احترام متقابل خواهد بود. آنها با رعایت این اصل باید تصمیم بگیرند.(244)
24 / 8 / 57
* * *
شرط رابطه با شوروی
سؤال: [در زمینۀ سیاست خارجی، موضع حضرتعالی در برابر کشورهایی مثل ایالات متحده، روسیه و اسرائیل چه خواهد بود؟]
جواب: ما با اسرائیل چون غاصب است و در حال جنگ است با مسلمین، روابطی نخواهیم داشت. و اما امریکا و شوروی؛ اگر دخالت در امور داخلی ما نکنند و با ما روابط حسنه داشته باشند با آنها روابط برقرار خواهیم کرد.(245)
18 / 10 / 57
* * *
احترام به تمام کشورها
سؤال: [سیاست شما نسبت به روسیه چیست؟ احساسات شما دربارۀ مارکسیسم روسی چیست؟]
جواب: سیاست ما نسبت به روسیه مثل سیاست ما نسبت به امریکا و سایر کشورهاست. ما براساس احترام متقابل به تمام
[[page 150]]
کشورها احترام می گذاریم.(246)
18 / 10 / 57
* * *
روابط حسنه با شوروی
روابط با شوروی حسنه خواهد بود به شرط آنکه این کشور و کشورهای دیگر از مداخله در امور ایران خودداری کنند.(247)
24 / 10 / 57
* * *
رفتار مسالمت آمیز و انسانی
ما با دولت همجوار خودمان ـ که در سابقِ ایام روابط حسنه داشته اند و اخیراً به واسطۀ این قدرت شیطانی پهلوی، قدری بین ملت ما و دولتهای ابرقدرت تیرگی حاصل شده است، برای خاطر اینکه این جنایاتی که او کرده است مردم عقیده دارند که به واسطۀ پشتیبانی ای که اجانب به [او] کرده است واقع شده است ـ ما با شما که همجوار ما هستید و فرسخها بین دو کشور مرز مشترک است، مایلیم که به طور مسالمت آمیز، به طور انسانی رفتار کنیم. و البته دولت ما هر طور که مصلحت بداند، در روابط اقتصادی، روابط تجاری و سایر اموری که مربوط به دولت است، عمل خواهد کرد. این دولتْ دولتِ اسلامی و تحت رهبری رهبران اسلام است و هرگز ظلم به غیر، ولو هرچه ضعیف باشد، روا نمی دارد و ظلم از غیر، هرچه قوی باشد، تحمل نمی کند.(248)
7 / 12 / 57
* * *
روابط سیاسی ـ اقتصادی به شرط احترام متقابل
ما می خواهیم با کسانی که می خواهند با ما روابط دوستانه داشته
[[page 151]]
باشند، روابط دوستانه داشته باشیم؛ و امیدواریم که کشور شما و دولت شما احترام متقابل را حفظ کند و طوری عمل کند که در ایران منعکس نشود که شما در امور کشور ما دخالت دارید. من میل ندارم که وانمود شود در اهواز دخالت داشته اید. رفتار شما باید طوری باشد که رفع سوءتفاهم شود. نباید کاری انجام شود تا وانمود گردد از شوروی اسلحه وارد می شود؛ و اگر این مسئله درست باشد، من از شما گله دارم. ایران در سابق بیشتر تجارتش با روسیه ـ شوروی فعلی ـ بود؛ سابق که اصلاً امریکایی در کار نبود. و ما هم مایلیم با شما روابط حسنه و روابط اقتصادی و سیاسی داشته باشیم. و این موکول است به [اینکه ]احترام متقابل رعایت شود. ما از شما می خواهیم مسائلی که باعث شود عده ای بعضی چیزها را بگویند پیش نیاید. و مهمش همین قضیۀ رساندن اسلحه است. چنانکه ما میل داریم [در] افغانستان، که یک مملکت اسلامی است، مسائل اسلامی حل شود. دخالت شوروی در آنجا در ایران هم اثر خواهد گذاشت؛ و ما از شوروی می خواهیم در افغانستان دخالت نکند. باز تکرار می کنیم که ما خواستار روابط دوستانه هستیم.(249)
22 / 3 / 58
* * *
حسن همجواری و روابط متقابل
دربارۀ اسلام به صورت جدی تحقیق و تفحص کنید. و این نه به خاطر نیاز اسلام و مسلمین به شما، که به جهت ارزشهای والا و جهان شمول اسلام است که می تواند وسیلۀ راحتی و نجات همۀ ملتها باشد و گره مشکلات اساسی بشریت را باز نماید. نگرش جدی به اسلام ممکن است شما را برای همیشه از مسئله افغانستان و مسائلی از این قبیل در جهان نجات دهد. ما مسلمانان جهان را مانند مسلمانان کشور
[[page 152]]خود دانسته و همیشه خود را در سرنوشت آنان شریک می دانیم. با آزادی نسبی مراسم مذهبی در بعضی از جمهوریهای شوروی، نشان دادید که دیگر اینگونه فکر نمی کنید که مذهب مخدر جامعه است. راستی مذهبی که ایران را در مقابل ابرقدرتها چون کوه استوار کرده است مخدر جامعه است؟ آیا مذهبی که طالب اجرای عدالت در جهان و خواهان آزادی انسان از قیود مادی و معنوی است مخدر جامعه است؟ آری، مذهبی که وسیله شود تا سرمایه های مادی و معنوی کشورهای اسلامی و غیر اسلامی، در اختیار ابرقدرتها و قدرتها قرار گیرد و بر سر مردم فریاد کشد که دین از سیاست جدا است مخدر جامعه است. ولی این دیگر مذهب واقعی نیست؛ بلکه مذهبی است که مردم ما آن را «مذهب امریکایی» می نامند. در خاتمه صریحاً اعلام می کنم که جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگترین و قدرتمندترین پایگاه جهان اسلام به راحتی می تواند خلأ اعتقادی نظام شما را پر نماید. و در هر صورت، کشور ما همچون گذشته به حسن همجواری و روابط متقابل معتقد است و آن را محترم می شمارد.(250)
11 / 10 / 67
* * *
[[page 153]]