امام و نقش مشورت و مشارکت

‏‏حجةالاسلام والمسلمین احمد مبلّغی‏

‏‏ ‏

‏‏بازخوانی اندیشه های سیاسی امام و به کارگیری تخصص، به عقیدۀ نویسنده این‏‎ ‎‏مقاله، طریق برقراری رابطۀ تحقیقی میان اندیشه های امام و نوپردازان علوم سیاسی و‏‎ ‎‏تراز نهادن برداشت های با افکار امام راحل می باشد.‏

‏‏در این مقاله، با نگاهی تاریخی و گاه تطبیقی، مقولۀ شورا باز نموده می شود به عنوان‏‎ ‎‏نمونه ملکه سبا در عهد سلیمان، پیامبر اسلام – چنان که در قرآن آمده است – کسانی‏‎ ‎‏بودند که به خرد و اقدام مردمان حرمت می نهادند. و هم چنین در نهج البلاغه (خطبه‏‎ ‎‏216) و حکومت امیرمؤمنان، فرهنگ مشاوره را نشان می دهد. در درازای تاریخ اسلام،‏‎ ‎‏شیعه به حکومت بی مشورت می اندیشید و اهل سنت به مشورت بدون حکومت، بدین‏‎ ‎‏گونه، نویسنده ناکامی سیاسی مسلمین را می نمایاند.‏

‏‏پرداختن به دیدگاه های امام خمینی(ره) نظریۀ تصمیم سازی مبارزاتی، نظریۀ‏‎ ‎‏حکومت مشروع و نظریۀ مشورت در حکومت مشروع، کوشش دیگر نویسنده است.‏‎ ‎‏حاصل سخن این است که شورا در مکتب امام، مفهومی آشناست و معظم له هماره به‏‎ ‎

‏‎[[page 304]]‎

‎ ‎‏امام، اسلام بر مردم تکیه دارد، از این رو باید مصلحت مردم را تشخیص داد و پاس‏‎ ‎‏داشت، و بی گمان این مهم با تحمل و شور و خیرخواهی امام و امت به دست می آید.‏

‏‏نویسنده به آفت شناسی ساختار مشارکت جویانه و چالش های موجود اشاره کرده و‏‎ ‎‏با مدد گرفتن از کلام امام، پرهیز از هیاهو، حفظ حرمت اشخاص، دوستی، و وحدت‏‎ ‎‏اجتماعی و سیاسی را یادآور می شود.‏

‏‏در پایان برای نیل به ساختار تصمیم گیری از رهگذر اندیشه های امام فاصله گرفتتن از‏‎ ‎‏ذهنیتِ مطلق نگرانه را یک ضرورت می خواند، تا بتواند به جامعیت در تحلیل افکارِ‏‎ ‎‏پرهیز فقید انقلاب اسلامی دست یافت.‏