تفاوت حماسۀ حماسه سرایان با حماسۀ امام
در حماسۀ حماسه سرایان، با حماسۀ عرفانی امام تفاوتهایی به چشم می خورد. مثلاً، حماسه سرایان غالباً در تقویت یکی از جنبه های مورد احترام انسان مثل وطن،
زبان، تاریخ، ملیت و حتی ساختن اسطوره های تاریخی و صحبت کردن از گذشتۀ دور و نزدیک یک ملت، برای زنده کردن روح حماسه و قدرت در جامعۀ موجود خویش قدم برداشته اند. برای نمونه، فردوسی با ساختن اسطوره هایی مانند «رستم»، روح قهرمانی را زنده می کند. شخصیت مورد نظر او ساخته و پرداختۀ ذهن و تخیل اوست و موجودی است آرمانی، چنانکه می گوید:
که رستم یلی بود در سیستان من آوردمش اندر این داستان
امّا ویژگی حماسۀ امام، عرفانی ـ الهی بودن آن است. قهرمانها و
[[page 56]]شخصیتهای مورد احترام امام، گذشته از اینکه حقیقی هستند نه آرمانی و تخیلی، همه انسانهای کاملِ مذهب و دیانت، و اسوه های پروردۀ مکتب و دینند. مثلاً، شخصیتهای مورد علاقه و توجه امام، پیامبر خدا(ص)، حضرت زهرا(س)، حضرت علی و امامان حسن و حسین(ع) هستند. امام با ارائۀ این نمونه ها، روح حماسی را در زن و مرد، تا اوج زهرا شدن و علی شدن تقویت می کنند و می فرمایند: اوج کمال ما، در شخصیت علی(ع) و زهرا(س) تحقق پیدا می کند. پس، اگر بناست در نقطه ای، حماسه اوج گیرد و با عرفان همراه و هماهنگ شود، باید آن را در جایی جستجو کرد که ما از آن به عرفان امام تعبیر می کنیم.
[[page 57]]