سپاه دورة ساسانی
مهم ترین قسمت سپاه در دورة ساسانی مانند دورة اشکانی ، سواره نظام زره پوش و سنگین اسلحه بود که از اشراف و بزرگان تشکیل می شد . سواره نظام در صف جنگ مقام اول را دارا بود و پیروزی در جنگ بستگی زیادی به شجاعت آنها داشت . زرة این سواره نظام به کلی از آهن بود و این آهن چنان بر بدن می چسبید که مزاحمتی برای حرکت اعضا به وجود نمی آورد . برای محافظت از صورت ، کلاه خودی بر سر می گذاشتند که به جز سوراخ هایی در مقابل چشمان و شکاف هایی برای نفس کشیدن ، به کلی پوشیده بود . اسبان خود را هم زره پوش می کردند .
در کنار سواران ، تیراندازان بودند که در جنگ از راه دور به خوبی از خود کارایی نشان می دادند . حتی در موقع شکست و عقب نشینی ، این تیراندازان از پشت اسب به عقب تیراندازی می کردند و دشمن نمی توانست آنها را تعقیب کند .
در پشت سواره نظام ، فیل ها قرار داشتند . نعره و هیبت آنان اسب های دشمن را می ترساند . بر پشت فیل ها ، فیلبانان با کاردهای دسته بلند می نشستند تا اگر فیلی اشتباهاً به طرف نیروهای خودی حمله کرد ، آن کارد را پشت ستون فقرات فیل فرو کنند و او را از پای درآورند تا مبادا به نیروهای خودی آسیبی برساند .
در آخر هم پیادگان بودند . سلاح آنها سپر و نیزه بود . اینان بیشتر از روستاییان و مردم عادی بودند که خب باید گفت سربازان خوبی نبودند . به غیر از اینها جنگجویان مزدور هم از نواحی مختلف به یاری سپاه می آمدند . نقوش پرچم های ساسانی بیشتر نقش شیر ، عقاب ، ببر ، گرگ و . . . بود که البته درفش کاویانی هم از جایگاه ویژه ای برخوردار بود . در وسط لشکر تختی برای فرمانده سپاه مهیا بود و اگر خود پادشاه فرماندهی سپاه را به عهده می گرفت ، این تخت بسیار مجلل بود .
وقتی دشمن در دشت حمله می کرد ، ایرانیان مزارع گندم و سایر مواد را آتش میزدند تا چیزی به دشمن نرسد و یا سدها و کانال ها را باز می کردند تا طغیان آب جلوی پیشرفت دشمن را بگیرد . اسیران جنگی را گاهی به کار اجباری و بیگاری وا می داشتند .
شمارش تلفات :
برای اینکه شمار تلفات مشخص شود ، ابتکار جالبی به کار می رفت . قبل از جنگ ، سپاهیان در حضور شاه رژه می رفتند . هر یک از سپاهیان تیری به دست داشت که آن تیرها را در سبد مخصوصی می ریختند . این سبدها را مهر زده در جایی نگه می داشتند . وقتی جنگ به پایان می رسید ، آنها را باز می کردند و هر سرباز یک تیر بر می داشت و از این طریق تعداد تلفات را محاسبه می کردند و می فهمیدند که مثلاً پیروزی را به چه قیمتی به دست آورده اند .
جیرة سربازان با دقت پرداخت می گردید . در زمان صلح ، اسلحه و ادوات جنگ در انبار نگهداری می شد . اسبان لشکر را مراقبت و تیمار می کردند و دامپزشک توسط گیاهان مخصوص ، به علاج آنها می پرداخت .
فریب دشمن :
پیروزی در جنگ و موفقیت در آن ، تنها با اتکا به نیروی نظامی میسّر نمی شود و چه بسا در بعضی موارد بهره گیری از نیرنگ و فریب بسی کارسازتر است . در اینجا به چند نمونه از این نیرنگ ها اشاره می کنیم :
1 - جنگ و گریز ، یعنی قسمتی از سپاهیان با دشمن درگیر شوند و دشمن را به دنبال خود به سمت بخش اصلی سپاه بکشانند .
2 - هنگامی که هر دو لشکر نزدیک رودخانه باشند ، باید گذاشت تا افراد دشمن رفع عطش کنند چرا که پس از رفع تشنگی سریع تر مغلوب می شوند .
3 - استفاده از جاسوسان و خبرچینان برای پراکندن شایعه و اخبار نادرست و تضعیف روحیة دشمن .
[[page 6]]
انتهای پیام /*