انقلابهای فطری
(میز اندیشه با حضور خانمها خدیجه بهبهانی و منتهی آتش از مهمانان مراسم سالگرد امام خمینی)
حضور: ضمن تشکر از خواهران گرامی که در این گفتگو شرکت کردند، پیشنهاد می کنم به عنوان آغاز صحبت، مختصراً خود را معرفی فرمایند و در باره فعالیتها و مطالعات و نوشته های خود قدری توضیح دهند.
خانم منتهی حبیب محمد آتش: اسم من منتهی حبیب محمد آتش و از کشور کویت هستم. من جامعه شناس هستم. نوشته های زیادی دارم ولی بیشتر نوشته هایم در سایت های اینترنتی بخصوص در سایت فیس بوک و تویتر عرضه شده است. چون این دو سایت بیشتر متعلق به جوانان است. کتاب های زیادی را مطالعه کرده ام از قبیل آثار شهید مطهری، شهید صدر، امام خمینی و کتابهای دیگر. در حال حاضر من در دانشگاه المصطفی مشغول به تحصیل در رشته الهیات و معارف اسلامی هستم، چون دوست دارم بین این زمینه و زمینه جامعه شناسی ارتباط بدهم.
حضور: شما هم به همین ترتیب خود را معرفی فرمایید.
خانم خدیجه بهبهانی: اسم من خدیجه بهبهانی و فارغ التحصیل رشته مدیریت از دانشگاه
الکویت هستم و مانند خانم آتش من هم در حال حاضر مشغول به تحصیل در رشته الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه المصطفی می باشم. من بیشتر در زمینه های فرهنگی فعالیت دارم. مقالاتی دارم که در روزنامه القبس کویتی و همچنین با برخی از نشریات اسلامی که در کویت منتشر می شود همکاری دارم. همچنین در سایت های اینترنتی مطالبی می نویسم از قبیل سایت فیس بوک. آثار بسیاری از متفکران معروف را نیز مطالعه کرده ام.
حضور: شما هیچکدام انقلاب اسلامی ایران و دوران امام خمینی را درک نکرده اید. بفرمایید چگونه با افکار و آراء و سیره حضرت امام آشنا شدید؟
منتهی آتش: درست است که ما امام خمینی و انقلاب اسلامی را ندیدیم ولی آثار این انقلاب تاکنون ادامه دارد و آثار امام خمینی نیز منتشر شده و قابل دسترسی است. به نظر من امام خمینی تنها کسی است که رسالت پیامبر اکرم (ص) و منهج اهل بیت (ع) را در این دوران اجرا کرده است. . من در ابتدا امام خمینی را از طریق خواندن آثار و نوشته های متفکران زیادی شناختم مثلاً وقتی آثار و کتاب های شهید صدر را مطالعه می کردم بدون شک با اسم امام خمینی برخورد می کردم. همچنین فیلم های زیادی در مورد انقلاب عظیم ایران وامام خمینی دیدم که از راه آن با شخصیت امام خمینی رفته رفته آشنا شدم. بعد از این مرحله، کتاب های امام خمینی مطالعه کردم که از بین آثارشان مطالبی که در باره مسایل تربیتی و جامعه است بیشتر مورد توجه من قرار گرفت. روش امام خمینی در نوشتن بسیار جالب است. اگر آثار آن حضرت را مطالعه کنیم می بینیم که آثار ایشان برای همه زمان ها مناسب است. مثلا در مورد تحولات امروز در کشورهای عربی می بینیم که سخنان امام خمینی حاکی از این وقایع است، انگار ایشان در بین ما زنده هستند.
بهبهانی: من از وقتی که کودک بودم با حضرت امام خمینی آشنا شدم، چون منطقه ای که در آن زندگی می کردم با امام خمینی و افکار ایشان آشنا بودند. بخصوص پدر و مادر من. در محیط خانواده در باره آن حضرت مباحثی را مطرح می کردند. لذا من در سنین پایین با اینکه شاهد دوران انقلاب اسلامی ایران نبودم ولی با نام امام و به طور کلی با شخصیت ایشان آشنا شدم.
بعداز اینکه تحصیلات دانشگاهی خودم را تمام کردم فرصت خوبی برای آشنایی بیشتر با شخصیت امام خمینی پیدا کردم. اولین اثری که از امام خمینی خواندم صلاة العارفین بود. در این اثر از توجه عرفانی بی نظیر امام خمینی خیلی زیاد متأثر شدم. در حال حاضر ما چنین شخصیتی را پیدا نمی کنیم. مثلا گویی در بین رهبران سیاسی امروز بُعد روحی و معنوی وجود ندارد و فقط در مورد مسائل سیاسی بحث می کنند. ضمناً باید اضافه کنم که سریال "روح الله" نیز برای من بسیار جالب و اثر گذار بود.
سپس از بعد عرفانی امام به بعد سیاسی ایشان منتقل شدم. کتاب ایشان به نام موسوعه الفکر السیاسی را خواندم که مقاله های مربوط به حقوق و آزادی، استقلال و مردم سالاری بیشتر مـــورد
توجه من قرار گرفت و احساس می کنم ما نیازمند چنین مقالاتی در مرحله تحولات منطقه هستیم.
منتهی آتش: به نظر من مهمترین محور در اندیشه امام خمینی آزادی است و اینکه چه جوری انسان باید از سلطه استبداد و استعماررها شود.
بهبهانی: به نظر من انقلاب اسلامی ایران موازنه قدرت ها در جهان را به هم زد و مهم ترین دستاورد انقلاب اسلامی به نظر من احیای روح انقلابی است. امام خمینی آیه قرآنی نفی السبیل را تفسیر کرد و توانست آن را تبدیل به انقلابی عملی کند که باعث شد انقلاب اسلامی به نتایج خود بیانجامد. این است که این انقلاب تاکنون ادامه دارد و هنوز تمام نشده است. اگر رهبران اسلامی سعی بکنند آیات قرآن کریم را در عمل انقلابی به ظهور برسانند-همانطوری که امام کرد- می توانند جهان را تغییر بدهند.
اینجا من می خواهم به محورهای اندیشه امام خمینی که خواهر منتهی گفت اضافه کنم که امام روح انقلابی را احیا کرد و در این زمینه مسأله وحدت اسلامی را مد نظر داشت و بسیار به آن تأکید می کرد، مسأله بازگشت به اسلام پاک محمدی(ص).
حضور: به تأثیر اندیشه های انقلابی امام خمینی در تحولات منطقه اشاره کردید، حال بفرمایید وضع کنونی این تحولات را چگونه ارزیابی می کنید؟
منتهی آتش: به نظر من در تحولات اخیر منطقه یک چیزی مسلم و طبیعی است: اینکه این حوادث حتی اگر الان اتفاق نمی افتاد حتما بعدا اتفاق می افتاد. چون انسان مظلوم نهایتاً به مرحله می رسد که دیگر نمی تواند وضعیت کنونی خود را تحمل کند و می خواهد از آن ظلم و ستم رها شود. این تحولات و انقلابهایی که در منطقه اتفاق افتاد شامل کشورهای وسیعی است که بعضی از آنها را در رسانه ها هم ندیدم، مثل موریتانی... همچنین بر اثر تحولات منطقه عربی، تحولاتی در مناطقی از اروپا اتفاق افتاد. این اتفاقات بسیار خوب و مثبت است چون برای رهبران کنونی کشورها پیامی دارد؛ اینکه آنها دیگر در امن و آمان نیستند و باید مراقب رفتارها و کارهایشان باشند. حتی در دیگر کشورهایی که شاهد چنین تحولاتی نبودند، رهبرانشان دیگر راحت نخواهند بود و همیشه در ترس از وقوع چنین اتفاقاتی خواهند بود مگر اینکه خواست مردم را رعایت کنند.
البته خیلی از رسانه ها متأسفانه نسبت به این گونه تحولات با "چشم کور" برخورد می کنند. به تعبیر دیگر این رسانه ها وقایع را همانطوری که دوست دارند منتقل می کند و هیچ واقعیتی را در نقل حوادث منظور نمی کنند. مثلا همه رسانه های کشورهای عربی به تحولات کشورهای خاصی تمرکز دارند اما نسبت به کشورهای دیگر مثل بحرین هیچ رسانه ای را نمی بینیم که حوادثی را که آنجا اتفاق می افتاد گزارش کند.
ولی ما می بینیم، عکس هایی را که برادران و خواهران بحرینی خودمان برایمان می فرستند می بینیم. در حقیقت ما خودمان تنها رسانه های ایشان شدیم که حوادث بحرین را نقل می کنیم. برخی رسانه های عربی متأسفانه هدفهای خاصی دارند که تعداد زیادی از مردم هم طرفدارانشــان
هستند و معلوم نیست هدفشان از این کارها چی است؟ ولی آن چیزی که می دانیم هدفهای غیر شریف و غیر اخلاقی دارند که سعی می کنند وضعیت در این کشورها بهبود پیدا نکند.
بهبهانی: نظر من راجع به انقلاب هایی که در منطقه اتفاق می افتد این است که این حرکت یک یک بیداری فطری است، نه مبتنی بر عقاید اسلامی مثل انقلاب اسلامی ایران. همه خواسته های مردم، خواسته های فطری است که همه جهانیان با آنها موافقند. ولی آن چیزی که ازش می ترسیم این است که این انقلاب های فطری متأسفانه رهبر ندارد. مثلا در مصر و تو نس مردم توانستند بعضی خواسته های فطری شان را به دست بیاورند ولی هنوز آن نیازهای اساسی شان را به دست نیاوردند، بر عکس اتفاقی که در ایران افتاد. در ایران ابتدا یک بیداری عقیدتی ایجاد شد بعد از آن با رهبری امام خمینی، اتقلاب در عمل اتفاق افتاد. اما در کشورهای عربی می بینیم که انقلاب اتفاق افتاد ولی هنوز انقلاب عقیدتی ایجاد نشده است. به اضافه این، می بینیم در کشورهای عربی حالتهایی از تعصب ایجاد شده است. لذا به نظر من در کشورهای عربی، نیازمند یک انقلاب فکری هستیم. والا نتیجه این انقلابها غیر مرغوب خواهد بود. علاوه بر این همان طوری که خواهر منتهی گفتند من هم می گویم که رسانه های ما وقایع را به طور غیر واقعی نقل می کند.
حضور: در انقلاب اسلامی ایران، خانمها دوشادوش مردان انقلاب کردند و در همه صحنه ها حاضر بودند که امام خمینی نیز بارها به این موضوع اشاره و از آنها تقدیر کرده است. شما در تحولات فعلی منطقه نقش زنها را چگونه ارزیابی می کنید؟
منتهی: من همیشه سخنی را از دکتر شریعتی نقل می کنم که می گوید اگر در نهضت حسینی نبودی و در پیامت زینبی نبودی حتماً یزیدی هستی. ما در کشور کویت شاهد چنین حوادثی نبودیم ولی می توانیم به بحرینی ها بگوییم شما حسینی هستید. چون در میدان جنگ در مقابل ستمگر و ظالم قرار گرفته اید. و ما- خصوصاً زنها- باید حد اقل زینبی باشیم که صدای شما را به مردم برسانیم. در مصر هم زنها نقش مهمی در گزارش حوادثی که آنجا تفاق افتاد به جهانیان داشتند، مثلاً از راه فرستادن عکس ها. خیلی از زنهای کویتی پول جمع می کردند برای مبارزان بحرینی. ما هم مقاله های متعددی در باره انقلابهای سیاسی منطقه نوشته ایم.
بهبهانی: به نظر من اگر به زنان آزادی فکری داده می شد می توانستند نقش مهمتری در این تحولات داشته باشند. مثلاً ما، در کویت یک تجمع برای بحرینی ها برگزار کردیم که زنان زیادی در آن حاضر بودند. ولی به خاطر حوادثی که در کویت اتفاق می افتد دولت به ما زنان آزادی ابراز رأی و نظر نمی دهد. در بحرین زن توانست ثابت کند که می تواند خیابان را فعال کند. مثلاً خانم مریم الخواجه، وقتی به سازمان ملل رفت از حوادثی که در کشورش اتفاق می افتاد گزارشی ارائه کرد.
منتهی: همچنین خانم نواره نجم در مصر نقش مهمی در تحولات مصر داشته است. این چیزها را قبلاً در مصر نمی دیدیم.
حضور: به نظر شما تحولات امروز منطقه چه نسبتی با انقلاب اسلامی ایران و پیروزی آن به رهبری امام خمینی دارد؟
منتهی: مطمئناً هر اتفاقی در تاریخ اتفاق می افتاد بر آینده اثر می گذارد. قطعاً انقلاب اسلامی ایران تأثیر مستقیم و بزرگی بر تحولاتی کنونی منطقه داشته است. الان همه مردم مثلا در مصر و تونس دارند بین انقلابهای خودشان و انقلاب اسلامی ایران مقایسه می کنند. همه به انقلاب ایران به عنوان یک نمونه نگاه می کنند. و من خودم شخصاً می شنیدم چطور مردم مقایسه می کنند که چه اتفاقی افتاده در ایران بعد از انقلاب اسلامی و چه اتفاق افتاد در کشورهایشان بعد از انقلاب های خودشان.
بهبهانی: من هم معتقدم که انقلاب اسلامی ایران در تحولات امروز منطقه تأثیر بسیار بزرگی داشته است چون یک انقلاب الهی و پاک بود که تأثیرش هم ادامه خواهد داشت. مثلاً اما خمینی به مسأله عدم ترس زیاد تأکید کرد که الان این مسأله را در کشورهای عربی بخوبی می بینیم که دیگر مردم از حکام ستمگر نمی ترسند. اما متأسفانه رسانه ها سعی می کنند انقلاب اسلامی ایران را در نزد مردم خراب کنند و بد نشان دهند تا از آن تأثیر پذیر نباشند و بگویند این انقلاب هیچ ربطی به انقلاب ایران ندارند. ولی ما مطمئنیم که رابطه مستقیمی بین این تحولات و انقلاب اسلامی ایران وجود دارد. و مردم خودشان می فهمند که این رابطه وجود دارد.
منتهی: فکر می کنم این تحولات، آغازی برای یک دگرگونی عظیم است که نمونه آن آزادی و چیزهای مثبت دیگر خواهد بود. فکر می کنم مردم مسلمان خواهند فهمید که نظام اسلامی تنها نظامی خواهد بود که برای آنها همه نیازهایشان را برآورد کند از قبیل دموکراسی، آزادی، مردم سالای.
بهبهانی: این حوادث، شهدای زیادی داشت و شهدای زیادی خواهد داشت. خداوند قطعاً این خونها را بی نتیجه نخواهد گذاشت. فکر می کنم نتایج این اتقلاب ها مثبت خواهد بود حتی اگر مدت زمانی طول بکشد.
منتهی: متأسفانه قدرت های استعماری بخصوص امریکا نقش بسیار منفی در این تحولات بازی می کنند و سعی می کنند از راه تفرقه طایفه ای بین مردم اختلافاتی بوجود بیاورند. امریکا از این حوادث سوء استفاده می کند تا هدفهایش را در منطقه به دست بیاورد لذا می بینیم عملکرد آنان دو گانه است. امریکا تفرقه ها و تعصباتی در این منطقه ایجاد کرده است. مثلا در بعضی مناطق دولتها را به خاطر سرکوب مردم محکوم می کند ولی در بحرین هیچ عکس العملی از امریکا نمی بینیم با اینکه ما شاهد جاری شدن خون برادرانمان در خیابانها هستیم. امریکا نه تنها در برابر این اتفاقات ساکت مانده بلکه به کسانی که این کشتارها را انجام می دهند کمکهای مالی و غیره هم می دهد.
امریکا سعی می کند کشورهای اسلامی را پراکنده سازد و بین آنها تفرقه بیاندازند تا خودش و اسرائیل تنها قدرتهای این منطقه باقی بمانند.
بهبهانی: من با تأیید سخنان خواهر خدیجه، اضافه می کنم که اینک آمریکا مناسب ترین فرصتها را برای تحقق اهداف خود در تقسیم اقلیمی منطقه بدست آورده است. مثلاً در بحرین سعی می کنند این کشور را بر اساس سنی و شیعی تقسیم کنند و در مصر بر اساس اقباط و مسلمانان، حال آنکه امام خمینی هشداری زیادی داد راجع به این هدف(تقسیم کشورهای اسلامی براساس طایفه و مذهب) به مسلمانان داده اند.
منتهی: من با این نظر موافقم. مسلماً امریکا دوست دارد ما وابسته و تابع آنها باشیم و اینکه آنها ادعا می کنند می خواهیم دموکراسی در این کشورها برقرار کنیم این نیست که دوست دارند دموکراسی واقعی کشورهای اسلامی برقرار شود بلکه سعی می کنند از این طریق این کشور ها را هرچه بیشتر تحت سلطه خود درآورند. آنها از اشخاصی که مناسب برنامه های خود می دانند حمایت می کنند تا خواسته هایشان را انجام دهد.
بهبهانی: همانظوریکه گفتم خواسته های مردم خواسته های فطری است. دمکراسی یک خواسته فطری است. امام خمینی بر دموکراسی و مردم سالاری تأکید می کرد ولی نه به صورت تبعیت از کشورهای دیگر. مثلاً در لیبی هدف مردم آزادی و دموکراسی است ولی هدف اساسی یعنی استقلال و مردم سالاری را در نظر نگرفتند لذا فرصتی برای آمریکا پیش آمد تا وارد کشورشان شود. ولی اگر مردم واقعاً بیدار شوند به نظر من خودشان حکومت خواهند کرد و به امریکا فرصت نخواهند داد تا به اهدافش برسد.
منتهی: فکر می کنم ما در این دوران به وحدت اسلامی بسیار نیاز داریم. چون با شرایط فعلی منطقه اگر بین ما مسلمانان تفرقه بوجود بیاید امریکا به هدفش خواهد رسید. ما همان طوری که پیامبر اکرم(ص) فرموده اند اعضای یک بدن هستیم که اگر عضوی از آن بیمار شد بقیه اعضای آن برای آن درد می کشند. ولی متأسفانه اکثر کشورهای ما اگر یک کشور مسلمان مبتلا شود به جای همدردی و کمک به آن حمله می کنند. امام خمینی به حق به وحدت اسلامی تأکید کرد چون آن را راه حل همه مشکلات ما می دید، نه آن شکل از وحدت که همه یک عقیده باشند. اسلام به تعدد افکار و عقاید احترام می گذارد. هر انسان با مذهب و عقیده خود آزاد است. وحدت از مد نظر امام، وحدت در اهداف و منافع و همچنین وحدت در مقابل دشمن مشترک و پرهیز از تفرقه دور است. امام خامنه ای هم به این وحدت و به هدف تأکید می کند. در شرایط فعلی بوجود آمدن تفرقه میان ما یعنی فرصت برای امریکا و اسرائیل خواهد تا بر کشورها و منابع ما سلطه پیدا کنند.
بهبهانی: وحدت یک معادله است که امام علی (ع) در سخنانش بدان اشاره کرده، فرموده اند خیری در زندگی نیست مگر برای یک عالم ربانی یا شنونده دانا. وحدت از راه علمای دین تحقق پیدا می کند، علمای دین پاک محمدی، به اضافه وجود شنوندگان دانا و هشیار. اگر علما و طبقه دانشگاهی و روشنفکران مسئولیت خود را دانستند و پذیرفتند حتماً وحدت ایجاد می شود.
منتهی: به نظر می رسد از یک کشور به کشور دیگر فرق می کند. مثلاً در تونس جوانان از بس که ظلم کشیدند به خیابانها رفتند و انقلاب کردند. ولی در بعضی از کشورهای دیگری می بینیم که عامل بسیج مردم نیروهایی از خارج بودند که مردم را تحریک می کردند و سعی می کردند حرکت مردمی را طبق منافع خود هدایت کنند، از قبیل رژیم صهیونستی تا منافع خودشان را در آن منطقه به دست بیاورند. هدف اصلی در اینجا یک هدف تخریبی است.
البته در بعضی کشورها احزابی وجود دارد که عامل این تحرکات می باشند و همه آنها درصدد تحقق خواسته های خودشان در منطقه می باشند. خیلی از مردم نمی دانند واقعاً این انقلاب هایی که اتفاق افتاده همانند پرده ای است که زیر آن جنگ بین بعضی کشورها پنهان است.
بهبهانی: فکر می کنم جهانی شدن نقش مهمی در تحریک مردم داشته است. جهانی شدن هم اثرات مثبت و هم نتابج منفی دارد. اثرات مثبت آن در انقلاب های امروز منطقه، سهولت ارتباط میان مردم جهان و آگاهی عمومی از اخبار و اطلاعات است، مثلاً از طریق اینترنت مردم مصر از انقلابی که در تونس اتفاق افتاد استفاده کردند و این امکان از راه اینترنت و تلویزیون به دست آمد و در انقلاب مصر آثار مثبت داشت.
منتهی: جهانی شدن یک وضعیتی بود که غربیها می خواستند از راه آن سوء استفاده کنند برای نفوذ بیشتر در کشورهایمان ولی الان می بینیم این جهانی شدن یک سلاحی شده است که علیه آنها مورد استفاده قرار می گیرد. مردم با استفاده از آن راه آزادی و استقلال خود را هموار می کنند.
حضور: به هر حال از هر پدیده ای می توان استفاده های گوناگون کرد. امروزه- همان طور که اشاره کردید- امکانات ارتباطی مانند تلویزیون، اینترنت، ماهواره و غیره در واقع عرصه نبرد ابرقدرتها و قدرتهاست. ولی همین ابزارهای دنیای مدرن در عین حال می تواند قدرت مهمی در اختیار نهضتهای مردمی باشد. ولی در هر حال این امکانات جدید، ابزارهایی است که می تواند به سود وحدت اسلامی و آزادی و استقلال مسلمانان مورد استفاده قرار گیرد اما بدون پایه ریزی عقیدتی و فکری ممکن است چندان مثمر ثمر نباشد. شما اشاره کردید که چنین کاری ابتداً بایستی از طریق علما و روشنفکران صورت پذیرد. به خاطر همین است اکثر رهبران مردمی و اندیشه مندان مسلمان مانند سید جمال، عبده، اقبال، شریعتی و دیگران به مسأله وحدت مسلمانان اهمیت می دادند و خصوصاً بخش عمده ای از جهاد امام خمینی، صرف ایجاد وحدت میان مسلمانان شد. ایشان با مبنا قرار دادن مشترکات اسلامی، عملاً وحدت مسلمانان را ارتقا بخشید که یکی از مهمترین اقدامات امام در این زمینه اعلام روز قدس بود. خوب است در باره این روز و تأثیر وحدت بخش آن نیز اظهار نظر فرمایید.
منتهی: روز قدس در کشور ما یک روز مقدس محسوب می شود و سالیانه مردم در این روز شرکت می کنند. و من شخصاً برای خودم هر روز را روز قدس در نظر گرفتم. روز قدس تأثیر بسیار زیادی در افکار عموم مردم دارد. فلسطینی های برای این روز احترام قایلند و نیز تعجب می کنند که چطور این روز توانسته است خیلی از مسائلی را دگرگون کند. امام خمینی روز قدس را روز وحدت می دید. من خودم می بینیم که این روز واقعاً یک روز وحدت برای همه مسلمانان است. وقتی همه ما در یک روز خاص در کنار هم می ایستیم و هدفی مشترک را فریاد می زنیم این یک نشانه وحدت است.
بهبهانی: نظر من با خانم منتهی قدری فرق می کند. من خودم می بینیم که تاکنون برای پیام روز قدس در کشورهایمان شنونده واقعی وجود ندارد. درست است که ما در روز قدس قیام می کنیم و کنار هم می ایستیم ولی این ایستادن در یک بعد بسیار محدود است. این روز بخصوص در بین شیعیان رواج زیادی دارد. ولی متأسفانه تعصب بین مردم هنوز بسیار رواج دارد. بویژه در حوزه خلیج فارس و کشورهای عربی که آنجا قرار دارد هنوز به این روز نگاه تعصبی و مذهبی دارند. شاید آن طور که باید هنوز برادران سنی به این روز خیلی اعتقاد ندارند. ولی بعداز این انقلاب ها، فکر می کنم روز قدس امسال به صورت دیگری برگزار خواهد شد.
حضور: اندیشه های امام خمینی، جهات گوناگونی دارد. بفرمایید برای درک صحیح و ترویج بهتر اندیشه های امام که در واقع یک قدرت اسلامی است چه باید کرد؟
منتهی: به نظر من ما باید فکر امام را زنده کنیم و این کار از طریق برگشتن به قرآن و سنت پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) امکانپذیر است. درست است که ما قرآن را می خوانیم ولی خوب نمی فهمیم. همان طوری که خواهر خدیجه اشاره کردند امام خمینی یک آیه قرآنی را زنده کرد و آن را به یک انقلاب تبدیل کرد. ما هم اگر هر کدام به همان نحو آیه ای زنده کنیم تصور کنید چه اتفاقی خواهد افتاد. لذا ما باید افکار امام را که از برکات پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) است زنده کنیم چون ما به آنها نیاز داریم. ما می توانیم از راه انتشار و فیلم ها و داستان هایی درباره امام و اندیشه های آن حضرت، افکار ایشان را رواج بدهیم.
بهبهانی: علاوه بر این و مهمتر از این به نظر من ما باید با عمل اندیشه ها و افکار امام خمینی را زنده کنیم. از قبیل مسأله وحدت اسلامی، قضیه فلسطین و...
منتهی: به نظر من این همایش که هر ساله در سالگرد حضرت امام برگزار می شود یک راه خوبی است برای آشنایی مردم با امام و افکارشان. البته من اعتقاد دارم که بهتر است جوانان بیشتری به این همایش دعوت بشوند. چون جوانان مهمترین رکن جامعه هستند که باید درباره آن حضرت اطلاع داشته باشند تا بتوانند در راه آن حرکت کنند.
بهبهانی: من هم همین طور فکر می کنم. این همایش یکی از راههای خوب برای نشر افکار امام و اندیشه های ایشان و همچنین شناخت طبقه جوان درباره ایشان است.
حضور: شما خواهران هردو اهل کویت هستید. می دانید که صدام که ادعای عربیت و حتی رهبری اعراب را داشت هم به ایران حمله کرد و هم به کویت که یک کشور عربی محسوب می شود. چنانچه در باره این واقعه و نتایج آن نظری یا خاطره ای دارید بیان بفرمایید.
منتهی: من شش ساله بودم و هنوز یادم هست چه اتفاق های ناخوشایندی می افتاد از قبیل قتل و تخریب. ولی متأسفانه بعضی از مردم دوگانگی دارند مثلاً بعضی مردم از صدام حمایت می کردند و او را رهبر می دانستند. اینها فراموش کرده اند که صدام در کشورشان چه کار کرد که هنوز نتایج آن ادامه دارد.
بهبهانی: حمله صدام به کویت هم نتایج مثبت و هم نتایج منفی داشت. نتیجه مثبت آن این است که دولت متوجه شد دشمن واقعی کیست و رفتارش را با مردم تغییر داد. ولی متأسفانه این حمله باعث شد ملت کویت اعتقادش را به خیلی از قضایای کشورهای عربی از قبیل قضیه فلسطین از دست بدهد. به خاطر اینکه خیلی از کشورهای عربی با صدام بودند. برعکس زمان قبل از حمله صدام که کویت و ملت کویت نقش خوبی در قضیه فلسطین داشت بعد از این وقایع چنین نقشی را دیگر ایفا نکرد.
حضور: به عنوان خاتمه صحبت چنانچه در باره ترویج اندیشه های حضرت امام خصوصاً اندیشه وحدت اسلامی، سخن دیگری دارید بیان بفرمایید.
منتهی: به هر حال با توجه به اهمیت مسأله وحدت من دوست دارم ایران خودش به مسأله وحدت بپردازد. چون به نظر من ایران می تواند این هدف بلند مرتبه را به حقیقت تبدیل کند. من قبلاً مجله "رسالة الاسلام" می خواندم که از ایران منتشر می شد و متفکران و نویسنده ها- چه سنی و چه شیعی-در آن می نوشتند ولی متأسفانه امروز دیگر نمی بینمش. لذا دوست دارم از نو شروع کنند به چنین کارهایی. از ایران و مسئولان ایرانی می خواهم که اندیشه و هدف وحدت اسلامی را بین کشورهای اسلامی اشاعه کنند، از طریق مقالات و یا کتابهای مختلف و سعی کنند از مسائلی که باعث تفرقه بین مسلمانان می شود دوری و به اهداف مشترک تأکید کنند.
بهبهانی: من هم به سهم خودم به مسئولان در کشور ایران پیشنهاد می کنم که فعالیت های مخصوص قشر جوان را - بخصوص جوانانی که دوران امام خمینی را شاهد نبودند- پیاده کنند. مثلاً این همایش، درست است که یک اقدام خوبی در راه آشنایی کردن جهانیان با امام خمینی می باشد ولی اغلب حاضرین محترم آن از اشخاصی هستند که شاهد دوران امام خمینی بودند و با اندیشه و افکار آن حضرت آشنا هستند و از جوانان تعداد کمی در این همایش بودند لذا پیشنهاد می کنم که در چنین همایش هایی جوانان بیشتری شرکت داده شوند تا نسل جوان با افکار حضرت امام و اندیشه های ایشان بیشتر آشنا شوند.
منبع: حضور، ش 77، ص 146.