تلف شدن خمس بدون افراط و تفریط
[سؤال 5363] 2613
بسمه تعالی 5 / 11 / 1361
حضور محترم مرجع عالی قدر و رهبر مستضعفان جهان، امام خمینی، دامت برکاته
این جانب در حدود 000 / 16 تومان بابت خمس و زکات بدهکار هستم و در حدود یک هفته پیش، یعنی در روز پنج شنبه 30 / 10 / 1361 این مقدار پول را قرار بود ببرم در قم به دفتر آقای منتظری بدهم؛ اما در همان روز یکی از بستگانم فوت کردند و من همین مقدار پول را در جیب خود گذاشته و برای تشییع جنازۀ آن مرحوم به بهشت زهرا رفتم و قرار بود بعد از دفن آن مرحوم، به قم بروم. اما در بهشت زهرا این مقدار پول را از جیب من زدند و من به هر قسمت بهشت زهرا رفتم، گفتند که در این جا جیب برهای بین المللی وجود دارد و حتماً از جیب شما زده اند و حالا من سرگردان مانده ام که چه کار کنم؛ چون دیگر چنین مقدار پولی ندارم تا بدهم و این مقدار پول را هم در عرض چندین سال با زحمت زیاد به دست آوردم و حالا از شما تقاضا دارم که مرا راهنمایی کنید که آیا باز هم به من خمس تعلق می گیرد یا نه؟ امیدوارم مرا از این سرگردانی در بیاورید.
بسمه تعالی، اگر بدهکاری شما از سال های قبل بوده، هنوز باقی است و هر وقت توانستید ادا نمایید.
[[page 679]][سؤال 5364] ----> 1199
2. شخصی خمس مال خود را بدون این که دستگردان کرده باشد یا این که با اجازه از مال خود جدا کرده باشد از بلد خود می آورد تحویل حاکم شرع بدهد، یا این که به وسیله شخصی می فرستد و در بین راه تلف می شود، ذمه او نسبت به این خمس بری ء است یا خیر؟
بسمه تعالی، پیش از رساندن به مرجع تقلید یا وکیل مجاز او خمس محسوب نیست و در صورت تلف بری ءالذمه نمی شود.
[سؤال 5365] 2614
بسمه تعالی
محضر مقدس حضرت آیت الله العظمی جناب آقای پسندیده، مدّ ظله
محترماً؛ به عرض می رساند: این جانب اهل و ساکن بندر دیلم از مقلدین حضرت آیت الله العظمی امام خمینی می باشم. مبلغ پنجاه هزار ریال سهم سادات و یک صد هزار ریال سهم امام در جیبم گذاشته بودم. در ضمن کاری که داشتم، می خواستم شرفیاب گردیده، تقدیم نمایم. در بین راه، مبلغ یک صد هزار ریال که جداگانه در جیب خودم بوده به سرقت رفته است. استدعا دارم بفرمایید که باز هم خودم مدیون وجه مزبور می باشم یا خیر؟
بسمه تعالی، تا وجوه شرعیه ادا نشود، برائت ذمه حاصل نمی شود.
[سؤال 5366] 2615
بسمه تعالی
1. اشخاصی که خمس مال خود را بدون این که از مرجع تقلید اذن گرفته باشند فقط برای این که خود را موظف می دانند که خمس خود را به مرجع تقلید یا یکی از وکلای آن مرجع برسانند، حمل می کنند و در اثنا تلف می شود خمس از آن ها ساقط می شود یا این که ضامنند و باید بدهند و آیا فرقی بین این که در محل مستحق باشد یا
[[page 680]]نباشد هست یا خیر و در صورتی که بدون اذن مرجع تقلید اگر از مال خود جدا کردند و تلف شد ضامن باشند همین که در رساله مرقوم فرموده شده که باید خمس خود را به مرجع یا وکیل مرجع برسانند کافی است در اذن، یا این که اذن خاصی شرط است؟
بسمه تعالی، خمس ساقط نمی شود و با فرض عدم تقصیر در حفظ و ادای خمس، مقدار تلف شده واجب نیست و آنچه در رساله ذکر شده موجب سقوط خمس نیست.
2. مظالم و مجهول المالک را می شود خرج مسجد کرد یا خیر؟
بسمه تعالی، باید به فقرا صدقه داده شود.
[سؤال 5367] 2616
بسمه تعالی 5 / 6 / 1361
اگر کسی مبلغی پول (000 / 400 ریال) از بابت سهمین مبارکین از مقلدین حضرت امام دریافت نماید، به قصد این که به نمایندۀ امام برساند، و در این میان بدون تفریط مفقود شود، آیا مفقودکننده ضامن است یا خیر؟ در صورت عدم ضمان، ذمۀ صاحب وجه بری ء می شود یا خیر؟ در صورت عدم برائت ذمه، جهت پرداخت وجه، استجازۀ مجدد از صاحب پول لازم است یا نه؟
بسمه تعالی، اگر حامل امانت در حفظ آن تعدی و تفریط نکرده ضامن نیست؛ ولی اگر از طرف مرجع تقلیدِ صاحبان پول، وکیل در اخذ وجوه نبوده، وجه مزبور بابت وجوه محسوب نیست و صاحبان پول باید بدهی خود را دوباره پرداخت نمایند.
[سؤال 5368] 2617
بسمه تعالی
به اشخاصی که سهم مبارک امام علیه السلام یا سایر وجوه شرعیه داده می شود بیاورند برای مرجع تقلید و این اشخاص پول ها را با پول خودشان یا با پول دیگران مخلوط
[[page 681]]می کنند گاهی عمداً و گاهی بدون عمد آیا همین که همان مبلغ را تحویل مرجع یا دیگران بدهند کافی است یا این که باید از صاحب پول، هر که باشد استرضا کنند و همچنین اگر وجهی به کسی داده اند که بابت مظالم یا جهت دیگری به فقرا بدهد، اگر از پول خودش به قصد مظالم یا قصد دیگری که صاحب پول کرده به فقرا بدهد و آن پول را که برای مظالم یا جهت دیگری برای فقرا داده اند عوض آن پول خودش برای خود بردارد، جایز است یا خیر؟ و اصلاً به طور کلی معاوضه پول با پول دیگری بدون کم و زیاد و بدون این که خصوصیتی در یکی از اسکناس ها باشد بدون احراز رضایت صاحب پول صحیح و جایز است یا خیر؟
خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار
بسمه تعالی، مانع ندارد.
[سؤال 5369] ----> 2037
3. با توکل و خواست خداوند در خرمشهر خانه ای خریدم و به برادرم مقروض شدم برای این که بتوانم مبلغ قابلی را به برادر بدهم مبلغی پس انداز کردم در نتیجه سر سال به علت بدهکاری خمس خود را رد نکردم با جنگ تحمیلی و هجوم صدام کافر همه چیز از بین رفت حتی زیورهای خانواده ام که ان شاء الله در راه خدا بوده. برادر نیز در کمک رسانی جانش را نثار اسلام کرد. مدتی وضعیت ورثه معلوم نبود، پرداخت پول هم به ورثه و هم برای ادای خمس به علت نداشتن و بدهکاری تأخیر افتاده خواهشمند است مرا از نگرانی نجات دهید و ارشاد فرمایید.
برای از بین رفتن زندگی چندین ساله ام نه خود و نه خانواده ام ناراحت نیستیم، اما معلق ماندن وضعیت خمس مرا نگران کرده است.
بسمه تعالی، هر مقدار از درآمد کسب که پس انداز شده و سال بر آن گذشته خمس دارد ولی اگر نگهداشتن خمس از روی عمد و تقصیر نبوده و بدون تعدی و تفریط تلف شده شما ضامن نیستید.
[[page 682]]