توضیحات کارشناس:
قضای نمازهای یومیّه و روزههای واجبی که فوت شده است بر انسان واجب است. همچنین قضای نمازهای واجب غیر یومیّه به جز نماز عید فطر و قربان و بعض صور نمازهای آیات نیز واجب می‌باشد.
وجوب قضای نمازها و روزههای واجب، فوری نیست بلکه برای انجام نماز تا پایان عمر وقت داریم به شرطی که به سهل انگاری در ادای تکلیف و سبک شمردن آن منجر نگردد. و تاخیر قضای روزه ماه رمضان تا ماه رمضان بعد به احتیاط واجب جایز نیست؛ و اگر تاخیر افتاد، بعد از آن واجب موسّع است. (مراجعه شود به تحریرالوسیله، جلد 1، ص 205، کتاب الصلاة، القول فی صلاة القضاء، مسألة 11؛ و ص 272، کتاب الصوم، القول فی قضاء صوم شهر رمضان، مسألة 4)
بنا بر این انسان مکلّف باید در حال حیات، شخصا نسبت به قضای نماز و روزه واجب که بر گردن دارد، اقدام نماید و انجام آن‌ها توسط دیگران چه مجانا و چه با اجیر شدن جایز نبوده و کفایت نمی‌کند. این حکم در کتاب "العروة الوثقی مع تعالیق الإمام الخمینی؛ ص: 411" بدین شرح آمده است:
«مسألة 32: لایجوز الاستنابة فی قضاء الفوائت مادام حیّاً، و إن کان عاجزاً عن إتیانها أصلًا.»
«فصل فی صلاة الاستئجار
... و لایجوز الاستئجار و لا التبرّع عن الأحیاء فی الواجبات و إن کانوا عاجزین عن المباشرة، إلّا الحجّ إذا کان مستطیعاً و کان عاجزاً عن المباشرة.»
پس قضای نماز و روزههای واجب شخص زنده، توسط دیگران و یا اجیر و نایب گرفتن برای آن جایز نیست. خود شخص مکلف باید آن‌ها را قضا کند؛ و نسبت به هر مقداری که قضا نکرده، واجب است وصیّت نماید تا که بعد از مرگش برای او نائب بگیرند. مگر کسی که دارای ولی(پسر) است و اطمینان دارد که او انجام میدهد. پس وصیت کردن بر چنین کسی واجب نیست.
10/2/1392