عقــایــد شــکوهـمـند
)مصاحبه با آقای دکتر اقتدار محمد خان از هندوستان(
حضور: ضمن تشکر، در ابتدا خودتان را معرفی کنید و بفرمایید شغل و فعالیت شما چیست؟
دکتر اقتدار محمد خان: من دکتر اقتدار محمد خان هستم. در رشته تاریخ اسلام در دانشگاه جامعه ملی اسلامی در دهلی نو تدریس می کنم. من 45 سال سن دارم. دانشگاه جامعه ملی دانشگاه دولتی مرکزی در کشور هندوستان است. در واقع شغل من تدریس است. البته به کار مطالعه نیز علاقه دارم و اصولاً لازمه تدریس مطالعه است.
حضور: تا کنون چند بار در مراسم سالگرد ارتحال حضرت امام شرکت کرده اید؟
دکتر محمدخان: برای نخستین بار است که در این مراسم شرکت می کنم.
حضور: از چه زمانی با امام خمینی آشنا شدید و تا چه حدود با اندیشه های ایشان آشنایی دارید؟
دکتر محمد خان: من از دهه هفتاد میلادی، مقارن با ایام پیروزی انقلاب اسلامی ایران با ایشان آشنا هستم. به نظر من امام خمینی رهبر دینی، سیاسی و معنوی بزرگی هستند، نه تنها برای مردم ایران بلکه برای همه مسلمانان جهان. ایشان تنها برای تشیع فعالیت نکردند بلکه برای اسلام به پا خاستند. او می خواست حکومتی بر مبنای شریعت اسلامی در ایران برپا سازد که بتواند الگویی برای جمیع دول اسلامی در جهان باشد. بنابراین، به ایشان علاقه زیادی دارم. آراء و عقاید ایشان بسیار شکوهمند است. ما به این افکار در حال حاضر نیازمندیم. تفکری که اتحاد مسلمانان را می خواهد. این همان چیزی بود که پیامبر ما نیز در قرون پیشین برای آن تلاش
[[page 165]]می کرد. «کل مسلم اخ» یعنی تمام مسلمانان با هم برادر هستند. ایشان مروج این اندیشه بودند. بنابراین، ایشان تنها رهبر مردم ایران یا رهبر شیعیان جهان نبودند بلکه رهبر شیعیان و سنیان با هم بودند. عقاید ایشان در خصوص اتحاد مسلمانان بسیار شکوهمند است.
حضور: انگیزه و هدف شما از شرکت در مراسم ارتحال امام خمینی چیست؟
دکتر محمد خان: در وهله نخست باید بگویم که من همیشه دوست داشتم در این مراسم شرکت کنم زیرا ایشان روحانی متدینی بودند. از این حیث من برای ایشان احترام زیادی قائلم و دوست دارم هر سال در این مراسم شرکت کنم. دلیل دوم من از شرکت در این مراسم این است که بتوانم از نزدیک با آن امامی که همیشه از طریق رسانه او را میدیدم و از او میشنیدم آشنا شوم و حقیقت اصیل را خودم از نزدیک مشاهده کنم و پیام او را بیاموزم.
حضور: چه مطالعاتی در باره امام خمینی و آثار ایشان دارید؟
دکتر محمد خان: من مقاله های زیادی درباره ایشان خوانده ام. آنها را در مجله های اردو و انگلیسی زبان مطالعه کرده ام چون من اهل دهلی هستم. خانه فرهنگ ایران در دهلی نو این آثار را تهیه می کند و ما از آنها استفاده می کنیم. کتاب هایی نظیر «راه اسلام»، که به اردو «نجات راه» می شود. مقالات بسیاری در این زمینه مطالعه کرده ام. اکنون هم که در اینجا هستم کتابهایی را خریداری کرده ام مانند «حجاب از منظر امام خمینی»، «سیرت النبی» نوشته امام خمینی و دیگر آثار. من در ضمن کتابی هم در خصوص انقلاب اسلامی ایران به زبان اردو تألیف کرده ام. من این کتاب را دیروز به آقای احمدی نژاد نشان دادم و او خیلی از آن خوشش آمد. من در فصل نخست به جایگاه ایران در زمان پیامبر پرداخته ام و در فصل دوم به جایگاه ایران در زمان پهلوی پرداخته ام و نشان داده ام که روحانیت چه تأثیری بر ایران داشته است و سپس نقش امام را در تاریخ ایران که به انقلاب اسلامی منتهی می شود بررسی کرده ام. این کتاب 5 مجلد دارد.
[[page 166]]
حضور: طبعاً این کتاب در ارتباط با رشته تحصیلی و تخصصی خودتان می باشد.
دکتر محمد خان: بله، من در حوزه مطالعات اسلامی در رشته علوم سیاسی تحصیل کرده ام و دکترای خود را در این رشته اخذ کرده ام. موضوع تز دکترای من «جنبش اسلامی در کشور هندوستان» است که بخشی از آن به انقلاب اسلامی ایران مربوط می شود.
پس از اینکه تألیف آن را به پایان رسانیدم موضوع انقلاب اسلامی ایران را در دروس دوره کارشناسی ارشد وارد کردم و هم اکنون در این دانشگاه دانشجویان بدون گذراندن این واحد نمی توانند فارغ التحصیل شوند.
حضور: خیلی جالب و قابل توجه و نیز قابل تقدیر است که در دانشگاهی در هندوستان چنین
[[page 167]]درسی وجود دارد حال آنکه فکر میکنم در خیلی از کشورهای اسلامی به این مهم توجه چندانی نشده است.
دکتر محمد خان: در کشور ما در بسیاری از دانشگاهها من جمله جامعه ملی اسلامی، انقلاب اسلامی ایران جزء واحدهای درسی است. به نظر من تمام کشورهای اسلامی باید این موضوع را در واحدهای درسی خود بگنجانند. همانگونه که گفتم امام خمینی تنها رهبر مردم ایران نبودند بلکه ایشان رهبر کل مسلمانان جهان بودند. او الگوی شگرفی را به جوامع اسلامی عرضه کرد. حتی بسیاری از نحله های فکری غرب از اندیشه ایشان متأثر شده اند چه برسد به خود مسلمانان. بنابراین، یادگیری اندیشه ایشان در همه کشورها لازم است زیرا امام الگوی آنها است. ایشان یاد دادند که چگونه می توان شریعت اسلامی را در نظام سیاسی پیاده کرد. از همین رو من از همه کشورهای اسلامی تقاضا دارم که ایران را به مردم شان معرفی کنند و آنها را با شخصیت امام خمینی آشنا سازند.
حضور: به نظر شما مهمترین آموزه امام خمینی که می تواند مشکلات امروز مسلمانان را حل کند کدام است؟
دکتر محمد خان: مهمترین آموزه امام خمینی اتحاد مسلمانان است. من معتقدم همه مشکلات مسلمانان به راحتی قابل حل هستند. به طور مثال برادر من در کشور پاکستان می تواند با تأسی از امام که آموزگار برادری در میان مسلمانان بودند مشکلات خود را حل کند.
حضور: نظر شما راجع به تحولات کنونی در کشورهای اسلامی چیست؟ این تحولات تا چه اندازه از آراء و اندیشه های ضد استبدادی امام نشأت گرفته است؟
دکتر محمد خان: در واقع، در هر نقطه ای از جهان شاهد این بیداری اسلامی هستیم. در مصر، لیبی و سایر کشورها. مهم ترین مشکل این انقلاب ها این است که فاقد رهبری دینی چون امام خمینی هستند که پیرو خط پیامبر بود. اما در کشورهای عربی و در جهان اسلام به طور کلی اهـل
[[page 168]]
سنت حاکمیت را به دست دارند. آنها در دین و سیاست هیچ مفهومی از اندیشه امام خمینی را با خود ندارد. اما در ایران تشکیل یک حکومت اسلامی به دلیل ترویج امامت و ولایت به راحتی امکان پذیر بود. من امیدورام به امید خدا در کشورهای لیبی و مصر هم اندیشه های امام خمینی بتواند موثر واقع شود.
حضور: از نظر شما تفاوت اصلی امام خمینی با رهبران قرن بیستم خصوصاً رهبران نهضت های اسلامی در چیست؟
دکتر محمد خان: من درباره مهاتما گاندی صحبت می کنم. زیرا یک هندی هستم. او رهبر بزرگی بود که هند را به آزادی رساند. او فرد قابل احترامی برای هندوان است. آنها گاندی را پدر ملت خود بر می شمرند. مهمترین تفاوت امام خمینی با گاندی در این است که گاندی
[[page 169]]بیشتر یک رهبر سیاسی بود. اما امام خمینی نه تنها رهبری سیاسی بلکه رهبری مذهبی را نیز برعهده داشت.
تفاوت مهم دیگر در این است که گاندی با بریتانیا می جنگید که برای اشغال هند آمده بودند. اما امام خمینی در آغاز با استبداد شاهی می جنگید. کار او سخت تر بود. زیرا مجبور بود رو در روی مدعیان حکومت ایرانی بایستد، مانند همان کاری که پیامبر(ص) کرد. او هم با مکی ها که هم وطن او بودند جنگید حتی با خویشان خود جنگید.
حضور: فکر می کنید مردم هند به طور کلی تا چه اندازه با امام خمینی آشنا هستند؟
دکتر محمد خان: بسیار زیاد. زیرا هندوان و مردم ایران از یک نژاد هستند. میدانید نژاد هندی از ایران نشأت گرفته است. هندوان مخصوصا هند شمالی و ایرانیان نژادشان آریایی است. خوب دلیل اول داشتن طبیعت مشترک است.
دلیل دوم این است که ما در دهکده ای جهانی هستیم. بنابراین، هم اکنون هر اتفاقی در ایران می افتد به لطف رسانه ها همه در آنجا خبردار می شوند. هم اکنون هند کشور بسیار پیشرفته ای در صنعت کامپیوتر و رسانه محسوب می شود و حتی کشورهایی مثل آمریکا هم به پای او نمی رسند. در هند نه تنها مسلمانان بلکه تحصیل کرده ها و قشر فرهیخته هندو نیز با ایشان آشنایی دارند و احترام زیادی برای او قائلند.
حضور: شما مهمترین مشکل فعلی جهان اسلام در چه می دانید؟
دکتر محمد خان: فقدان ساختار، فقدان دانش، عدم آگاهی و علم. رشد علم در کشورهای اسلامی بسیار ضعیف است. خیلی ضعیف است. مشکل دوم عدم آگاهی نسبت به معارف اسلامی است. همچنین فقدان آموزش دینی است.
[[page 170]]حضور: همان طور که می دانید امام خمینی بشدت با ظلم و ستم اسرائیل نسبت به مردم فلسطین مخالف بود و در جهت احقاق حق مردم آن دیار - و در واقع همه مسلمانان- از هیچ کوششی فروگذار نکرد از جمله اعلام روز جهانی قدس. نظر شما در این باره چیست؟
دکتر محمد خان: امام خمینی مرد آهنینی بود. او همیشه به دنبال کمک به کشورهای مستضعف بود. از اینرو، مردم فلسطین را از خاطر نمی برد. فلسطین مظلوم و اسرائیل جابر است. این وظیفه هر انسانی که به فلسطینیان کمک کند.
اما امام خمینی خود در این زمینه پیشگام شد و من در برابر او تعظیم می کنم. امام خمینی به همگان درس می داد و میان عمل و نظر او هیچ فاصله ای وجود نداشت.
حضور: در پایان بفرمایید مراسم سالگرد حضرت امام را که شاهد بودید چگونه بود؟ آیا راضی بودید و کلاً چه نظری دارید؟
دکتر محمد خان: بله راضی بودم. تجربه خوبی برای من بود. من شیعه نیستم و سنی حنفی ام. اما برای من که به واسطه رسانه با امام آشنایی داشتم این دیدار سبب آشنایی بیشتر من با ایشان شد. تصویری که رسانه ها از او ارائه می دادند خیلی واضح نبود. اما اینجا همه چیز برای من روشن و شفاف است. می بینیم که بسیاری از نهاد ها و سازمان ها به کار ترویج و اشاعه افکار امام خمینی مشغولند. من فقط برای امام خمینی به اینجا آمده ام نه برای ایران. من یک فرد سنی هم ولی
[[page 171]]فقط برای امام خمینی به اینجا آمده ام.
حضور: به عنوان آخرین پرسش بفرمایید پیامی که از ایران برای دانشجویان خود می برید چیست؟
دکتر محمد خان: بدون مشاهده مستقیم و تجربه عینی هیچگاه یکدیگر را سرزنش نکنید و به استقبال قضاوت نروید.
[[page 172]]