شیطان بزرگ همیشه شیطنتهای بزرگ میکند
(مصاحبه با سید علی رضی واحدی از سوریه)
اشاره
سیدعلی رضی واحدی، سرپرستی آستان مقدس حضرت سکینه(سلام الله علیها) را در سوریه به عهده دارد. پدر وی (آیت الله سید احمد رضی واحدی) که از روحانیون برجسته و مخالف رژیم محمدرضاشاه بود همواره مورد اذیت و آزار عوامل شاه قرار می گرفت. به خاطر این موضوع، به همراه خانواده از ایران هجرت می کند و راهی کشورهای عربی می شود. پس از چند سال حضور در فلسطین و برخی کشورهای عربی در سوریه اقامت می گزیند و سرپرستی آستان مقدّس حضرت سکینه(س) را عهدهدار می شود. بعد از او این منصب به پسرش سیدعلی می رسد. سیدعلی رضی واحدی تاکید می کند که در حال حاضر نوکری این بانوی بزرگ را بر عهده دارد، بانویی که دختر حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) می باشد. در ادامه گفتگوی اختصاصی خبرنگار حضور با سیدعلی رضی واحدی را می خوانید.
حضور: دلایل عزیمت شما و خانواده به سوریه چه بود؟
آقای سیدعلی رضی واحدی: حدود 36 سال است که با خانواده و پدر گرامی ام آیتا... سید احمد رضی واحدی در کشور سوریه زندگی میکنیم. علّت اصلی رفتن ما به سوریه فرار از ظلم شاه و تعقیب پدرم از سوی نیروهای امنیتی محمدرضا شاه بود. پدرم با اشاره برخی علما و روحانیون ایران را ترک کرد و به برخی کشورهای عربی از جمله فلسطین پناه برد اما در نهایت به این نتیجه رسید که سوریه را برای زندگی انتخاب کند و در کنار مرقد حضرت زینب(س) که قهرمان کربلا به شمار می روند سکنی گزیدند. تا قبل از انقلاب اسلامی و در این مدتی که پدرم آنجا بودند برنامه های مذهبی و دینی زیادی در سوریه داشتند. حوزه علمیهای به نام زینبیه تشکیل داد و به تدریس طلبههای افغانی، هندی و پاکستانی پرداخت که در سوریه پراکنده بودند. در آن زمان من هفت ساله بودم که به اتفاق خانواده به سوریه رفتیم. من تمام مقاطع تحصیلی ام را در سوریه سپری کردم. از سال 1371 به خاطر انجام یک فعالیت اقتصادی وارد ایران و جزیره کیش شدم و تا سال 1384 در ایران حضور داشتم. در طی این چند سالی که در ایران بودم ازدواج کردم و باید اشاره کنم که همسرم نیز ایرانی است. در طی این 13 سال، هم فعالیتهای دینی و مذهبی و هم فعالیتهای اقتصادی در ایران داشتم. در سال 1384 مجدداً به سوریه برگشتم و در آنجا نوکری آستان مقدس حضرت سکینه(س)، دختر حضرت علی(ع) و فاطمه زهرا(س) را بر عهده گرفتم. از آنجا که تولیت این حرم بر عهده پدرم بود من دوباره به سوریه رفتم تا به وی کمک کنم چرا که سن پدرم زیاد شده بود. در ضمن برای اداره کردن این مجموعه پدرم تنها بود و لازم بود به وی کمک کنم.
در کنار این کار فرهنگی یک شرکت به نام شرکت بازرگانی ایران و سوریه تاسیس کردم. هدف از تاسیس این شرکت این بود که بتوانیم یک رابطه اقتصادی و تجاری مناسبی بین ایران و سوریه راهاندازی کنیم.
از آنجا که روابط سیاسی و حسنه بسیار خوبی بین دو کشور وجود داشت من ترجیح دادم این فعالیت را شروع کنم. روابط ایران و سوریه در زمینههای فرهنگی، نظامی و سیاسی بسیار خوب بود اما روابط اقتصادی زیادی بین دو کشور وجود نداشت. من هم که یک ایرانی آشنا به امور سوریه بودم و با عرف هر دو کشور آشنایی داشتم متوجه شدم که گزینه مناسبی برای ایجاد روابط اقتصادی بین ایران و سوریه هستم. بنابراین با این دلایل کار اقتصادی را با این شرکت شروع کردم و احساس میکنم که در این زمینه هم موفق بوده ام.
حضور: مردم سوریه و سایر کشورهای مسلمان تا چه اندازه به زیارت اماکن مذهبی سوریه به ویژه حرم حضرت سکینه(س) که شما متولّی آن هستید میآیند؟
واحدی: در کشور سوریه سه نور قدسیه داریم که اطراف دمشق واقع شدهاند. این سه نور شامل مرقد مطهر حضرت زینب(س)، حضرت سکینه(س) و حضرت رقیّه(س) میباشد. لازم به ذکر است که حضرت سکینه(س) دختر حضرت علی(ع) و حضرت رقیّه(س) دختر امام حسین(ع) میباشد. این سه نور مقدس به فاصله 10 کیلومتری همدیگر واقع شدهاند. مرقد حضرت رقیّه(س) در شهر دمشق قرار دارد و دو مرقد دیگر در حومه شهر دمشق واقع شدهاند.
به طور متوسط در طول سال هشت هزار زائر ایرانی داریم که از اماکن متبرّک سوریه زیارت میکنند. از سایر کشورها از جمله هند، افغانستان، پاکستان و سایر کشورهای عربی هم زائران زیادی به سوریه میآیند. البته قرار بود در سال جاری تعداد زائران ایرانی افزایش پیدا کند که متاسفانه شرایط سیاسی و داخلی سوریه این هشت هزار نفر را به صفر رسانده است.
از آنجا که قبر مطهر حضرت سکینه(س) حدود 28 سال قبل کشف شد و در گذشته این مرقد در اذهان مردم وجود نداشت میتوان گفت که به طور متوسط حرم حضرت سکینه(س) روزانه بین دو هزار تا دو هزار و پانصد نفر زائر دارد که این میزان زائر در طی چند ماه اخیر بسیار افت کرده است. در طی چند ماه اخیر فقط زائرانی از کشور سوریه و کشورهای عربی به زیارت این حرم مطهر میآیند.
حضور: ارزیابی شما از وضعیت سیاسی سوریه چیست؟ آینده این کشور را چگونه پیشبینی میکنید؟
واحدی: اوضاع کشور سوریه خیلی مناسب نیست. در حال حاضر وضعیت به گونهای شده که نمیتوان تشخیص داد همسایهات طرفدار نظام حاکم و دولت بشار اسد است یا مخالف نظام حاکم. هنگامی که در کوچه، خیابان و بازار قدم میزنید نمیتوانید با اطمینان از این اماکن عبور کنید چرا که هر جایی امکان دارد بمبگذاری کرده باشند. خودروها نیز امنیت کافی ندارند و برخی اوقات بمبها را در ماشینها جاسازی میکنند.
یک ترس عمومی همه جا را در سوریه فرا گرفته است. هنگامی که به شرایط سوریه نگاه میکنیم متوجه میشویم که شرایط رو به افول است. مردم در حال حاضر در نگرانی و اضطراب هستند اما در عین حال عشق و علاقه مردم به دکتر بشار اسد زیاد است و در مقایسه با مخالفان برتری با بشار اسد است.
در این لحظه (خرداد 1391) که با شما صحبت میکنم حدود 60 درصد از مردم سوریه حامی بشار اسد هستند و به ایشان اعتقاد کامل دارند. از 40 درصد باقیمانده حدود 15 درصد به طور کامل مخالف سیاستهای بشار اسد هستند و 25 درصد هم به دلایل مختلف از جمله دادن شهید در طی ناآرامیهای این چند ماه، داشتن ترس از مخالفان بشار اسد و ... از شرایط موجود کشور ناراحت هستند و بشار اسد را قبول ندارند.
حضور: با توجه به اینکه شما شناخت زیادی از مردم و نظام حاکم در دو کشور ایران و سوریه دارید ارزیابی شما از نوع روابط دو ملّت چیست؟
واحدی: انصافاً در طی این چند سالی که ما در سوریه حضور داریم و از نزدیک با مردم این کشور تعامل داریم هیچگونه بدی از مردم این کشور ندیدهایم. مردم سوریه یک مردم عاطفی و احساسی هستند. از آنجا که در کشور سوریه به ویژه در زمان مرحوم حافظ اسد هیچ تفرقهای بین شیعه و اهل سنّت شکل نگرفت و این اختلاف مذهبی در مجموع در سوریه رسم و عرف نشده بر روی روابط دو کشور تاثیر زیادی داشته است. در برخی کشورهای عربی با کلمه ایرانی و عجم به طور کامل لجاجت دارند. همان طور که میدانید لجاجت بر حق نیست و کسی که لجاجت میکند معمولاً بر حق نیست. به خاطر اینکه از یک طرف در کشور سوریه عرق مذهبیت یا همان شیعه و سنّی بودن خیلی رشد نکرده و از طرفی به دلیل پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) ارتباط تنگاتنگی بین دو کشور شکل گرفت و باعث شد که مردم سوریه به ایرانیها احترام زیادی بگذارند.
حضور: چند درصد از مردم سوریه شیعه هستند؟
واحدی: حدود دو درصد از مردم سوریه شیعه هستند اما به برکت حضور اهلبیت و وجود سه حرم مطهر حضرت زینب(س)، حضرت سکینه(س) و حضرت رقیه(س) و برکت انقلاب اسلامی ایران و ارتباط تنگاتنگ دو کشور، در ظاهر بیش از این به نظر می رسد. البته دولت هم احترام زیادی برای شیعیان سوریه قائل است.
حضور: شیعیان در برخی کشورهای اسلامی با مشکلات و تبعیض های زیادی مواجه هستند. وضعیت شیعیان در سوریه چگونه است؟ آیا این گونه مشکلات در سوریه هم وجود دارد؟
واحدی: متاسفانه به خاطر مسائل سیاسی، اخیراً یک بحث مذهبی به نام شیعه و سنّی در سوریه به راه انداختهاند و در حال حاضر شیعیان سوریه در معرض خطر هستند. تا یک سال قبل شیعیان در سوریه هیچ مشکلی نداشتند به گونهای که در حوزههای علمیه و مدارس این کشور مشخص نبود که طلّاب و دانشآموزان حاضر شیعه یا اهل سنّت هستند. در جنگها و ناآرامیهای اخیر سوریه، هدف اصلی مخالفان دولت، شیعهها هستند.
حضور: مردم سوریه تا چه اندازه با امام خمینی و اندیشههای ایشان آشنا هستند؟
واحدی: به نظر من مردم سوریه صددرصد امام خمینی را میشناسند. این شناخت میتواند ناشی از تبلیغات تلویزیونی و ماهوارهای شبکههای ایرانی باشد. همچنین این شناخت میتواند به خاطر مطالبی باشد که دشمنان ایران علیه ایران منتشر میکنند و در این مطالب از امام و انقلاب نام برده میشود. رایزنی فرهنگی ایران در سوریه، زائران و علمای ایرانی که در سوریه تردد دارند نیز در شناخت بیشتر مردم سوریه از انقلاب اسلامی و نهضت امام خمینی موثر هستند. من معتقد هستم از دورترین نقطه شهر دمشق تا شهر دمشق همه مردم امام خمینی را میشناسند و اسم وی را شنیدهاند. بیشتر مردم سوریه اگر فیلم امام خمینی را ندیده باشند حداقل عکس وی را دیدهاند.
حضور: خود شما تا چه اندازه با اندیشههای امام آشنا هستید؟
واحدی: من کسی نیستم که بخواهم در مورد امام خمینی صحبت کنم اما باید بگویم که امام خمینی آمدند زنده شدیم، رفتند تقریباً مرده شدیم، هر چند که مقام معظم رهبری جانشین امام خمینی شدند و ما زیر سایه وی هستیم.
امیدوار هستم خداوند عنایتی کند که ما در مسیر امام خمینی و شهدای گرانقدر حرکت کنیم و رهرو آنها باشیم.
حضور: با توجه به شناختی که شما از شرایط سوریه و ایران دارید فکر می کنید همکاری و تعامل دو کشور چه صورتی دارد؟
واحدی: به نظر من ایران و سوریه به حمایت همدیگر نیاز متقابل دارند. اگر بخواهیم به بحث حمایت از حزبا... لبنان فکر کنیم طبیعی است که راه اصلی و گذر ایران از سوریه است. بنابراین ایران به سوریه نیاز دارد. از طرفی سوریه هم به ایران نیاز دارد چرا که حدود 30 سال در کنار ایران ایستاده و اگر در شرایط کنونی بخواهد به ایران پشت کند و در دامن دشمنان ایران به ویژه آمریکا قرار گیرد قطعاً آنها به سوریه جواب رد میدهند. این موضوعاتی که دشمنان ایران در مورد سوریه مطرح میکنند فقط مانورهای سیاسی است و اگر سوریه به سمت آنها برود چیزی عایدش نمیشود. با توجه به ارتباطات زیادی که اینجانب با مردم و مسئولان هر دو کشور دارم احساس میکنم که در این شرایط هر دو کشور به صورت شدید به یکدیگر نیاز دارند.
حضور: ارزیابی شما از آینده تحولات سوریه چیست؟
واحدی: وعدههایی که بشار اسد داده نویدبخش روزهای خوبی است. این وعدهها امیدوارکننده بوده و میتواند شرایط را به سمت بهبودی سوق دهد. بسیاری از تحلیلگران سوریهای نیز بر همین باور هستند. به نظر من برای اینکه شرایط سیاسی سوریه تثبیت شود حداقل به یک سال زمان نیاز داریم. بعد از گذشت یک سال سوریهای شکل خواهد گرفت که متفاوت از سوریه کنونی و سوریه قبلی است. در دولت جدید مردم آزادی بیشتری خواهند داشت و از امکانات و راحتی بیشتری برخوردار خواهند شد. مجلسی که اخیراً در سوریه تشکیل شده یک مجلس آزاد و مستقل است. دولتمردان در سوریه به این نتیجه رسیدهاند که حتماً به حرف مردم گوش کنند.
حضور: هدف اصلی آمریکا از دخالت در تحولات کشور سوریه چیست و در این دخالتها و درگیریها چه موضوعاتی را دنبال میکند؟
واحدی: امام خمینی(ره) فرمودند که آمریکا شیطان بزرگ است. شیطان بزرگ باید شیطنت بزرگ کند و همیشه و در همه جا باید اثری از خودش به جا بگذارد. از آنجا که ایران و سوریه ضد اسرائیل و ضد آمریکا هستند طبیعی است که آمریکا در تحولات سوریه ساکت نمینشیند. آمریکا اولتیماتوم میدهد، وعده میدهد و چراغ سبز نشان میدهد اما اگر متوجه شود کشور مقابل کرنش نشان نمیدهد در آن کشور شورش و بلوا برپا میکند. آمریکا هنوز این موضوع را نمیداند که کشورهای ایران و سوریه مانند کشورهای مصر، لیبی، یمن و افغانستان نیستند. مسئولان این دو کشور از همان روز اول گفتهاند که ای آمریکا از اینکه ما را تحریم کردهای از شما سپاسگزار هستیم. هر قدر بیشتر ما را تحریم کنید پیشرفت و اکتشافات ما بیشتر خواهد شد. همین چند سال قبل که بحران جهانی اقتصاد رخ داد و اقتصاد آمریکا و بسیاری از کشورهای دنیا دستخوش تحولات زیادی شد اما در این شرایط اقتصاد ایران و سوریه دستخوش تغییر آنچنانی نشد چرا که این دو کشور به خودشان متّکی بودند و به آمریکا و اروپا وابستگی زیادی نداشتند. آمریکا خودش را یک اهریمن میداند که همه کشورها باید در مقابل آن کرنش کنند در حالی که ایران و سوریه اهل کرنش در مقابل آمریکا نیستند.
حضور: حضور مهمانان خارجی در مراسم رحلت امام خمینی چه تأثیرات مثبتی دارد؟
واحدی: طبیعی است که این حضور خیلی تاثیرگذار است. افرادی که برای رحلت امام به ایران دعوت میشوند قطعاً همگی عاشقان امام و انقلاب اسلامی هستند و امام رضا(ع) را نیز خیلی دوست دارند. به خاطر علاقهای که مهمانان خارجی به امام رضا(ع) دارند لازم است که هر ساله این مهمانان را به زیارت امام هشتم در مشهد ببرند. به قول عربها امام خمینی اظهر من الشمس شدهاند. تمام دنیا امام خمینی را شناختهاند و فهمیدهاند که امام خمینی که بود. مهمانان خارجی وقتی که به ایران میآیند با یک فرهنگ جدید آشنا میشوند، سخنان جدیدی از ایران میشنوند، پیشرفتهای ایران را میبینند و همین که در خیابانهای تهران تردد میکنند و از نزدیک حرکات مردم ایران، نشاط، سرزندگی، پیشرفت و امیدواری مردم را مشاهده میکنند بر دیدگاه و نگرش آنها نسبت به ایران تاثیر زیادی دارد.
تمام دوستان و افرادی که به ایران میآیند میگویند که ما فکر میکردیم ایران یک کشور بسیار عقبافتاده و ضعیف باشد و از نظر فرهنگی هم در جایگاه پایینی قرار داشته باشد اما هنگامی که به ایران میآیند میگویند که ایران اگر از اروپا جلوتر نباشد حداقل مثل اروپاست. البته حضور این مهمانان در ایران بر شناخت بیشتر آنها از امام خمینی تاثیرگذار است اما باید تاکید کنم که امام خمینی خودش شناخته شده هست.
حضور: برای بهتر برگزار شدن مراسم ارتحال امام خمینی در سالهای آتی اگر پیشنهادی دارید بیان کنید.
واحدی: ستاد سالگرد ارتحال امام هر ساله زحمات زیادی برای برگزاری این مراسم میکشد و هزینههای زیادی هم پرداخت میکند. چه زیباست که هزینه بلیط رفت و برگشت مهمانان شرکتکننده در مراسم سالگرد ارتحال امام نیز از سوی این ستاد تامین شود چرا که اگر بخواهیم مهمان دعوت کنیم و هزینه بلیط آنها را قبول نکنیم برای مهمانان صورت خوشی ندارد و از همان لحظه حرکت به سمت ایران، شاید مقداری تحت تاثیر این موضوع قرار گیرند.
مصاحبه کننده: سیدمسعود حسینی دهسروی
منبع: حضور، ش 82، ص 155.