4 - 2 - انسان ماهیت ناشناخته
و ما باید ببینیم که این انسان، که به قول بعضی ماهیت ناشناخته است، این انسان چه ابعادی دارد و چه احتیاجاتی دارد؟ و اسلام که برای انسان سازی آمده است، آیا جهت حیوانی این را فقط می خواهد بسازد، یا جهت معنوی او را می خواهد بسازد، یا انسان می خواهد بسازد؟ انسان مثل سایر موجودات نیست. سایر موجودات مثل - مثلاً - حیوانات که حالا در درجه بعد از نباتات و معادن [و] این ها واقع شده است؛ حیوان
[[page 22]]
همان حال طبیعی دارد و از ماوراءالطبیعه یک چیز کمی، یک احساسی، یک ادراکی؛ اما ادراک ناقص دارد و دیگر مراتب ندارد ماوراءالطبیعه اش؛ انسان، از این نقطه اول طبیعت تا آن آخری که یک موجود الهی می شود مراتب انسان است؛ یعنی یک انسان می تواند سیر بکند از عالم طبیعت تا ماورای طبیعت، و از ماورای طبیعت تا مرتبه الوهیّت سیر بکند تا برسد به این که آن جا را ادراک بکند.
[[page 23]]