ارزش و جایگاه انسان در نظام هستی
جناب آقای غلام رسول محسنی ارزگانی
تعیین جایگاه انسان در عالم، وابسته به جهان بینی است. اگر کسی از جهان بینی حسی و تجربی و مادی برخوردار باشد و هستی را در حصار طبیعت خلاصه کند، جایگاه انسان را هم به ناچار در همین محدوده طبیعت می جوید و چنانچه کسی به ماورای طبیعت در این جهت بنگرد و جهان بینی خود را بر آن بنا نهد، حسیات و تجربیات را افسانه می پندارد و جایگاه همه اشیا را در ماورای طبیعت جست وجو می کند.
این دو نوع جهان بینی از نظر قرآن و اندیشمندان اهل تحقیق و معرفت، دارای نقص های آشکار است. بدیهی است که صاحب این گونه اندیشه ها، «یا اعور است یا احول است یا اعما». از این رو، به منظور ارائه تعریف صحیح از جایگاه انسان در نظام هستی، باید هویت انسان را شناخت و به حقیقت وجودی او آگاه شد.
این مقاله با استناد به سخنان امام خمینی(ره) در پی اثبات آن است که ارزش و جایگاه انسان در عالم، در حقیقت معرفی و شناخت موجودی است که بها و ارزش آن، بهشت جاویدان الهی و جوار کریمانه خداوند است و هر انسانی اگر این کرامت خویش را فراموش کند و اسیر خواسته های طبیعی و زمینی گردد، نه تنها از آن کرامت تنزّل نموده، بلکه از هویت انسانی نیز خارج شده و پس از مرگ به صورت غیر انسانی محشور می شود. از طرف دیگر، جایگاه انسان در نظام هستی، جایگاه خلیفة الله و جایگاه انسان جامع و کامل است که با آن سعه وجودی خویش، کرامتهای الهی را در جامعه بشری به ارمغان آورده، همه انسان ها را به فرزانگی دعوت مینماید تا انسانها رابطه خالصانه و بندگی خویش را با خداوند برقرار نمایند و به او تقرب جویند.
[[page 153]]