علل شدت عمل رژیم در 17 شهریور
از آنجا که دستگاه پهلوی در برابر راهپیمایی بزرگ عید فطر غافلگیر شده و نتوانسته بود هیچ گونه عکس العملی نشان دهد و سخت احساس شکست خوردگی در برابر انقلاب و مردم می کرد، درصدد برآمد که ضمن مقابله با مردم در 17 شهریور و زهرچشم گرفتن از آنها و جبران شکست خود و ترمیم روحیه طرفدارانش از تکرار چنین راهپیماییهای عظیمی جلوگیری کند. رژیم گمان می کرد که اگر از همان اول جلوی راهپیمایی مردم را نگیرد، دامنه این راهپیماییها روز به روز گسترش پیدا کرده و در نهایت کنترل اوضاع از دستش خارج خواهد شد؛ به همین خاطر در درون سردمداران نظام پهلوی درباره کیفیت مقابله با مردم اختلاف نظر وجود داشت. فرماندهان ارشد به همراه ساواک و دارودسته اشرف پهلوی که خواهان برخورد خشونت آمیز و شدت عمل بودند (طبق مدارکی که بعداً به دست آمد) با غلبه بر طیف ضد خشونت که فرح در رأسشان قرار داشت تصمیم می گیرند که تظاهرات مردم را بشدت سرکوب نمایند. البته از یک جهت دیگر هم، دست رژیم برای اقدام به این جنایت بزرگ باز بود و آن جهت همان طوری که عرض شد این بود که علما و بزرگان و جامعه روحانیت مبارز تهران از مردم برای راهپیمایی دعوت نکرده بودند بر همین اساس رژیم گمان می کرد که برخورد با راهپیمایان برخورد با علما و بزرگان محسوب نخواهد شد و طبعاً آنها واکنش چندانی نشان نخواهند داد.
[[page 441]]