درس گرفتن از عاشورا

 9 / 9 / 90- یادگار امام گفت: ما امروز با جامعه ای مواجه هستیم که بیش از هر زمان دیگری محتاج درس گرفتن از عاشورا است. همواره باید عاشورا را به عنوان سرچشمه حقیقت در ذهن خود داشته باشیم.

حجت الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی که در دیدار با اعضای انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران در حسینیه جماران سخن می گفت، به تبیین درس های عاشورا برای عصر حاضر پرداخت و اظهار داشت: عاشورا، مبادی بزرگی برای روزگارهای مختلف دارد. قهرمانان عاشورا بی تردید مظهر کمالات بسیاری هستند. عاشورا جلوه های بزرگی دارد که عشق، شجاعت، صمیمیت و اخلاق از آن جمله اند. ویژگی بارز سیدالشهدا در برابر دیگران، پایبندی به مبادی اخلاقی بود.

وی با اشاره به وی‍ژگی های هویت عاشورا، گفت: اگر بخواهیم عاشورا را تعریف کنیم، باید بگوییم، عاشورا قیامی است علیه انحراف و ظلم همراه با شجاعت و درایت. یادگار امام ادامه داد: اینکه در جامعه آن روز چه اتفاقی می افتد که نوه رسول خدا به شهادت می رسد،به انحراف جامعه برمی گردد و اینکه این انحراف از چه اهمیتی برخوردار بود و آمیخته با چه مشکلاتی بود،  در یک کلام می توان گفت، عاشورا نتیجه انحراف همراه با ظلم در گونه های مختلف بود.

یادگار امام در ادامه با بیان اینکه عاشورا منادی شجاعت است، به تبیین مفهوم شجاعت پرداخت و اظهار داشت: شجاعت در حوزه ی رفتارهای ارادی مفهوم پیدا می کند و رفتار ارادی هم مقدماتی دارد. وقتی انسان می خواهد کاری انجام دهد، اول آن را تصور می کند، بعد فائده آن را تصدیق می کند، بعد مشتاق انجام می شود این اشتیاق رفته رفته شدت می گیرد و شوق مؤکد باعث تحریک عضلات می شود و نهایتاً انسان به فعل می رسد.

وی با بیان اینکه انسان در همه این چهار مرحله ی تصویر، تصدیق، شوق مؤکد و فعل، دچار تردید می شود، گفت: تردیدها بخاطر ترس از خطراتی است که انسان را در صورت انجام کار تهدید می کنند. ضریب خطر باعث می شود که فائده دچار تردید شود و انسان با خود بگوید انجام این کار، به ریسکش نمی ارزد.

سیدحسن خمینی در ادامه گفت: اگرچه همه کارها احتمال خطر دارند و نیاز به سبک سنگین کردن فائده و ضرر دارند اما گاهی وظیفه انسانی ایجاب می کند، انسان خطرات را بر گردن بگیرد و به خاطر زیان رسیدن به فوائد شخصی،  در انجام آن تردید نکند. نجات یک انسان از کشته شدن، شاید ضرری هم به منافع شخصی داشته باشد اما در نهایت، ستودنی خواهد بود. یادگار امام اضافه کرد: گاهی ریسک و منفعت از جنس مادیات هستند اما بسیاری اوقات این دو از یک جنس نیستند. شجاعت در این جا مفهوم پیدا می کند. انسان گاهی همه ی مراحل تصور، تصدیق و شوق مؤکد را انجام می دهد اما طمع یا ترس باعث می شود، از انجام کار منصرف شود. وی افزود: برخی وقت ها، راهزن هایی پیدا می شوند که انسان از ترس آن ها، می گوید؛ اگر این کار را انجام دهم، مصالح شخصی من از بین می رود. گاهی برخی افراد، سخن از مصلحت می گویند. باید توجه کنیم که در همه مراحل،  مصلحت سنجی، درست نیست. مصلحت در مبادی فعل، سنجیده و درست است اما بعد از مرحله نتیجه گیری، مصلحت سنجی، دخالت دادن منافع شخصی در اموری است که مصالح دینی و اخلاقی را تامین می کند و این دقیقا همان رابطه مصلحت و شجاعت است.

سید حسن خمینی در ادامه شرط شجاعت را متوجه بودن هزینه ها به خود انسان و نه دیگری دانست و گفت: هزینه شجاعت شما نباید از جیب دیگران باشد. نباید شما حرف بزنید و هزینه اش را دیگران بدهند. این دیگر شجاعت نیست شجاعت چیزی است که شما خودتان هزینه اش را بپردازید. اگر قرار باشد هزینه و عدم النفع را دیگران پرداخت کنند، این جا شجاعت دیگر مفهومی ندارد.

یادگار امام به تبیین مصادیق سخنان خود در رخداد عاشورا پرداخت و اظهار داشت: آنچه در عاشورا اتفاق افتاد اول تصور انحراف در بن مایه های دین پیامبر بود و دوم، تصور ظلم به عنوان یک واقعیت در جامعه اسلامی. تصدیق به فایده این بود که نمی توان این انحراف و ظلم را تحمل کرد. در مرحله ی بعد شوق مؤکد شوق مؤکد پدید آمد و در نهایت سیدالشهدا هزینه این امر را شخصاً بر گردن گرفت.

وی افزود: در آن روزگار،  کسی که بر علیه دستگاه خلافت می شورید لقب خارجی می گرفت و آبرویش می رفت. هزینه اول سیدالشهدا قبل از عاشورا، آبروی او بود. بعد از این هزینه نخست، هزینه های بسیاری داد که همه می دانیم که البته این هزینه های سنگین به معنای این نبود که عاشورا از عنصر تدبیر و درایت خالی بود. عاشورا درس بزرگ دیگری که به ما داد آن بود که هر چیزی که آمیخته با بی تدبیری باشد، شجاعت نیست.

یادگارامام در ادامه اظهار داشت: ما امروز با جامعه ای مواجه هستیم که بیش از هر زمان دیگری محتاج درس گرفتن از عاشورا است. همواره باید عاشورا را به عنوان سرچشمه حقیقت در ذهن خود داشته باشیم.

سیدحسن خمینی در ادامه با اشاره به بداخلاقی ها در جامعه گفت: بسیاری می گویند درد جامعه ما ترس است  اما من فکر می کنم درد بزرگ جامعه ما نترسیدن است. ای کاش، درد، ترس بود. بسیاری از بداخلاقی ها بخاطر این است که از خدا نمی ترسیم و باور نداریم این جهان خدایی دارد. نترسیدن از خدا، رمز همه مشکلات اخلاقی است.

در پایان سیدحسن خمینی یاد و خاطره دانشجویان شهید در انقلاب و دفاع مقدس و همچنین شهدای 16 آذر را گرامی داشت.

منبع: حضور، ش 78، ص 306.