درگذشت اسرار آمیز

بررسی خاطرات نزدیکترین افراد به حاج آقا مصطفی که تا آخرین روز حیات وی با وی بودند، نشان می ‏دهد که مرگ وی به طور عادی نبوده و در اثر مسمومیت رخ داده است. آنها با ذکر دلایلی که مشاهده کرده ‏اند، معتقدند که حکومت پهلوی به تنهایی یا با همدستی با حکومت عراق، دست به این اقدام زده، تا مانع بزرگی را از سر راه خود بر دارد و از این طریق، آسیب جدی به فعالیتها و اقدامات امام خمینی(س) بزند. بر این اساس، اعضای خانواده و یاران نزدیک وی معتقدند که حاج آقا مصطفی به شهادت رسیده است؛ اما آن حادثه به دلیل عدم اجازه امام خمینی(س) به کالبد شکافی، کاملاً قابل اثبات نبوده، تعیین دقیق صحّت و سقم آن غیرممکن می‏ باشد و برای همیشه به ‏عنوان یکی از موضوعات رازناک تاریخ، باقی خواهد ماند. آنچه در این میان مهم است، این است که واقعه درگذشت رازآلود ایشان، مرگی موج ‏آفرین بود که در اندک زمانی به طوفان عظیم و فزاینده‏ای تبدیل شد و عمر سلسله پهلوی را درنوردید. مراسم عزاداری زنجیره وار برای مرحوم حاج آقا مصطفی، فرصت بی ‏نظیری برای مبارزین پدید آورد که در ضمن آن به معرفی بیشتر امام خمینی(س) و نهضت اسلامی و انتقاد از حکومت پهلوی و اقدامات آن بپردازند. این وضعیت در شرایطی بود که افکار عمومی جامعه نیز آمادگی فراوانی برای درک انتقادها از حکومت خاندان پهلوی و همگامی با آن داشت. بدین ترتیب است که تحلیل‏گران تاریخ این مقطع، مرگ اسرارآمیز حاج آقا مصطفی را از علل تامّه پیروزی انقلاب اسلامی دانسته ‏اند.

زندگینامه و مبارزات آیت الله سید مصطفی خمینی؛ ص 176