حکم کارهای زن در منزل شوهر
[سؤال 7458] 3847
بسمه تعالی 5 / 9 / 1361
محضر مقدس آیت الله العظمی نایب الامام، امام خمینی
مسأله از این قرار می باشد این جانب پسری داشتم قالی باف بعداً عیال اختیار نمود تا مدت ده سال با هم قالی بافتند و خرج می کردند و بعد از ده سال پسرم از دنیا رفت و حالا عیال او به من می گوید اجرت کارکردم را از تو می خواهم و من به او گفتم مزد کارکرد شما به من مربوط نیست شما رضایت داشتید و برای او کار کردی و اگر حقی به او داشتی باید از او گرفته باشید و هیچ حقی بر من ندارید و هرچه مخلفات یا فرش یا پول یا اجناس دیگری در خانه او موجود می باشد متعلق به من می باشد شما که عیال او هستید حقتان چهار یک بیشتر از من که پدر او هستم نیست، آیا این معامله به این صورت است شما جواب را در این ورقه مرقوم بفرمایید؟ و حالا من به عیال پسرم
[[page 341]]می گویم که شما قراردادی با شوهرت نکرده بودید که مزد کارکرد خودت را از او بگیرید و شما رضایت داشتید که برای او کار کردید و حقی بر من ندارید.
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، زن اگر به دستور شوهر و به قصد اجرت کار کرده حق مطالبه اجرت خود را دارد و در غیر این صورت بیش از سهم الارث حق ندارد.
[سؤال 7459] 3848
بسمه تعالی 22 / 7 / 1361
محضر مبارک رهبر عظیم الشأن، آیت الله العظمی امام خمینی، دام ظله العالی
محترماً در مواردی زن و شوهری بعد از بیست الی سی سال زندگی، در سن پیری بدون جهت یا به خاطر اختلاف جزئی یا به علل دیگر، زوج تقاضای طلاق می کند و زوجه هم حاضر به طلاق نیست. در صورت اجازۀ طلاق از طرف دادگاه، خانم ادعای حق و حقوقی غیر از مهریه می کند و می گوید: من در این خانه کار کرده ام، زحمت کشیده، غذا پخته، لباس شسته، بچه ها را نگهداری کرده ام... اگر می رفتم کلفتی می کردم، الآن یک سرمایه ای داشتم و حالا شوهر می خواهد با دست خالی مرا بیرون کند و چون معمولاً در این موارد، مهریه هم خیلی کم است ـ از سیصد الی سه هزارتومان ـ و زوج هم به هیچ وجه حاضر نیست از بابت حقوق احتمالی چیزی به زوجه بدهد.
با توجه به این که زوجه کارهای خانه را انجام می داده و اگر یک روزی غذا درست نمی کرد و یا لباس نمی شست، زوج عصبانی و ناراحت می شد و به زوجه اعتراض می کرد که چرا غذا درست نکردی، یا به او دستور می داد که برو فلان کار را بکن ـ همان طوری که در عرف خانواده ها معمول است ـ آیا دادگاه می تواند علاوه بر مهریه، حکم بدهد که بدون رضایت زوج، به خاطر حقوق احتمالی، مبلغی به خانم بدهد و طلاق بدهد و بدون آن، حق طلاق ندارد یا دادگاه همچنین حقی ندارد؟ چون
[[page 342]]این مسأله زیاد در دادگاه مدنی خاص پیش می آید و ما از نظر شرعی جرأت نمی کنیم بیشتر از مهریه و احتمالاً نفقه معوقه، قائل شویم و حال این که احساس می کنیم شوهر یک عمل ناجوانمردانه ای انجام می دهد و از طرفی هم طلاق حقش هست و نمی شود منع کرد و زوجه در این زندگی ضرر کرده است. لطفاً در این قسمت، فتوای حضرت عالی را بیان فرمایید و اگر شقوقی با احکام مختلف به نظر مبارک می رسد ما را راهنمایی نمایند.
از خداوند متعال سعادت و سلامت آن رهبر عزیز را مسئلت دارم
بسمه تعالی، کارهای انجام شده اگر به درخواست شوهر بوده و زن به قصد مجانی انجام نداده، می تواند مطالبۀ اجرت المثل نماید.
[سؤال 7460] ----> 1157
4. زوج عیال خود را، با این که چندین سال با هم زندگی کرده اند، بدون عذر شرعی و قانونی طلاق می دهد. همسر در طول این چند سال، کارهای داخلی خانه را انجام داده است. آیا شوهر مکلف است در مقابل این کار و کوشش مزدی به زوجه بپردازد یا خیر؟
بسمه تعالی، کار زن در منزل شوهر، اگر به قصد تبرع یا بدون امر شوهر انجام گرفته استحقاق اجرت ندارد.
[سؤال 7461] ----> 6172
3. موقع طلاق، زن از شوهر خود مطالبه زحمت هایی را می کند که در خانه شوهرش کشیده؛ از قبیل پختن غذای شوهر، شستن لباس شوهر و نگهداری اطفال مشترک. به این عنوان که اگر می دانستم شوهرم طلاق می دهد، من از اول بدون مزد کار نمی کردم. آیا موقع طلاق، زن این حق را دارد یا نه؟
بسمه تعالی، زن اگر زحماتی که در خانۀ مرد متحمل شده، بدون مطالبه مرد یا به قصد تبرّع انجام داده حق مطالبۀ چیزی در مقابل آن ندارد.
[[page 343]]