[سؤال 2050] 910
بسمه تعالی 18 / 2 / 1361
ضمن درود فراوان به شما خدمتگزاران به اسلام، من گروهبان یکم جمعی یگان پدافند هوایی مستقر در جماران به استحضار می رسانم: با توجه به این که تهران، وطن دوم من می باشد و جماران که محل خدمت من است و جدا از تهران است، طبق دستور امام نماز من شکسته است و لذا در منزل هم شکسته می باشد، برای این که بتوانم روزه بگیرم لطفاً بفرمایید که آیا می توانم تهران را وطن خود کنم؟ و اگر می شود چه شرایطی دارد، با توجه به این که من نظامی هستم و احتمال زیاد دارد تا سه سال
[[page 414]]آینده مرا به شهرستان دیگری منتقل کنند؟ ضمناً فاصله از منزل تا محل کار تقریباً 21 کیلومتر می باشد. والسلام علی عباد الله الصالحین
بسمه تعالی، اگر محل سکونت، وطن اصلی شما است یا قصد دارید مادام العمر در آن جا سکونت داشته باشید، در فاصلۀ مذکور حکم مسافر مترتّب نیست و نماز شما شکسته نمی شود و می توانید روزه بگیرید. و نیز اگر محل سکونت، وطن شما نباشد و قصد کنید ده روز در آن جا بمانید، چنانچه بعد از ماندن ده روز بخواهید مسافت ذکر شده را طی کنید، حکم مسافر ندارید.
[سؤال 2051] 911
بسمه تعالی
محضر مقدس رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران
لطفاً پاسخ سؤالات ذیل را مرقوم فرمایید:
1. فردی که در استخدام نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران درآمده است، چون انتقالش از شهری به شهر دیگر با تصمیم فرماندهان صورت می پذیرد و لذا خود، نقشی در انتقالش ندارد، اکنون هم در تهران سکونت دارد، آیا می تواند تهران را وطن همیشگی خود قرار دهد؟ با توجه به این که شاید اصلاً از تهران به شهرستان های دیگر منتقل نگردد یا این که قبل از بازنشستگی، چندین مرتبه به شهرستان ها انتقال یابد. در صورت دوم، تصمیمش این است که اگر به شهرستانی منتقل گردد، بعد از بازنشستگی، برای ادامۀ زندگی به تهران برگردد.
بسمه تعالی، اگر قصد زندگی دائمی در یک محلۀ تهران دارد، آن جا وطن او محسوب می شود و انتقال موقّت، مضر به قصد توطّن نیست.
[سؤال 2052]
2. فردی که تهران را وطن خود قرار داده است، آیا تمام شهر تهران جزء وطنش
[[page 415]]محسوب می گردد یا فقط محدوده ای که سکونت دارد وطنش است؟
بسمه تعالی، میزان، محله ای است که در آن محل، قصد زندگی دائمی دارد.
[سؤال 2053]
3. اگر محدودۀ خاصی از تهران برای مالک خانه که سکونت دارد وطنش محسوب شود، افرادی که شغلشان تهران است، لذا مجبورند از منزل استیجاری استفاده نمایند، با عنایت به این که مدت سکونتشان در منزل استیجاری بستگی به رضایت صاحب خانه دارد، آیا می توانند در آن محدوده، قصد توطّن نمایند؟ و اگر مدت اجاره به پایان رسیده باشد و تهیۀ منزل استیجاری برایش در آن محدوده مقدور نشود تکلیفش در قصد چیست؟
بسمه تعالی، اگر قصد دارد در همان محله، ولو با انتقال از منزلی به منزل دیگر، همیشه زندگی کند، آن محله وطن او محسوب است و در غیر این صورت، وطن محسوب نیست.
[سؤال 2054]
4. افرادی که قصد دارند دو سال و یا بیشتر در تهران بمانند، محل کار و محل سکونتشان دو منطقه جداگانه باشد، به فتوای حضرت امام باید نماز قصر بخوانند؛ اوّلاً حداکثر فاصله بین دو منطقه که دلیل قصر در نماز می گردد چه حد می تواند باشد؟ ثانیاًبا شرط کمتر از چهار فرسخ فاصله بین دو منطقۀ محل کار و محل سکونت، می توانند قصد ده روز نمایند و نماز را هم در محل کار و هم در محل سکونت تمام بخوانند؟ و همچنین برای افرادی که تهران وطن آنان است، در صورتی که اگر وطن در تهران، محدودۀ سکونت محسوب گردد، محل کار و محل سکونتشان دو محل جداگانه باشد، در چه صورت نماز آنان قصر است؟
بسمه تعالی، محل سکونت و کار اگر در یک محله است، می تواند قصد اقامت کند و روزه بگیرد و نماز تمام بخواند ولی اگر دو محل باشد، قصد
[[page 416]]اقامت صحیح نیست؛ مگر آن که از اول، قصد اقامت در یک محله نماید و نماز تمام بخواند، بعداً تا سفر جدید پیش نیامده حکم اقامت باقی است.
5. نماز و روزۀ گذشتۀ کسانی که از فتوای جدید حضرت امام اطلاعی نداشتند، احتیاج به اعاده دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر برخلاف وظیفۀ مقرّره انجام گرفته قضا دارد.
[سؤال 2055]
6. حد ترخص در تهران برای کسانی که وطنشان باشد آخرین منازل شهر محسوب می گردد یا از منزل خود که در یکی از مناطق تهران می باشد باید حساب نمایند؟
بسمه تعالی، از منزل است.
[سؤال 2056]
7. فردی که محلی را به قصد توطّن برای سکونت خود برگزیده است آیا از لحظۀ قصد می تواند نماز را تمام بخواند و دو روز بعد یا یک هفته بعد از قصد توطّن، مسافرت نماید؟ و در این جا به قصد او لطمه وارد نمی شود؟ و یا این که باید قصد ده روز کند؛ هر وقت از مسافرت ها مراجعت کرد باز هم قصد ده روز داشته باشد، تا بعد از انقضای مدت شش ماه از ابتدای قصد، آن مکان حکم وطن پیدا می کند؟
بسمه تعالی، بعد از آن که مدتی ماند که در نظر عرف صدق مواطن در آن محله نمود، حکم وطن بار می شود و مجرد قصد توطّن کافی نیست.
[سؤال 2057]
8. اغلب جمعیت شهر تهران مستأجر و مستخدم سازمان های دولتی هستند، اگر مستأجر با عنایت به این که اقامتش در منزلی بستگی به رضایت صاحب خانه دارد، با این شرط نمی تواند در یک منطقۀ خاصی از تهران قصد توطّن نماید، از طرفی هم قصد اقامت برایش مقدور نیست، چون منزل و مکان خدمتش دو منطقۀ جداگانه
[[page 417]]می باشد، لذا تکلیفش چیست در نماز و خصوصاً روزه که امکان ندارد در سال یک ماه به طور استمرار مرخصی استحقاقی از سازمان مربوطه داشته باشد تا در مکان سکونت خود، قصد اقامه نماید و روزۀ یک ماه خود را به اتمام برساند؟
بسمه تعالی، اگر قصد توطّن یا اقامت ده روز متحقّق نشد حکم مسافر دارند ولی قضای روزه را نباید تا ماه رمضان سال بعد به تأخیر اندازند؛ مگر آن که معذور باشند.
[سؤال 2058] 912
بسمه تعالی 18 / 12 / 1361
محضر مقدس رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی، دامت برکاته
شخصی 20 سال است در تهران زندگی کرده و بزرگ شده است و بعد از ازدواج، در محلۀ دیگری ـ غیر از خانۀ پدری خود ـ خانه اجاره کرده و این احتمال است که صاحب خانه او را جواب نماید.
1. وضعیت نماز و روزه اش چیست؟
بسمه تعالی، چنانچه در تهران متولد و بزرگ شده و یا به تبع پدر، تهران وطن او شده، محدودۀ آن محله و یا محدودۀ تهران قبل از کبیره شدن وطن او است. در آن محدوده و خارج از آن، در صورت کمتر بودن فاصله از مسافت شرعی و رفت و آمد در همان محدوده، نماز تمام و روزه صحیح است. و اگر تهران وطن او نیست و یا فاصله به مقدار مسافت شرعی باشد، حکم مسافر را دارد.
[سؤال 2059]
2. آیا می تواند در آن محلی که فعلاً زندگی می کند قصد توطن نماید؟
بسمه تعالی، قصد توطن موقوف است به امکان قصد سکونت در یک محلۀ تهران.
[[page 418]]3. نماز و روزه هایی که قبل از این استفتا به جا آورده چه صورتی دارد؟
بسمه تعالی، اگر خلاف وظیفه عمل کرده باید قضا نماید.
[سؤال 2060] 913
بسمه تعالی
محضر مبارک رهبر عالی قدر امام خمینی، دامت برکاته، سلام علیکم
با آرزوی سلامتی آن حضرت، کارمندی هستم در ثبت کل، واقع در میدان امام خمینی، و منزل مسکونی ام در نظام آباد واقع است که حد فاصل بین منزل و اداره در حدود دوازده کیلومتر است، در حالی که مستأجر هستم و معلوم نیست که تا آخر در نظام آباد و همچنین در اداره بمانم؛ وضع نماز و روزه ام در منزل و اداره چگونه است؟ توضیح این که تصمیم ماندن همیشگی در تهران را دارم، اما معلوم نیست کدام محله؟
ان شاء الله سایه آن امام بزرگوار بر سر مسلمین مستدام باد.
بسمه تعالی، اگر تهران وطن اصلی شما نباشد و قصد اقامۀ ده روز در یک محله نکرده اید، حکم مسافر دارید.
[سؤال 2061] 914
بسمه تعالی
دفتر استفتائات امام خمینی، مدّ ظله، پس از عرض سلام خدمت ولی عصر حضرت مهدی (عج) و رهبر کبیر انقلاب و افرادی که در آن دفتر مشغول خدمت می باشند. لطفاً به دو سؤال زیر جواب مرحمت فرمایید.
1. این جانب در محله صفی علیشاه تهران حدود 23 سال پیش متولد شده ام. از آن روز تا کنون چند خانه عوض کردیم، ولی تا حدود 12 سالگی از آن محله خارج نشدیم، تا این که از 11 سال پیش به محله ای در نزدیکی آن محل نقل مکان کردیم که فاصله این دو محله با پای پیاده، حدود 15 دقیقه می باشد.لازم به تذکر است که تمامی منازلمان اجاره ای بوده است. در حال حاضر من در جایی در نارمک مشغول کار
[[page 419]]هستم که فاصلۀ آن جا تا منزلمان حدود 10 ـ 8 کیلومتر می باشد.
الف. آیا 23 سال پیش که من متولد شدم، تهران بلاد کبیره بوده یا نه؟
ب. اگر بلاد کبیره بوده، تکلیف نماز و روزۀ من چگونه است و اگر باید نماز را شکسته بخوانم، آیا نماز و روزه های گذشته را بایستی قضا کنم یا نه؟
بسمه تعالی، در فرض سؤال، محدودۀ تهران قبل از کبیره شدن، وطن شما محسوب است و با فرض این که محل سکونت فعلی شما در همان تهران سابق است، وظیفۀ شما در محل سکونت و محل کار تمام است.
2. من تا قبل از انقلاب به وظایف شرعی خود عمل نمی کردم و اصولاً مرجع تقلیدی اختیار نکرده بودم، تا این که به لطف خدا انقلاب اسلامی به وقوع پیوست و به برکت آن من هم به وظایف خود تا اندازه ای آشنا شده و مشغول به جا آوردن آن ها شدم. حال می خواهم بدانم تکلیف نماز و روزه هایی که به جا نیاوردم چگونه است؟
بسمه تعالی، مقداری که یقین به فوت نماز و روزه دارید را باید قضا نمایید.
[سؤال 2062] 915
بسمه تعالی 22 / 10 / 1361
دفتر امام خمینی، دام ظله العالی، سلام علیکم، امید است که همیشه موفق باشید.
1. شخصی 15 سال پیش به تهران آمده و قصد توطّن نموده؛ ولی در محلی می باشد که منزل اجاره کرده و این احتمال است که دو سال دیگر، او را جواب کنند. آیا اصلاً می تواند قصد توطّن کند یا مسافر است تا وقتی که منزل خرید؟
بسمه تعالی، اگر از اول که قصد توطّن نموده، تهران از بلاد کبیره نبوده، در محدودۀ قبل از کبیره شدن، حکم وطن بار است.
[سؤال 2063]
2. شخصی که در تهران متولد شد و بزرگ شده، اگر خواست مسافرت کند، مبدأ از منزلش است یا نه؟ و اگر تهران، قبل از آن که از بلاد کبیره شود وطنش بوده، اگر از منزلش، 5 / 22 کیلومتر در وطنش طی کند مسافر است؟
[[page 420]]بسمه تعالی، مبدأ، منزل است و در فرض مزبور، حکم مسافر پیدا می کند. بلی اگر تمام سیر، در محدودۀ قبل از کبیره شدن باشد ـ که وطن او است ـ حکم مسافر ندارد.
3. شخصی هر روز از کرج به محل کارش که در تهران است می آید و باید نمازش را در تهران قصر بخواند؛ ولی در تهران، شغلش گشت زدن است. آیا باز هم نمازش قصر است یا چون شغلش گشت زدن است، باید نماز را تمام بخواند؟
بسمه تعالی، اگر شغلش گشت زدن در حد مسافت است، در تهران که مشغول است، نمازش تمام است.
[سؤال 2064] 916
بسمه تعالی 1 / 8 / 1361
محضر مقدس رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران و مرجع عظیم الشأن، حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی، با تقدیم سلام
ضمن آرزوی سلامت و طول عمر برای آن مرجع بزرگوار، این جانب، مقلد ناچیز و کوچک شما سؤالی دارم که خواهشمند است جواب آن را مرقوم فرمایید.
این جانب و همسرم و یک فرزندمان حدوداً مدت 8 ماه است که به تهران آمده ایم و معلم دینی در آموزش و پرورش می باشم؛ محل اقامت و سکونت ما سمنگان، پشت مسجد جامع نارمک می باشد و مستأجر هستیم؛ محل کار ما میدان منیریه، ادارۀ آموزش و پرورش منطقه 11 می باشد؛ مسافت منزل تا محل کار ما حدوداً 12 کیلومتر هست و من هر روز این راه را می روم و باز می گردم. ما فعلاً به امید خداوند، قصد سکونت در تهران را برای همیشه داریم؛ ولی فقط ممکن است ـ به خاطر مسکن ـ از محلی به محل دیگر برویم و الآن هم قرارداد اجاره خانه ما یک ساله هست که حدود 4 ماه دیگر باقی است. وضع نماز خواندن (درست یا قصر) ما را مشخص فرمایید.
بسمه تعالی، اگر یک محله را محل سکونت دائم قرار داده اید، آن محله، حکم وطن را دارد؛ و الاّ حکم مسافر دارید.
[[page 421]][سؤال 2065] 917
بسمه تعالی
عرض سلام خدمت امام امت که جانم به فدایت
راجع به مستأجری که نمازش شکسته است: بنده یک مسجدی که رفته بودم به نماز، بعد از نماز امام جماعت سخنانی ایراد نمودند؛ بعد از سخنرانی فرمودند ـ راجع به مستأجر ـ که هر کس در تهران خانه ندارد و مستأجر است و محل کارش دور است، نمازش شکسته است و باید مثل نماز مسافر بخواند. بعداً بنده مجدداً سؤال نمودم؛ ایشان فرمودند: هر کسی که از محل، دور باشد؛ مثلاً در مجیدیه باشد و محل کارش در میدان امام حسین باشد و مستأجر هم باشد، نمازش شکسته است. آیا این فرمودۀ این آقای امام جماعت صحت دارد و اشکالی درباره نماز ما دارد یا ندارد؟
بسمه تعالی، اگر تهران وطن شما نیست و در یک محلۀ آن، قصد ماندن ده روز نداشته باشید، حکم مسافر دارید؛ و خانۀ ملکی داشتن یا مستأجر بودن، در این جهت اثری ندارد.
[سؤال 2066] 918
بسمه تعالی 17 / 12 / 1361
با درود فراوان به تمام شهدای راه اسلام و آرزوی طول عمر برای رهبر کبیر انقلاب، امام خمینی، بعد از عرض سلام، خسته نباشید. ان شاء الله که با نصرت خداوند آمادۀ جواب به مسائل شرعیه هستید. خواهشمندم که به سؤال این جانب پاسخ بفرمایید.
کارمندی هستم که سمتم مأمور خرید است و هر روز از در خانه مان تا محل کار و برای تهیۀ اجناس باید حدود چهل الی پنجاه کیلومتر را طی کنم و همیشه هم قبل از ظهر به محل کارم نمی توانم برگردم و چون دو ماه مبارک رمضان را در جبهه بودم و روزه ام را خوردم و حال بر قضای آن برآمده ام، با توجه به فتوای امام که فرموده بودند:
[[page 422]]اگر حدود 5 / 22 کیلومتر از محل سکونت دور شوید نماز و روزه شکسته است، من چه کار کنم؟ و آیا نماز و روزه ام درست است یا نه؟
بسمه تعالی، اگر در تهران متولد شده اید و در وقت تولد، تهران از بلاد کبیره نشده بوده، تمام محدودۀ آن روز وطن شما است و در آن محدوده نماز شما تمام و روزه صحیح است؛ ولی اگر از محدوده خارج می شوید، در صورتی که از منزل تا مقصد 5 / 22 کیلومتر باشد، در خارج محدوده حکم مسافر دارید و چنانچه تهران وطن شما نیست حکم مسافر دارید که اگر نتوانید در یک محله قصد ماندن ده روز نمایید، باید نماز را شکسته بخوانید و روزه صحیح نیست.
[سؤال 2067] 919
بسمه تعالی
پس از سلام و آرزوی سلامتی برای آن عزیز و بزرگوار، به عرض می رساند که:
1. از چندین سال پیش که در تهران زندگی می کردم، قصد وطن در تهران را نمودم. با توجه به این که شهر تهران منطقه ای شده و جزو بلاد کبیره قرار گرفته و من هم چون یک نقطه معینی از تهران را در نظر نداشته بودم، بلکه بنا بود در یکی از نقاط تهران یا منزل بخرم و یا به صورت مستأجر باشم، حال تکلیف شرعی این جانب که فعلاً کارمند نیروی هوایی بوده و در شهرستان خدمت می کنم و هنوز هم قصدم این است که در تهران باشم ولی منطقۀ آن مشخص نمی باشد، آیا باز هم مانند سابق که به تهران به منزل پدری می روم، نماز و روزه ام درست است و یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر قصد توطن در تهران، بعد از کبیره شدن آن بوده، وطن نشده و حکم مسافر دارید.
2. پدرم حدود بیست سال پیش در سن 57 سالگی به رحمت خدا پیوست و آن طور که از مادرم سؤال نمودم که وضع نماز و روزه اش چگونه بوده و من که پسر بزرگ به حساب می آیم چگونه خواهد بود،
[[page 423]]گفت: از اواخر و یا اواسط عمر نماز و روزه را به جای می آورد، منتها نه به طور مرتب، و در حدود 40 الی 50 روز به فوتش سکتۀ مغزی نموده و قادر به انجام نماز و روزه نبوده و وصیت هم ننموده بود. تکلیف شرعی این جانب از نظر نماز و روزه چگونه خواهد بود؟
بسمه تعالی، هر مقدار یقین دارید که نماز و روزه بر او واجب بوده و ترک کرده را قضا کنید.
3. اگر در وصیت نامه ام که تنها خودم امضا نموده ام چیزی ـ مثلاً دو دانگ خانه ای که دارم ـ به مادرم بخواهم ببخشم، از نظر قانونی و شرعی آیا قابل اجرا خواهد بود و یا خیر راه دیگر دارد؟ و آن راه چگونه است؟
بسمه تعالی، بخشش نسبت به بعد از مردن صحیح نیست و می توانید در حیات خود به او ببخشید و تحویل او دهید.
[سؤال 2068] 920
بسمه تعالی 24 / 7 / 1361
دفتر حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
محترماً این جانب منزل مسکونی در شهرستان دارم که همسر و فرزندم در شهرستان می باشند و اکنون در تهران مشغول به کار شدم و تمامی هفته را در تهران منزل مادرم هستم؛ فقط شب های جمعه و روز جمعه را به شهرستان می روم. اکنون مستدعی است تکلیف انجام فرائض نمازهای یومیه ام را بفرمایید چگونه می بایست ادا کنم؟ آیا نمازها در کجا شکسته می باشد در صورتی که در تهران کارم دائمی خواهد بود؟ و من الله التوفیق
بسمه تعالی، اگر تهران محل تولد شما است و در آن بزرگ شده اید، محدودۀ تهران قبل از کبیره شدن آن، وطن شما محسوب است و در محل سکونت چنانچه محل تولد شما نباشد و قصد ماندن همیشه هم در آن ندارید، حکم مسافر دارید؛ و صور دیگری هم در مسأله هست که با مراجعه به رسالۀ عملیه معلوم می شود.
[[page 424]][سؤال 2069] 921
بسمه تعالی 6 / 12 / 1361
دفتر امام، مدّ ظله العالی ـ بخش استفتا
با درود به رهبر و مرجع عالی قدر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی
این جانب قصد توطّن دائمی در تهران را نموده و یک سال است که در محله چیذر شمیران ساکن می باشم. محل کار این جانب، در لویزان است که محلۀ دیگری شمرده می شود؛ ولی فاصلۀ بین دو محل، کمتر از مسافت شرعی است. لطفاً پاسخ ـ مبنی بر این که نماز این جانب در لویزان، قصر است یا تمام ـ ممهور به مهر امام عنایت فرمایید.
بسمه تعالی، اگر در خصوص یک محله، قصد توطّن نکرده اید، حکم مسافر دارید.
[سؤال 2070] 922
بسمه تعالی 4 / 12 / 1361
حضور محترم رهبر کبیر انقلاب اسلامی، امام خمینی
این جانب 25 ساله و متولد تهران هستم، در محله های مختلف تهران بزرگ شده ام؛ حتی مدت سه سال نیز در خارج از تهران زندگی کرده ام. در حال حاضر مستأجر هستم و احتمال نیز نمی دهم که تا آخر عمر در این محله زندگی کنم. با در نظر گرفتن این که فاصلۀ محل تولدم تا محل مسکونی فعلی، کمتر از حد ترخص است، لطفاً بفرمایید: تکلیف نماز و روزۀ من چگونه است؟ (کامل است یا حکم مسافر را دارم؟)
خداوند ـ ان شاء الله ـ توفیقتان بدهد و شما را برای ما حفظ کند. والسلام
بسمه تعالی، در تمام محدودۀ تهران، قبل از کبیره شدن آن، نماز شما تمام است و می توانید روزه بگیرید.
[[page 425]][سؤال 2071] 923
بسمه تعالی
1. آیا کسی که تهران وطنش بوده، محلی که در آن زندگی می کند، وطن او محسوب می شود یا هر کجا که صدق تهران می کند؟
بسمه تعالی، آنچه قبل از توسعۀ خارق العاده بوده است، وطن او است.
[سؤال 2072]
2. بر فرض محله بودن وطن، آیا کسی که قصد عبور از محله را دارد، حکم قصد عبور از وطن را دارد؟
بسمه تعالی، آری.
3. در مکان های وسیع، از قبیل پادگان و امثاله، به مجرد رسیدن به درب مکان مزبور، کفایت در قصد و یا در جهت محاسبۀ مبدأ مسافت را می کند یا ساختمان های محل مزبور، ملاک است؟
بسمه تعالی، اگر قصد اقامه در آن محل کرده است، ساختمان های مربوط به آن جا ملاک است.
[سؤال 2073]
4. اگر شخصی در تهران، از محلی به محل دیگر منتقل شد و قصد توطن در آن را دارد، به مجرد انتقال، صدق وطن می کند یا باید مدتی بماند که صدق وطن جدید بکند؟
بسمه تعالی، به مقداری که صدق کند میزان است.
5. کسی که در نصف روز، شغلش گشت یا رانندگی است، کفایت در اتمام نماز و گرفتن روزه می کند؟
بسمه تعالی، اگر نصف اول روز است، کفایت می کند.
[سؤال 2074] 924
بسمه تعالی 27 / 1 / 1362
شورای استفتای امام خمینی، با سلام
خواهشمند است ضوابط و مشخصات عرف محله که در مورد بلاد کبیره مطرح
[[page 426]]است را بفرمایید. آیا آنچه مردم محل بگویند کافی است؟ یعنی اگر بین دو محله، یک خیابان وجود دارد و مردم محل معتقدند که این طرف خیابان، یک محله و آن طرف، محله دیگری است، آیا فرد مسافر یا غیر متوطّن، در صورتی که قصد ده روز کرده باشد، نمی تواند بین این دو محل تردد کند؟ آیا برای فردی که چندین سال، بدون قصد توطّن، بین دو محل در حال تردد است، حکم به چه نحو است؟
بسمه تعالی، میزان در حدود محله، تشخیص عرف است و بدون قصد ده روز در یک محله، حکم مسافر مترتّب است.
[سؤال 2075] ----> 1797
7. شخصی 10 سال است که به تهران آمده؛ کارش و شغلش تهران است. آیا وطن او حساب می شود یا باید قصد وطن نماید؟
بسمه تعالی، بدون قصد توطّن، وطن محسوب نمی شود.
[سؤال 2076] ----> 90
6. شخصی متولد شهری است که از آن شهر در حدود 25 سال است به همراه خانوادۀ خویش به تهران عزیمت کرده است و هیچ گونه ملک و منزل مسکونی در آن شهر ندارد و در این چند سال نیز منزل شخصی در تهران نداشته است و هر چند مدت را در یک نقطه از شهر تهران بوده است و در حال حاضر با توجه به این که کار او در نقطۀ خارج از محلۀ منزل مسکونی فعلی او ـ که در آن جا به طور موقت زندگی می کند ـ واقع می باشد (حدوداً 10 کیلومتر یا بیشتر فاصله دارد) تکلیف نماز و روزۀ او چگونه است؟
بسمه تعالی، اگر تهرانِ قبل از کبیره شدن را وطن خود قرار داده، در فرض مذکور، در تهران و محل کار نمازش تمام است و در غیر این صورت، حکم مسافر دارد و در وطن اصلی اگر اعراض نکرده نیز نمازش تمام است و در صورت اعراض، حکم مسافر دارد.
[[page 427]][سؤال 2077] 925
بسمه تعالی 28 / 2 / 1362
محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام خمینی، مدّ ظله، پس از سلام و دعا، خواهشمند است نظر مبارک خود را در مورد کیفیت روزه و نماز این جانبه بیان فرمایید.
این جانبه در سال 1334 در تهران به دنیا آمدم و در چندین نقطه تهران مستأجر بودیم و در سال 52 به آبادان رفته و پس از یک سال به تهران بازگشتم و حالیه ازدواج نموده و در خانۀ استیجاری زندگی می کنیم و معلوم نیست که در این محله چه مدت باشیم؟ به امید پیروزی اسلام بر کفر به رهبری و هدایت حضرت عالی
بسمه تعالی، محدودۀ تهران قدیم وطن شما محسوب است و تا اعراض نکرده اید، حکم وطن باقی است.
[سؤال 2078] 926
بسمه تعالی 11 / 10 / 1361
حضور مستطاب زعیم عالی قدر، رهبر مسلمانان و مرجع شیعیان جهان، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دامت برکاته
با تقدیم سلام و دست بوسی، مستدعی است جواب مسأله ذیل را مرقوم فرمایند:
شخصی چند سال پیش از شهرستان مهاجرت نموده و اکنون در تهران به استخدام دولت درآمده و زندگی می نماید؛ شخص مذکور فاقد مسکن و سایر مستغلات در تهران می باشد ولیکن این شخص قصد دارد در صورت تأمین آسایش و بالاخص با داشتن خانۀ مسکونی، ابدالعمر در تهران سکونت نماید؛ اگر چنانچه نتوانست خانۀ شخصی در تهران تهیه نماید، در این صورت قصد دارد موافقت اولیای امر را فراهم نموده، به مسقط الرأس خود منتقل و شهر خود را جهت سکنا و ادامۀ زندگی اختیار نماید؛ یادآور می شود شخص مزبور، علاقۀ جزئی ای نیز در زادگاه خود دارد و در
[[page 428]]مدت سال، چندین بار نیز به شهر خویش مراوده داشته و تا حال، به هیچ وجه با زادگاه خویش قطع رابطه ننموده است. مع الوصف، آیا تهران برای وی موطن اصلی محسوب می شود، یا مسقط الرأس؟ شخص مورد بحث، از نظر صوم و صلاة چه وضعیتی دارد و به چه نحو بایستی فریضه را انجام دهد؟ متذکر می شود خانه ای که برای سکونت فعلی اجاره نموده، با محل کارش در یک منطقه و یا محل قرار نگرفته است و حدوداً دو کیلومتر فاصله دارند.
بسمه تعالی، در فرض مرقوم، در تهران حکم مسافر دارد و در وطن اصلی حکم وطن باقی است.
[سؤال 2079] 927
بسمه تعالی
لطفاً پاسخ سؤالات ذیل را مرقوم فرمایید:
1. اگر من مقصدم محل کارم باشد و فاصلۀ محل کار تا منزل ـ مثلاً ـ حدود ده کیلومتر است؛ ولی بعداً کار پیش آید و یا قصد کنم به مکان های دیگر بروم، در مسأله اول ـ که کار پیش آمده ـ و در مرحلۀ دوم ـ که قصد کرده ام ـ نماز به چه شکل است؟ (بلاد کبیره)
بسمه تعالی، منزل اگر وطن یا محل اقامت است، با خارج شدن از منزل، تا کمتر از چهار فرسخ، نماز قصر نمی شود؛ ولی اگر از اول قصد دارید که از منزل به محل کار و از آن جا به مقصدی بروید که تا منزل، چهار فرسخ یا بیشتر است و یا از محل کار قصد کنید به مقصدی بروید که تا محل کار چهار فرسخ یا بیشتر است، نماز قصر می شود.
2. اگر من به محل کارم رفتم که حدود ده کیلومتر تا منزل فاصله دارد و بعد، به محل اقوام خود که تا محل کار، هفت کیلومتر فاصله دارد، و آن جا نیز تا منزل خودم هفت کیلومتر فاصله دارد، بروم و برگردم و شب را در منزل اقوام و یا محل کار باشیم و چندین مرتبه این کار تکرار شود تا مسافت بیش از بیست و چهار کیلومتر طی شود و به منزل خودم نیز نروم، نماز به چه شکل است؟
[[page 429]]بسمه تعالی، در فرض مرقوم، نماز قصر نمی شود و میزان در پیمودن مسافت، پیمودن چهار فرسخ در یک امتداد است و با پیمودن کمتر از مسافت در چند بار ـ که مجموعاً به مقدار مسافت می شود ـ حکم سفر مترتّب نمی شود.
3. آیا از مال پدری که پدر، خمس آن را نداده و نمی دهد، می شود استفاده کرد؟ (پدر در قید حیات است).
بسمه تعالی، اگر یقین ندارید مالی که مورد استفادۀ شما واقع می شود، در آن خمس وجود دارد، چیزی بر شما نیست.
4. آیا با وجود حدود ده هزارتومان قرض، به پول پس انداز ـ حدود دو یا سه هزار تومان ـ خمس تعلق می گیرد؟
بسمه تعالی، اگر پس انداز و قرض، مربوط به یک سال باشد و قرض، بابت مؤونه باشد، پس انداز آن سال، خمس ندارد.
[سؤال 2080] 928
بسمه تعالی
با عرض سلام به حضور امام خمینی، رهبر عالی قدر انقلاب اسلامی
این جانب متولد مشهد مقدس در سال 1336 هستم و خانه پدری و پدر و مادرم در مشهد هستند و از مشهد اعراض نکرده ام. اکنون در محلۀ عباس آباد تهران، در منزل همسرم که متولد تهران است ساکن می باشم که البته قصد توطّن و ماندن در این محله به طور دائم را ندارم. (لازم به تذکر است که همسرم نیز قصد توطّن و ماندن در این محله را ندارد).
خواهشمند است راهنمایی بفرمایید: آیا نماز را شکسته باید به جا آورم یا کامل؟ و حکم روزه ام چگونه خواهد بود؟ خداوند بزرگ، سایۀ امام عزیز را بر سر مسلمین جهان پایدار بدارد. والسلام علیکم ورحمة الله
بسمه تعالی، در مشهد نماز شما تمام است و می توانید روزه بگیرید؛ ولی در تهران بدون قصد ماندن ده روز در یک محله، حکم مسافر دارید.
[[page 430]][سؤال 2081] 929
بسمه تعالی 20 / 1 / 1361
دفتر امام خمینی، مدّ ظله العالی
محترماً؛ به عرض می رساند: این جانب از دوران نوجوانی در تهران زندگی می کرده و تهران را به عنوان وطن خویش برگزیده ام. اکنون چند سالی می باشد که در اثر نداشتن مسکن در تهران، مجبور شده ام که زندگی خود را به ورامین انتقال بدهم و در ورامین زندگی کنم. جهت کار همه روزه صبح ها به تهران آمده و بعد از ظهرها به ورامین بر می گردم و هر زمانی هم که امکانات برایم فراهم شود زندگی خود را به تهران انتقال می دهم و ورامین را به عنوان وطن انتخاب نکرده ام. لطفاً جواب بفرمایید که نماز این جانب در کجا قصر می باشد، در تهران یا ورامین؟
بسمه تعالی، در تهران محلی که سکونت داشته و وطن خود قرار داده اید نماز تمام است و در غیر آن محل حکم مسافر دارید.
[سؤال 2082] 930
بسمه تعالی 28 / 9 / 1361
دفتر معظم حضرت آیت الله العظمی امام خمینی رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، دام ظله العالی، پس از عرض سلام و تحیت به پیشگاه حضرت امام زمان (عج) و نایب بزرگوارش امام خمینی، خواهشمند است به این مسأله شرعی پاسخ فرمایید:
قبلاً اهل و ساکن دماوند بودم، ولی مدت دو سال است در تهران (تهران نو) منزلی خریدم و با خانواده ام ساکن شدیم و بچه هایم نیز در مدارس تهران مشغول تحصیل هستند. من چون شغل معلمی دارم، محل کارم در رودهن است که در حدود پنجاه کیلومتر با تهران فاصله دارد. بنده ناچارم این فاصله را هر روز بروم و برگردم و صبح می روم و عصر به تهران بر می گردم و تعطیلات تابستان را نیز در منزل و باغی که در دماوند دارم می گذرانم؛ نماز و روزه ام در تهران به چه صورت است؟ اگر چنانچه
[[page 431]]شکسته است چه کار کنم تا درست شود؟
از دور، دست مرجع و رهبرم امام خمینی را می بوسم.
بسمه تعالی، در تهران حکم مسافر دارید که نماز شما شکسته است و روزه نمی توانید بگیرید، مگر آن که قصد ماندن همیشه در تهران داشته باشید که در این صورت در محلی که قصد کرده اید، نماز تمام و روزه صحیح است، ولی در بین راه و محل کار باید نماز را شکسته بخوانید و نمی توانید روزه بگیرید.
[سؤال 2083] ----> 2105
4. این جانب مدت تقریباً یک سالی است که از سپاه اراک به تهران رفته ام و هر هفته روزهای پنج شنبه و جمعه را در اراک به سر می برم و در ضمن، قصد برگشت نیز به اراک ندارم؛ آیا تهران وطن دوم من محسوب می شود و می توانم نماز و روزه را در آن جا درست بخوانم یا نه؟
بسمه تعالی، وطن محسوب نیست؛ مگر این که یک محله از محلاّت تهران را محل سکونت دائم قرار داده باشید.
[سؤال 2084] ----> 1359
2. شخصی که قبلاً متولد و ساکن تهران نبوده و شهر تهران را به عنوان وطن انتخاب می نماید، تکلیف او برای نماز و روزه در دو صورت ذیل چیست؟
الف. مسکنی را خریداری کرده و در آن جا ساکن می باشد.
ب. به صورت اجاره نشینی زندگی می کند که طبیعتاً مطمئن از زندگی دائم و مستمر در یک محل نمی باشد و بنا به شرایط اجاره ها، ممکن است یک سال یا بیشتر در یک محل بماند.
بسمه تعالی، بدون قصد ماندن همیشه در یک محلۀ خاص در تهران، حکم وطن مترتّب نمی شود و فرقی بین داشتن خانۀ ملکی و اجاری در این
[[page 432]]جهت نیست و با قصد ماندن همیشه در یک محله، خصوص آن محله وطن محسوب می شود؛ چه خانه ملکی باشد یا اجاری.
[سؤال 2085] ----> 1359
3. با توجه به این که تهران از بلاد کبیره می باشد: در چه محدوده ای از محل زندگی می توان نماز را بدون قصد ده روزه، کامل خواند، و ملاک تشخیص این محدوده چیست؟
بسمه تعالی، تعیین حدود محله موکول به نظر عرف است.
[سؤال 2086] ----> 1359
4. تکلیف شخصی که محل کارش در تهران ولی خارج از محدوده محل زندگی می باشد، در مورد نماز و روزه چیست؟
بسمه تعالی، اگر محل زندگی، وطن او شده و فاصلۀ بین منزل و محل کار به مقدار مسافت 5 / 22 کیلومتر نباشد، مسافر محسوب نیست و نمازش شکسته نمی شود.
[سؤال 2087] 931
بسمه تعالی
پس از عرض سلام؛ به عرض می رسانم: محل کار من در تهران و منزلی که در آن زندگی می کنم در فاصلۀ 35 کیلومتری تهران است، زمانی که در تهران هستم تکلیف نماز و روزۀ من چیست؟ آیا شکسته است یا خیر؟ در صورت شکسته بودن، جبران روزه را چگونه به جای آورم؟
ضمناً اگر متولد تهران بوده و خیال برگشتن به تهران را هم بعد از چند سال داشته باشم، در این صورت تکلیف چیست؟
بسمه تعالی، در غیر وطن، حکم مسافر دارید و در فرض تولد در تهران
[[page 433]]قبل از کبیره شدن آن، تمام محدودۀ تهران سابق وطن شما است و تا از آن اعراض نکرده اید حکم وطن باقی است.
[سؤال 2088] 932
بسمه تعالی
اکنون با سپری شدن دورۀ قرارداد یک سال، اجاره نامه برای یک سال دیگر تمدید شده است. یادآوری می شود که هنگام مسافرت به تهران (سال 50)، مقلد آیت الله خویی بوده و با مراجعه به یکی از علمای ورامین بعد از انتخاب تهران به عنوان وطن دوم خود جهت زندگی آینده (که هنوز نیز به این تصمیم باقی ام) از وظیفه سؤال کردم ایشان فرمودند که نمازم، هم در تهران و هم در ورامین کامل می باشد.
یک سال و اندی از مسافرت به تهران گذشته بود که تغییر مرجع داده و از حضرت عالی تقلید نمودم. از آن پس به خاطر ندارم که جهت پرسش مجدد مسأله و عرض حال خود، به عالمی مراجعه کرده باشم تا ماه مبارک رمضان گذشته (1402)، که به دوتا از علمای تهران مراجعه کرده و به آنان عرض شد که اصلاً ورامینی هستم و در تهران ـ امیرآباد سابق ـ سکونت داشته و محل کارم انتهای تهران پارس می باشد. فرمودند که اگر مسافت رفت و برگشت بین منزل تا کار از هشت فرسخ شرعی کمتر باشد، نمازتان کامل و روزه تان صحیح است (که این فاصله کمتر می باشد). متذکر می گردد که در مواقعی که در تهران زندگی می کردم، معمولاً هفته ای یک بار به ورامین و همچنین در مواقعی که کار و زندگی هر دو در ورامین بوده است، روزهای زیادی را به تهران می آمده ام.
با توجه به عرایض بالا و داشتن منزل اجاره ای و مشخص نبودن تمدید اجاره پس از یک سال آینده، خواهشمند است پاسخ سؤالات زیر را مرقوم فرمایید:
1. وضع نماز و روزه ام در منزل و محل کار چگونه است؟ (فاصله، کمتر از چهار فرسخ شرعی؛ ولی خارج از حد ترخص محلۀ امیرآباد است).
[[page 434]]2. در صورت قصر بودن نماز و باطل بودن روزه، چگونه و در چه صورت می توانم در تهران، نماز کامل بخوانم؟ و اگر تا پایان عمر در تهران بوده و اجاره نشین باشم، آیا همیشه نمازم قصر است و روزه ام باطل؟
3. قضای روزه های خورده شده را چگونه باید گرفت؟ و آیا کفاره هم دارد؟
4. وضع نماز و روزه های کاملی را که در این مدت ـ حدود 10 ساله ـ در تهران انجام داده ام چگونه است؟
بسمه تعالی، در ورامین که وطن شما است، بدون اعراض، نماز شما تمام است. و در تهران، بدون قصد توطّن در یک محله یا قصد ده روز در آن، حکم مسافر دارید. و آنچه بر خلاف وظیفه عمل کرده اید، باید قضا شوند.
[سؤال 2089] 933
بسمه تعالی 22 / 3 / 1361
محضر مبارک زعیم عالی قدر و مرجع بزرگ جهان اسلام، حضرت آیت الله امام خمینی، رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، دامت برکاته، سلام علیکم
پس از اهدای سلام و آرزوی سلامتی و موفقیت کامل برای آن مرجع و رهبر عظیم الشأن و نایب بر حق حضرت مهدی (عج) از حضور محترمتان استدعا دارم که راجع به مسأله زیر نظرتان را مرقوم بفرمایید:
فردی ارتشی هستم که مدت ده سال در تهران خدمت می کنم و از بهمن ماه 60 محل سکونت خود را در تهران قرار داده ام و خانه ای که محل سکونتم می باشد، خانۀ سازمانی و استیجاری می باشد؛ ولی از وطن اصلی خود که ورامین می باشد اعراض ننموده ام و اکثر تعطیلات را به ورامین می روم؛ مانند پنج شنبه و جمعه ها و روزهای تعطیل؛ و محل کارم تا محل سکونت در تهران که در بلوار افسریه است، از حد ترخص بیشتر می باشد و باید بگویم که تا موقعی که در ارتش خدمت می کنم ـ حداقل تا ده سال دیگر ـ می توانم در این خانه سکونت کنم. لذا خواهشمندم دستور بفرمایید
[[page 435]]که من باید به چه صورت نماز بخوانم و روزه بگیرم؟ و آیا می توانم تهران را وطن دوم خود قرار دهم؛ با این که می دانم حداقل تا ده سال آینده نمی توانم جای دیگر خانه تهیه کنم و سکونت پیدا کنم و با این که در ورامین، خانه از خود ندارم ؟ در ضمن، اگر که بتوانم تهران را وطن دوم خود قرار دهم، آیا برای ده روز اول نباید از حد ترخص خارج شوم؟ و آیا می توانم که از حد ترخص خارج شوم و قبل از اذان، به محل سکونت بروم و اذان را بشنوم و دوباره به محل کار برگردم؟
باید اضافه کنم که از بهمن ماه 60 به این طرف، در تهران نمازم را شکسته خوانده ام و در ورامین کامل می خوانم. خدایا، خدایا، تا انقلاب مهدی، خمینی را نگهدار
بسمه تعالی، وطن اصلی تا از آن اعراض نکردید، به حکم وطن باقی است. و در تهران اگر در یک محله، قصد زندگی دائم داشته باشید، آن جا وطن شما محسوب می شود؛ در غیر این صورت، فقط با قصد اقامت ده روز در یک محله می توانید نماز را تمام بخوانید؛ و خروج از محلۀ اقامت به محل کار اگر محل کار در همان محلۀ اقامت باشد، مضر به قصد اقامت نیست.
[سؤال 2090] 934
بسمه تعالی
محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب، امام خمینی
پس از سلام، به طور اختصار سؤالاتی به شرح زیر عرضه می گردد:
1. اگر کسی در تهران، از وطن قبلی قصد اعراض نماید و در محلی که ساکن است نیز قصد توطّن نکرده باشد، وطن او کجا است؟
بسمه تعالی، در فرض مرقوم، حکم مسافر دارد.
[سؤال 2091]
2. چند سال است که تهران به بلد کبیره تبدیل گشته؟
[[page 436]]بسمه تعالی، در این سال های اخیر به سرعت بزرگ شده و از اهل خبره تحقیق کنید.
3. اگر شخصی که خمس خود را می داده خانه ای بخرد که مبلغ زیادی مقروض گردد و به واسطۀ آن قرض، خمس از او ساقط گردد و پس از دو یا سه سال خانه ای را که خریده، به صاحبش بازگرداند و قرض او نیز مرتفع گردد، این شخص چگونه باید خمس دهد؟
الف. آیا مالی را که قبلاً (قبل از معامله) داشته و خمس آن را داده، باید کسر کند و بعد، باقیمانده را خمس دهد؟
ب. کلیه اموال را ـ چه آن که خمس آن را قبلاً داده یا نداده ـ حساب نماید و خمس دهد؟
بسمه تعالی، مقداری که خمس آن داده شده و ترقی قیمت نسبت به آن مقدار استثنا می شود.
4. اگر فردی که درآمد او حلال نیست به انسان هدیه ای بدهد:
الف. آیا این هدیه، حلال است یا خیر؟ ضمناً نمی دانیم که او درآمد حلال دیگری داشته یا نه؟
ب. اگر حلال بودن هدیه مشروط به این است که درآمد حلال دیگری داشته باشد، آیا لازم است برای این که بفهمیم وی درآمد دیگری داشته یا نه، در زندگی وی تفحص و جست و جو کنیم؟
بسمه تعالی، تحقیق لازم نیست و خمس ندارد. و محکوم به حلّیّت است.
5. فردی می میرد و از خود مقداری زمین و پول باقی می گذارد، همسر این شخص، با پول باقیمانده خانه ای می سازد و قصد می کند که این خانه برای دخترانش باشد، تا وقتی بزرگ شدند از آن ها جهیزیه تهیه نماید. در صورتی که این فرد خمس نمی داده، آیا جهیزیۀ دختر خمس دارد یا نه؟ اگر خمس دارد، باید خمس پول مانده بعد از مرگ شخص را بدهند یا قیمت فروش خانه را؟
بسمه تعالی، اگر یقین دارند که در مالی که به آن ها رسیده خمس هست باید ادا کنند و در صورت تبدیل به چیز دیگر، با مراجعه به حاکم شرع، به قیمت فعلی خمس بدهند.
[سؤال 2092] 935
بسمه تعالی 15 / 8 / 1361
محضر مبارک امام امت، دامت برکاته
در سال 50 از سبزوار به تهران آمدم و استخدام دولت شدم و درس خواندم و الآن هم که درسم تمام شده، در کارخانه مشغول کار هستم؛ ازدواج کرده ام و دو تا بچه دارم و در صورتی که مشکلی برایم پیش نیاید، قصد برگشت به وطن اصلی را ندارم،
[[page 437]]مگر این که بازنشسته شوم؛ و آن موقع هم شاید برگردم؛ و در این مسأله هم مردّد هستم که اگر خانه و زندگی در این جا داشته باشم، بر می گردم یا نه؛ از نظر سکونت هم در این دوازده سال، هر چند سال در محلّی بوده ام؛ حتی سه سال در کرج سکونت داشته ام؛ از یک سال پیش تا حالا هم در خیابان دامپزشکی خانه ای اجاره کرده ام و محل کارم هم در سه راه آذری است. تقاضا دارم بفرمایید: تکلیف من از نظر نماز و روزه چیست؟
بسمه تعالی، تا از وطن اصلی اعراض نکرده اید، حکم وطن باقی است و در تهران حکم مسافر دارید مگر در یک محله قصد توطّن و سکونت دائم بنمایید و مدتی هم در آن بمانید که عرفاً گفته شود ساکن هستید.
[سؤال 2093] 936
بسمه تعالی 29 / 9 / 1361
امام عزیز، روحی فداک
این جانب اهل دامغان و محل کارم هم دامغان است. شش سال است در تهران تجدید فراش نمودم و دارای خانه و زن و سه بچه می باشم. گاهی یک ماه تهرانم، ده روز دامغان و بیشتر اوقات یک ماه دامغانم، ده روز یا کمتر تهران هستم. خلاصه تهران را به عنوان وطن دوم انتخاب کردم و تا حال هم نماز را تمام خواندم و روزه هم گرفته ام. بفرمایید نماز و روزه ام درست است؟ اگر درست نیست نسبت به گذشته چه کار کنم؟
بسمه تعالی، اگر بنا گذاشتید برای همیشه مدتی از سال را در محلۀ معینی از تهران زندگی نمایید، آن محله وطن شما محسوب می شود و نماز و روزۀ شما در آن جا تمام است، در غیر این صورت در تهران حکم مسافر دارید و نماز و روزۀ گذشته، اگر بر خلاف وظیفۀ مقرّره انجام گرفته قضا دارد.
[[page 438]][سؤال 2094] ----> 1378
3. کسی که تهران وطن او محسوب می شود و بدون اعراض وطن دیگری اختیار کرده و در تهران هیچ گونه ملکی و یا وابستگی ـ به جز علاقۀ به وطن ـ ندارد. در مواقعی که در تهران کار اداری دارد و در نقاط مختلف تهران رفت و آمد می کند و یا برای مهمانی به منزل یکی از اقوام می رود؛ حکم او در مورد نماز، از نظر قصر بودن یا نبودن، چگونه است؟ این شخص حد ترخص را از کجا می تواند حساب کند، آیا تهران را کلاً وطن خود محسوب نماید یا خیر؟ (با در نظر گرفتن فتوای امام در مورد شهرهای بزرگ، مثل تهران از نظر حد شرعی)
بسمه تعالی، همان قسمت از تهران که وطن او بوده تا از آن اعراض نکرده، به حکم وطن باقی است.
[سؤال 2095] 937
بسمه تعالی 20 / 4 / 1361
محضر مبارک حضرت امام خمینی، رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، با توجه به فتوای حضرت عالی مبنی بر وضعیت انجام فرائض دینی افراد ساکن تهران، سؤالات ذیل برای این جانب مطروح است:
1. وضعیت کسی که به مدت بیش از دو سال است که در تهران ساکن می باشد و در آینده معلوم نیست تا چه زمانی در این شهر سکونت داشته باشد چیست؟ مثلاً دانشجویی که جهت تحصیل در تهران به سر می برد.
بسمه تعالی، بدون نیت اقامت ده روز در یک محل، حکم مسافر دارد.
[سؤال 2096]
2. وضعیت شخص فوق نسبت به انجام فرائض دینی در محدودۀ تهران بزرگ چگونه است؟ و تا چه حدی از مسافت می تواند در تهران رفت و آمد نماید؟
بسمه تعالی، در نیت اقامت ده روز، نمی تواند قصد خارج از آن محله به
[[page 439]]بیش از یکی دو ساعت داشته باشد؛ ولی اگر از اول، قصد خارج شدن نداشت و بعداً پیش آمد، اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی باشد، تا کمتر از چهار فرسخ، ضرر به حکم اقامت نمی رساند.
[سؤال 2097]
3. با توجه به پیوستگی مناطق تهران، وضعیت چنین فردی در قبال شرکت در فرائض دینی ـ مانند نماز جمعه و یا تظاهرات ـ چگونه می باشد؟
بسمه تعالی، حکم مسأله، از جواب سؤال فوق معلوم می شود.
4. وطن چیست؟ ساکن و منطقه از نظر شرعی را توضیح دهید.
بسمه تعالی، مراد از وطن، محل تولد یا محلی است که انسان بنادارد همیشه در آن جا زندگی کند.
[سؤال 2098] 938
بسمه تعالی 10 / 3 / 1361
حضرت مستطاب، آیت الله العظمی و رهبر عالی قدر، جناب سید روح الله خمینی، مدّ ظله العالی
پس از درود فراوان بر آن رهبر عزیز و گرامی و درود بر تمامی شهدای راه حق و حقیقت ـ از صدر اسلام تا کنون ـ خواهشمند است در مسائل ذیل، نظریۀ مبارک را مرقوم فرمایید.
1. کسی که در تهران اقامت داشته و وطن او بوده و از تهران هم اعراض ننموده، مدت چهار سال است که به کرج رفته و در آن جا سکنا دارد و چنانچه برای او هم وسایل برگشت به تهران فراهم شود، مایل است به تهران مراجعت نماید. آیا روزه و نماز او به چه نحوی می باشد؟
بسمه تعالی، محلی که در تهران وطن او بوده و از آن اعراض نکرده، حکم وطن دارد؛ ولی در کرج حکم مسافر دارد.
[[page 440]]2. تکلیف خانوادۀ او که تابع او می باشند، در این مسأله چیست؟ بیان فرمایید.
بسمه تعالی، خانواده در اعراض از وطن و اتخاذ وطن مستقل است.
[سؤال 2099] 939
بسمه تعالی
با درود به رهبر کبیر انقلاب، امام خمینی و سلام به رزمندگان جبهۀ حق علیه باطل و سلام به تمام شهیدان اسلام
محترماً این جانب به عرض می رساند که مدتی است ساکن تهران می باشم و در تهران قصد وطن نموده ام؛ منتها وطن اصلی ام شهرستان دیگر است. مسأله طوری است که خدمتم در تهران می باشد؛ یعنی در تهران در ارتش جمهوری اسلامی ایران خدمت می کنم و سؤالم در مورد نمازهای یومیه می باشد که چگونه بایستی به جای آورم؟ همچنین وقتی که برای دیدن خانواده ام به شهرستان می روم، در آن جا نمازهای یومیه را چگونه باید به جای آورم؟ لازم به تذکر است که فعلاً دورۀ شبانه روزی را طی می کنم؛ فقط روزهای تعطیل از پادگان خارج می شوم و فعلاً خانۀ اصلی ام پادگان می باشد. خواهشمند است بنده را در مورد این سؤالات راهنمایی بفرمایید.
ضمناً متذکر می شوم که بنده، مقلد رهبر کبیر انقلاب می باشم. خواهشمند است به طور ساده و کلی در مورد ادای فرائض یومیه راهنمایی کامل مبذول دارید.
بسمه تعالی، قصد توطن در مجموع تهران کافی نیست و اگر در پادگان یا یکی از محله های تهران، قصد ماندن ده روز کنید باید نماز را تمام بخوانید و در وطن اصلی تا اعراض از آن نکرده اید حکم وطن دارید.
[سؤال 2100] 940
بسمه تعالی 3 / 3 / 1361
دفتر حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی
پس از عرض سلام و آرزوی طول عمر برای امام عزیز و پیروزی رزمندگان اسلام و پیروزی حق بر کفر
[[page 441]]این جانب مدت بیست و هشت سال ساکن تهران بودم و حدود دو سال است که منزلی در کرج خریداری نموده و در کرج سکونت دارم و این جانب در نماز و روزه، شاک هستم و نمی دانم آیا باید نماز و روزه ام را که در تهران هستم و محل کارم هست، درست بخوانم و روزه را درست بگیرم یا نه؟
بسمه تعالی، اگر تهران، وطن اصلی شما است یا قصد ماندن دائم در یک محلۀ آن کرده اید، تا اعراض نکرده اید، در خصوص آن محله، حکم وطن مترتّب است؛ ولی اگر وطن نیست یا از کرج به غیر آن محله رفت و آمد می کنید، حکم مسافر دارید.
[سؤال 2101] 941
بسمه تعالی
دفتر حضرت آیت الله امام خمینی
ضمن عرض سلام و با درود به زعیم عالی قدر، حضرت آیت الله خمینی، رهبر شیعیان جهان و نایب بر حق امام زمان علیه السلام
این جانب سن: 35 سال، محل تولد: تهران و از این مدت، 30 سال در تهران بوده ام و پنج سال است که در گل شهر کرج ساکن می باشم و چون کارمند دولت می باشم، ناچاراً باید حدود 100 کیلومتر هر روز آمد و رفت کنم و چون مرجع تقلیدم حضرت امام می باشد، خواهشمند است برایم روشن فرمایید وضع نماز و روزه من چگونه است، با توجه به این که من از تهران اعراض نکرده ام؟
و اما وضع نماز من: مدتی من نمازم را در تهران شکسته می خواندم و از آقایی سؤال کردم که من نمازم را در تهران شکسته می خوانم؛ گفتند: اعراض کرده ای از تهران؟ گفتم: نه؛ گفتند: باید نمازت را درست بخوانی و مدتی است که نمازم را در تهران درست می خوانم. وضع من چطور می شود؟ آیا این مدت بر ذمه ام است یا نه؟
بسمه تعالی، محل کار اگر داخل محدودۀ تهران پیش از بزرگ خارق العاده
[[page 442]]شدن قرار دارد، با فرض این که وطن اصلی شما بوده و اعراض نکردید، حکم مسافر ندارید و اعمال گذشته اگر بر خلاف وظیفه انجام گرفته قضا دارد.
[سؤال 2102] ----> 1338
2. آیا از نظر مبارک شما این ها همیشه مسافرند؟ چون صبح ها همیشه سر کارند و شب ها در منزل؛ منهای روزهای تعطیل.
بسمه تعالی، کسی که برای مقصدی که مسافت بین منزل تا مقصد 5 / 22 کیلومتر یا بیشتر است حکم مسافر را دارد.
[سؤال 2103] ----> 1316
5. آیا اصفهان از شهرهای بزرگ می باشد یا نه؟ و اگر نیست ابتدای مسافت را از خانه های 20 سال قبلِ اصفهان حساب کنیم یا از خانه های آخر شهر در سال 61 حساب کنیم؟
بسمه تعالی، از شهرهای بزرگ خارق العاده محسوب نیست؛ و مبدأ مسافت در آن جا، آخر شهر است.
[سؤال 2104] 942
بسمه تعالی 19 / 1 / 1361
دفتر مبارک استفتائیه حضرت امام، مدّ ظله
لطفاً مرقوم بفرمایید که نظر حضرت عالی در مورد حد ترخص در تهران ـ که امام می فرمایند از بلاد کبیره است ـ چگونه است؟ مثلاً اگر از راه اتومبیل رو باشد، چهار کیلومتر است و از راه هوایی سه کیلومتر می باشد. آیا این مقدار، از حد ترخص خارج می باشد یا خیر؟
خواهشمند است پاسخ به این مسأله را به طور مشروح و روشن بیان فرمایید تا هیچ نقطۀ ابهامی برای مقلدین امام باقی نماند.
[[page 443]]بسمه تعالی، در تهران، حد ترخص نیست و مبدأ مسافت، منزل است و میزان، راهی است که سیر می کند.
[سؤال 2105] 943
بسمه تعالی
دفتر حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران
با عرض سلام و دعا برای طول عمر امام عزیز امت، خمینی کبیر، مستدعی است فتاوای جدید امام را در مورد حد ترخص افراد غیر بومی که به بلدۀ کبیره، وارد و قصد اقامت دارند ـ در خصوص قصر یا اتمام نماز و روزه ـ پاسخ فرموده تا شاید ان شاء الله از طریق مقتضی به اطلاع مقلدین ایشان رسانده شود.
خداوند تبارک و تعالی شما امام عزیز را برای مسلمانان جهان تا ظهور حضرت مهدی علیه السلام نگهدارد.
بسمه تعالی، بدون قصد ماندن ده روز در یک محله، حکم مسافر دارند و با قصد ماندن ده روز، تا در آن محله هستند نمازشان تمام است و چنانچه از آن محله خارج شوند، تفصیلی دارد که در رساله ذکر شده است.
[سؤال 2106] 944
بسمه تعالی
دفتر امام در جماران، سلام علیکم
این جانب زادگاهم شهر بابل است و فعلاً در تهران سکونت دارم، هم اکنون در حین مأموریت، کیلومتر 23 جادۀ خاوران می باشم، مسافت از خانه تا محل کارگاه بیش از 35 کیلومتر می باشد. تا به حال مدت 8 ماه که از شروع مأموریت می گذرد، نماز را کامل به جای آورده و هنوز هم به جای می آوریم. می خواستم یقین پیدا کنم که فتوای امام کبیرمان، خمینی بت شکن ـ که خود مقلد آن هستم ـ در این مورد چیست؟ آیا
[[page 444]]می شود نماز و روزه را کامل بخوانیم یا نه؟
در ضمن من تهران را سکونت موقّتی برای خود می دانم؛ استدعا می شود قبل از رسیدن ماه مبارک رمضان دستورات لازم را اقدام فرمایید.
اضافتاً به عرض می رسانم: جهت مشکلات، در صورت شکستن نماز و باطل بودن روزه، آیا می شود در این مسأله از مجتهد دیگر تقلید کرد یا نه؟ والسلام
خدایا، خدایا، تو را به جان مهدی (عج)، تا انقلاب مهدی (عج)، خمینی را نگهدار.
بسمه تعالی، در فرض مرقوم که تهران وطن شما نیست؛ بدون قصد اقامت ده روز در یک محل، نماز قصر است و روزه صحیح نیست و نماز و روزۀ گذشته، اگر مخالف وظیفۀ مقرّره انجام گرفته، قضا دارد و مسأله، از موارد رجوع به غیر نیست.
[سؤال 2107] 945
بسمه تعالی 15 / 9 / 1361
خدمت ولایت فقیه، آیت الله العظمی امام خمینی
با سلام و عرض ارادتمندی یک مقلد و معذرت از وقت گیری شما، خواهشمند است تکلیف شرعی حقیر را در ارتباط با مسأله زیر مشخص فرمایید.
این جانب متولد کاظمین عراق، و اصلاً اصفهانی، در سال 1351 وارد ایران و دو سال در اصفهان بوده ام. سپس برای ادامۀ تحصیل در سال 1353 به تهران آمدم و تا به حال که مشغول خدمت در دانشگاه تهران هستم، خانه ای خریداری و ماندگار شده ام؛ ولی قصد توطّن نداشته ام و ندارم و قصد بازگشت به اصفهان را دارم؛ ولی نمی دانم کی و به چه نحو صورت خواهد پذیرفت. و فاصلۀ منزلم تا محل کار، حدود چهار کیلومتر است و در طول این مدت، نمازم را کامل و روزه ام را گرفته ام. خواهشمند است بفرمایید آیا نماز و روزه ام صحیح بوده است؟ در غیر این صورت، تکلیف حقیر چیست؟ با تشکر و آرزوی توفیق الهی
[[page 445]]بسمه تعالی، بدون قصد ماندن ده روز در یکی از دو محل، نماز شما شکسته است؛ ولی اگر در یکی از دو محل، قصد ماندن ده روز کردید و ماندید، بعد از آن تا سفر شرعی نرفته اید، در هر دو محل، نماز شما تمام است؛ و آنچه تا کنون برخلاف وظیفه عمل کرده اید را باید قضا نمایید.
[سؤال 2108] 946
بسمه تعالی
حضور محترم رهبر کبیر انقلاب اسلامی، امام خمینی
پس از عرض سلام و طلب طول عمر از خداوند متعال، سؤالاتی برایمان پیش آمده که مطرح می کنیم:
ما عده ای از دانشجویان تربیت معلم هستیم که حدود شش ماه است در تهران ساکن هستیم و در میان این سکونت، هر چند وقت یک بار، به شهرستان رفته ایم. روزی که ما به این جا آمدیم، قصد ده روز ماندن را داشتیم؛ لیکن ما که در منطقۀ خزانه بودیم، به مسافت هایی کمتر از حد شرعی از آموزشگاه خود رفتیم؛ بعضی از اساتید ما گفتند که نماز شما صحیح است، ولیکن بعضی می گفتند که قصد شما باطل است؛ و همین گونه بود که هر چند وقت یک بار یک سخن می گفتند و خلاصه ما که اعتماد به سخنان ایشان داشتیم، نمازهایمان را در این مدت، شکسته خواندیم. اما حال که ماه مبارک فرا رسیده است، ایشان مسأله را به گونه ای دیگر تفسیر می نمایند و می گویند که شما حق خروج از منطقۀ خزانه را به مدت ده روز ندارید (اگر قصد کنید) و بعد از آن ده روز، فقط دو ساعت می توانید تا حد ترخص بروید؛ لذا می خواستیم شما ما را از این گمراهی نجات داده و وضعیت نمازهای گذشته و آینده و روزه هایمان را روشن فرمایید و علاوه بر این، خواستیم بدانیم حد ترخص، از خانه حساب می شود یا از منطقه؟ و ضمناً وظیفۀ ما در قبال چنین استادانی چیست؟
بسمه تعالی، در فرض سؤال، بدون قصد اقامت ده روز در یک محل، حکم
[[page 446]]مسافر دارید و قصد اقامت، الزامی نیست؛ ولی اگر کسی خواست قصد کند، باید بنا بگذارد ده روز را در یک محل بماند، و گرنه قصد صحیح نمی شود و هر گاه قصد صحیح نمود و حداقل یک نماز چهار رکعتی خواند، بعداً اگر پیش آمد تا کمتر از چهار فرسخ از محل اقامت خارج شد، حکم اقامت به هم نمی خورد.
[سؤال 2109] 947
بسمه تعالی
ریاست محترم دفتر حضرت امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی
محترماً؛ به استحضار می رساند که این جانب متولد شهرستان قزوین و بزرگ شده تهران هستم که در حال حاضر، محل سکونت این جانب در شهرستان کرج می باشد؛ ولی محل کار بنده در تهران است. جهت حاضر شدن در سرکار خود ـ که یک مؤسسه دولتی می باشد ـ همه روزه به جز روزهای تعطیل باید بین کرج و تهران، رفت و آمد داشته باشم که مسافت این دو شهر 47 کیلومتر می باشد. تا کنون مدت شش سال است که این جانب، فرائض دینی ـ اعم از نماز و روزۀ خود ـ را تمام گرفته ام؛ ولی در حال حاضر تردید دارم. خواهشمند است جهت انجام فرائض دینی ـ اعم از نماز و روزه ـ این جانب را راهنمایی فرمایید.
بسمه تعالی، در غیر وطن، بدون نیت اقامت ده روز در یک محل، نماز قصر می شود و روزه صحیح نیست؛ بنابراین اگر تهران و کرج را وطن انتخاب نکردید، در آن جا حکم مسافر دارید و نماز و روزۀ گذشته اگر برخلاف وظیفۀ مقرّره انجام گرفته قضا دارد.
[سؤال 2110] 948
بسمه تعالی 26 / 4 / 1361
محضر مبارک رهبر عظیم الشأن و مرجع تقلید، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دامت برکاته
[[page 447]]این جانب ساکن شیراز بوده و بنابر مقتضیات شغلی به تهران آمده ام و به دلایلی نمی توانم تهران را وطن اختیار کنم. وضعیت نماز و روزۀ این جانب چگونه خواهد بود ـ در حالی که فاصلۀ بین خانه و محل کارم در حدود چهار کیلومتر می باشد ـ؟
همچنین وضعیت نماز و روزۀ همسرم که خانه دار است چگونه خواهد بود؟
بسمه تعالی، بدون نیّت اقامت ده روز در یک محله، نماز و روزۀ شما قصر است؛ و همسر شما نیز اگر قصد کند ده روز در یک محل بماند، نماز و روزه اش تمام است؛ و گرنه قصر است.
[سؤال 2111] 949
بسمه تعالی سوم شعبان 1402 ق
حضور محترم حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دام ظله العالی
حضرت عالی در تحریر الوسیله، مبدأ حساب مسافت را در مورد بلاد کبیرۀ خارق العاده، منزل مسافر ذکر فرموده اید.
1. آیا تشخیص خارق العاده بودن بلاد کبیره، از مستنبطات عرفیه است یا شرعیه؟
2. آیا تعریف «خارق العاده» آن چنان که از جانب بعضی از مراجع عظام مطرح گردیده، مورد قبول حضرت عالی نیز می باشد؟ «إذا کانت فی الکبر بحیث عدّ الخروج من محلّة إلی اُخری مسافرة عند العرف».
3. آیا حضرت عالی تبعیت مقلد را در مستنبطات عرفیه که توسط مرجع تقلیدش استنباط گردیده واجب می دانید؟
4. حضرت عالی در پاسخ سؤالی فرموده اید که برای کسانی که تهران وطن آن ها نیست و محل کار و منزل آن ها در دو محلۀ مختلف است، نمازشان قصر است. آیا دو محله ای که فاصله شان کمتر از چهار فرسخ است نیز شامل این حکم می شوند؟
طول عمر آن حضرت و بقای وجود شریف را از درگاه ایزد منّان خواستار است.
اسألکم الدعاء
بسمه تعالی، بلد کبیر خارق العاده، موضوعی عرفی است و کسی که تهران
[[page 448]]وطن او نیست، بدون قصد ماندن در یک محلۀ آن، حکم مسافر دارد.
[سؤال 2112] 950
بسمه تعالی 19 / 6 / 1361
با درود و سلام خدمت شهدای راه حق و رزمندگان سلحشور و سلام خدمت امام
من در سال 1359 از شهرستان اراک به تهران آمده و در آموزشگاه افسری ژاندارمری استخدام شدم. پس از گذراندن یک سال آموزش، در سال 1361 تقسیم شده و من سهمیۀ تهران شدم و فعلاً در ادارۀ سیاسی ـ ایدئولوژیک ژاندارمری مشغول خدمت می باشم. از شما خواهش می کنم وضعیت نماز و روزۀ مرا روشن نمایید.
بسمه تعالی، بدون قصد اقامت ده روز در یک محله در تهران، نماز و روزۀ شما قصر است.
[سؤال 2113] 951
بسمه تعالی
کسانی که در تهران مستأجرند (تهرانی و غیر تهرانی) و وضعیت سکونتشان در خانۀ اجاره ای طوری است که مانند اکثریت قریب به اتفاق مستأجرین احتمال این را می دهند که هر چند سالی را در محله ای ساکن باشند، تکلیف نماز و روزه شان چیست؟ و در صورتی که حکم مسافر را دارند، لطفاً با شرح و تفصیل مرقوم بفرمایید: آیا می تواند قصد اقامت ده روز در محل را کرده و نمازشان را تمام بخوانند؟ و اگر قصد کردند، در چه صورت مجدداً نمازشان قصر خواهد بود؟ و اگر خواسته باشند همیشه نمازشان را کامل بخوانند و روزه بگیرند، در چه صورت می توانند؟ مثلاً اگر مدت یکی ـ دو یا سه ماه پس از قصد اقامت، از محل خارج نگردند، آیا پس از این مدت، با یک مسافرت نمازشان باز هم پس از بازگشت از مسافرت، قصر خواهد بود؟ و در ایامی که قصد اقامت کرده اند، آیا باید در مدت قصد، از خانه یا از محل خارج نشوند و یا این که از محدودۀ 5 / 22 کیلومتر از خانه مسکونی نباید خارج شوند؟
[[page 449]]بسمه تعالی، اگر تهران، وطن آن ها نیست، بدون قصد ماندن ده روز در یک محله آن، حکم مسافر دارند. بلی اگر قصد ده روز کنند و بمانند و بعد از ده روز، به کمتر از مسافت بروند، نمازشان تمام است.
[سؤال 2114] 952
بسمه تعالی 13 / 2 / 1361
ضمن عرض سلام؛ خواهشمند است در صورت امکان به این سؤال شرعی جواب کتبی داده شود؛ زیرا مطلبی که در این رابطه در مطبوعات نوشته شده است، روشن و واضح نمی باشد. و این خود می تواند مشکل تعداد زیادی از دانشجویان را حل کند:
بنده اهل و ساکن یکی از شهرستان ها می باشم که به دلیل تحصیل در دانشگاه تهران به این جا آمده ام. ضمناً بنا به وضع رشته تحصیلی ام، لااقل سه سال دیگر در تهران هستم. البته در خلال این مدت نیز به شهرستان محل سکونتم مراجعت خواهم کرد. از آن جا که مدت اقامت من در تهران بیش از 10 روز است، به این نیت نمازها را به طور کامل می خواندم. با توجه به این که امام طبق گفته ها، شهر تهران را جزء بلاد کبیره به حساب آورده اند و نیز با توجه به این که محل سکونت و کار این جانب در تهران در یک نقطه واقع نیست، آیا بنده نمازها را باید کامل بخوانم یا خیر؟
والسلام، به امید پیروزی اسلام و مسلمین؛ خداوند یار و نگهدار امام باشد.
بسمه تعالی، بدون قصد ماندن ده روز در یکی از محلات تهران، نماز شما قصر است.
[سؤال 2115] 953
بسمه تعالی
با تقدیم تحیات خالصانه و ابراز ارادت مطلق
خدای را سپاس گزاریم که منّ علینا بوجودک الشریف فی زماننا هذا
[[page 450]]اماما این جانبان عده ای از نمایندگان مجلس شورای اسلامی هر روز ناچار به ایاب و ذهاب از قصر فیروزه به مجلس در حدود 12 کیلومتر و بالعکس می باشیم و قصد توطّن هم نداریم. متمنی است نظر مبارک را در مورد قصر و اتمام نماز و روزۀ این جانبان در گذشته و آینده امر به ابلاغ فرمایند.
متشکریم، اللهم احفظ امام الثورة الاسلامیة وانصره نصراً عزیزاً
بسمه تعالی، بدون قصد ماندن ده روز در یکی از دو محل، حکم مسافر دارید. بلی، اگر در یکی از دو محل قصد ده روز کنید و بمانید، بعد از آن هر روز هم که بین دو محل رفت و آمد کنید تا سفر شرعی نکرده اید، نماز شما تمام و روزه صحیح است.
[سؤال 2116] 954
بسمه تعالی 10 / 4 / 1361
با عرض سلام خدمت سروران مکرّم، نظر امام را دربارۀ مسائل زیر خواستارم:
1. گفته می شود که اگر مسافری وارد تهران شود باید ده روز در محله ای قصد کند و جایی نرود و پس از ده روز می تواند تا چهار فرسخ برود تا نمازش شکسته نشود، آیا این فتوا از طرف امام بوده یا نه؟
بسمه تعالی، الزام در اقامت ده روز در یک محل ندارد ولی اگر خواست نماز را تمام بخواند باید قصد کند ده روز در یک محل بماند و بعد از چنین قصدی و خواندن یک نماز چهار رکعتی، تا به مقدار مسافت شرعی سفر نکرده حکم اقامت باقی است.
[سؤال 2117]
2. آیا در تهران حد ترخصی دارد یا آن که دو محله بودن صدق می کند؟
بسمه تعالی، در مثل تهران، مبدأ مسافت از منزل است ولی حکم سفر از آخر محله مترتّب می گردد.
[[page 451]][سؤال 2118]
3. اگر دو محله بودن صدق می کند آیا شهر دیگری هم مانند تهران در ایران وجود دارد که دو محله بودن آن صادق باشد؟
بسمه تعالی، میزان در بلد بزرگ خارق العاده بودن، نظر عرف است.
4. استفاده کردن از تلفن ادارات برای کار شخصی چه صورتی دارد؟
بسمه تعالی، تابع مقررات دولت اسلامی است.
5. در مسأله 319 فرموده اید که: «کسی که وضو ندارد حرام است اسم خداوند متعال را به هر زبانی نوشته شده باشد، مسّ نماید...» آیا این مسأله در مورد آرم جمهوری اسلامی ایران هم صدق می کند یا نه؟ چون این آرم هم روی اسکناس ها زده شده، هم روی هر اعلامیه و اطلاعیه ای وجود دارد.
بسمه تعالی، به احتیاط واجب، بدون طهارت مسّ ننمایند.
6. ورزشی که در آن برد و باخت مطرح است ـ مثل مسابقات فوتبال، والیبال، کشتی و ... ـ چه صورتی دارد؛ آیا حلال است یا حرام؟
بسمه تعالی، اگر برای برنده چیزی مقرر کنند حرام است.
7. دانش شعبده و تردستی و برخی از آرا و مکاتب فلسفی، فراگرفتن یا دیدن آن چه صورت دارد؟
بسمه تعالی، تعلیم و تعلّم شعبده و اِعمال آن حرام است.
8. اشخاصی هستند که محل گم شده یا دزدی را در آیینه به ما نشان می دهند، کمک گرفتن از آن ها چه صورت دارد؟
بسمه تعالی، این عمل جایز نیست.
[سؤال 2119] 955
بسمه تعالی 28 / 3 / 1361
مسئول محترم دفتر امام در قم، بخش مسائل شرعی
محترماً؛ این جانب چون دانشجو هستم و کار هم می کنم از مهر سال 58 در تهران به سر می برم ولی تهران به عنوان وطنم نیست. در این مدت تقریباً هر روز از منطقه ای که در آن زندگی می کرده ام به منطقۀ دیگر (بنابر ضروریات) می رفتم. مدتی است که پی برده ام که امام خمینی تهران را جزء بلاد کبیره می شمارد و آن را منطقه منطقه نموده
[[page 452]]و کسی که تهران، وطن اصلی اش نیست اگر از منطقه ای که در آن زندگی می کند خارج شود، نمازش شکسته است و روزه نیز نمی تواند بگیرد؛ خواهشمند است این امر را برایم کاملاً روشن نمایید؛ اگر می بایست نماز شکسته بخوانم، آیا حالا باید نمازهایی را که قبلاً در تهران کامل خوانده ام، قضا کنم؟ و اگر باید قضا کنم، آیا تمام نمازها را (یعنی حتی نمازهایی که شکسته نیست؛ مثل نماز صبح و مغرب) را باید قضا کنم؟ روزه هایی که در تهران گرفته ام به چه صورت است؟ آیا منطقه ای نمودن تهران از طرف امام، مطابق با منطقه ای نمودن شهرداری تهران است (امیرآباد و میدان انقلاب و میدان قزوین، امامزاده حسن و...)؟ در چه صورت این جانب می توانم نمازم را در تهران کامل بخوانم و روزه نیز بگیرم؟ ضمناً تاریخ دقیق این فتوای امام از کی بوده است؟
بسمه تعالی، مسافر در تهران اگر در یک محله قصد اقامت ده روز نماید، نماز تمام و روزه صحیح است و تا از محل اقامت به مقدار هشت فرسخ شرعی ـ ولو در مجموع رفت و برگشت ـ سفر نکرده، حکم اقامت باقی است و میزان در محله، نظر عرف است و نمازهای چهار رکعتی که برخلاف وظیفه، تمام خوانده، باید شکسته قضا کند.
[[page 453]]