علل شکست توطئه حکومت نظامی
من معتقدم که برای شکست توطئه حکومت نظامی و کودتا سه عامل مهم و عمده می توان برشمرد. اولین عامل موقعیت ممتاز حضرت امام در بین قاطبه مردم ایران بود. مردم به امام عشق می ورزیدند و از دل و جان فرامینش را اطاعت می کردند. عامل دوم حضور حضرت امام در ایران و در بین مردم بود؛ به عبارت دیگر اگر حضرت امام در خارج از ایران بود و این فرمان را صادر می کرد شاید اینطور تأثیر نمی گذاشت و مردم را به خیابانها نمی کشاند اما وقتی مردم می دیدند که امام هم در میان آنهاست و در معرض همین خطرها قرار دارد و یاران نزدیک امام مثل آقایان طالقانی، منتظری، شهید بهشتی، خامنه ای، هاشمی، موسوی اردبیلی و دیگران به خیابانها آمده اند و در کنار آنها هستند، طبعاً انگیزه شان برای مقابله با حکومت نظامی رژیم خیلی بیشتر می شد.
سومین عامل نظام از هم گسیخته ارتش بود. جز عده ای معدود از نظامیان که شاید بیست درصد ارتش را شامل می شد از مافوق خود اطاعت نمی کردند و من نمی دانم
[[page 512]]بختیار با تکیه بر کدام نیرو می خواست کودتا بکند. شاید تصور می کرد که صرف اعلام حکومت نظامی مردم را به وحشت انداخته و از آمدن به خیابانها باز می دارد و اصلاً نیازی به تیراندازی و درگیری ارتش با مردم نیست؛ اما تمام این محاسبات غلط از آب درآمد و این توطئه شکست خورد. گفتنی است که حضرت امام و سران انقلاب، کار روی ارتش را از چندین ماه قبل با فرمان فرار سربازان از پادگانها و همچنین ارتباط با بعضی از افسران متعهد ارتش و در مرحله بعد تماس با فرماندهان عالیرتبه ارتش برای عدم مواجهه ارتش با مردم و عدم همکاری با رژیم آغاز کرده بودند که قول مساعد نظامیها را به همراه داشت. ضمن اینکه در سایر بخشهای ارتش هم شکافهایی پدید آمده بود و عمده افراد نیروی هوایی هم به نیروهای انقلاب پیوسته بودند و حتی در گارد جاویدان که جزو وفادارترین نیروهای رژیم به شمار می آمدند به جهت اینکه بعضی از افراد این گارد به خاطر مخالفت با رژیم زندانی شده بودند و احتمال اعدامشان می رفت، اختلافاتی بروز کرده بود و شاید بتوان گفت که در روزهای پایانی حکومت پهلوی دیگر نیروی قابل اعتمادی برای رژیم در درون ارتش باقی نمانده بود. به همین جهت بود که پایگاههای رژیم یکی پس از دیگری و به سرعت سقوط می کرد و در اختیار انقلابیون قرار می گرفت.
[[page 513]]