تفسیر ولایت مطلقه فقیه از دیدگاه امام خمینی
حجةالاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی
«ولایت مطلقۀ امر» در نگاه نخست، در هاله ای از ابهام قرار دارد و برخی پنداشته اند
[[page 171]]
که مقصود از «مطلقه» بی قید و شرط بودنِ ولایت است و این موضوع با مصالح اسلام و جامعه و نیز با اصل حاکمیت مردم، ناسازگاری دارد.
مؤلف در تلاش برای تبیین این مقوله و پاسخ گویی به ابهام ها می نویسد:
«مقصود از مطلقه بودن ولایت فقیه، توضیح گستره و دایرۀ شمولِ این ولایت است، نه چگونگی اعمال آن.» از آن پس، اتفاق نظر میان فقهای شیعه در باب مقام افتای فقیه عادل، تبیین فروع مسائل شرعی، قضا و اجرای حدود الهی را مطرح می کند. مؤلف در ادامه به منظرهای فقهی گوناگون دربارۀ ولایت فقیه، از جمله نظریۀ امور حسبیه اشاره می کند.
وی به نقل از امام خمینی می نویسد: «همه اختیاراتی که برای پیامبر و امامان است، از اموری که به حکومت و سیاست باز می گردد، برای فقیه نیز ثابت است، و فرق بین دلالت آنان و فقیه معقول نیست، زیرا والی – هر که می خواهد باشد – مجری احکام شریعت و اقامه کنندۀ حدود الهی و دریافت کنندۀ خراج و سایر مالیات ها و تصرف کننده در آن ها، بر حسب صلاح مسلمانان است.»
در پایان مقاله، در پاسخ برخی از شبهه ها، تحت عنوان استبداد دینی، آمده است: «بدون اراده و خواست اکثریت در یک جامعه اسلامی، ولایت فقیه، تحقق عینی و خارجی پیدا نمی کند. و چنین حکومتی جز با رضایت و حمایت قاطع مردم پدید نمی آید و داوم نمی آورد. ولایت فقیه، حاکمیت فردی نیست، بلکه تجسم مکتب است و از این جهت، مانند حاکمیتِ رئیس جمهور در یک نظام مردم سالار است.» و در جای دیگری می نویسد: «می توان گفت: ولایت فقیه، حکومت مشروط به استمرار عدل، مدیریت، تدبیر و رعایت قوانین الهی و میثاق های عمومی مانند قانون اساسی و مشورت و استفاده از نظر کارشناسان و صاحب نظران است.»
[[page 172]]
[[page 173]]