طرح بحث ولایت فقیه در نجف
حضرت امام وقتی تدریس را در نجف شروع کرد در ادامه درس خارج فقه و بحث مکاسب محرمه که در قم پایان یافته بود، بحث بیع را آغاز کرد که خود من بعضی از مباحث مربوط به بیع معاملات و بیع فضولی را از محضرشان استفاده کردم. بعداً که من به ایران آمدم و توفیق مراجعت دوباره به نجف نصیبم نشد حضرت امام در سال 47 و یا 48 در ادامه همان مباحث، وقتی به مسأله شرایط متبایعین می رسد در ذیل این مسأله که بایع باید یا خود مالک و یا مأذون از طرف مالک باشد و یا ولایتی بر او داشته باشد، بحث ولایت را که شامل ولایت بر صغیر و مجنون و غیره هست مطرح می کند و در ادامه، همان طوری که مرحوم شیخ انصاری ولایت فقیه و حدود و ثغور آن را بیان کرده ایشان نیز همین بحث را تحت عنوان ولایت فقیه یا حکومت اسلامی به طور مستوفی و مستقل طرح می کند. این سیر طبیعی و منطقی شکل گیری بحث ولایت فقیه توسط امام بود ولی ایشان از اول این دیدگاه را درباره حکومت اسلامی و ولایت فقیه داشت و معتقد بود که فقها باید برای تشکیل حکومت اسلامی در مرحله اول و اداره آن در مراحل بعدی پیشقدم بشوند.
[[page 180]]