جایگاه انسان در هندسه هستی و آثار تربیتی آن از دیدگاه امام خمینی(ره)
حجت الاسلام والمسلمین حسین عرب
از جمله مباحثی که به روشن سازی موضوع کرامت انسان کمک شایسته می نماید، بحث جایگاه انسان در نظام هستی و ارتباط آن با شخصیت اکتسابی که از طریق تربیت اختیاری، خود او به دست می آورد، می باشد؛ چون کرامت بر دو قسم است: 1. کرامت تکوینی؛ 2. کرامت تشریعی. کرامت تکوینی انسان عبارت است از آنچه که در ارتباطش با مبدأ هستی دارد و نیز کینونت و نحوه هستی خاصی که خود از آن برخوردار می باشد و ویژگیهای وجودی که در میان دیگر موجودات عالم هستی دارد و کرامت تشریعی عبارت است از آن شخصیت اکتسابی اختیاری که با نردبان سلوک و مرکب عمل و تربیت، خود به دست می آورد.
برای تفسیر و تبیین دیدگاه حضرت امام(ره) درباره جایگاه انسان در هندسه هستی لازم است دیدگاه کلان فلسفی و عرفانی امام(ره) در مورد چگونگی ارتباط نظام هستی و از جمله انسان روشن شود. همچنین ارتباط انسان با خدا که منجر به بحث جبر و اختیار می گردد نیز باید مطرح و روشن گردد.
نویسنده در این مقاله کوشش نموده تا دیدگاه عرفانی و فلسفی حضرت امام خمینی(ره) درباره چند مبحث مرتبط با این موضوع را مورد بررسی و تحقیق قرار دهد؛ یعنی ارتباط جهان و انسان با مبدأ هستی را روشن نماید و جایگاه انسان را در آن مشخص و اصالت و تجرد بخش روح را از دو بخش جسم و روح در انسان اثبات نماید و فصلی را نیز به آثار تربیتی این مباحث اختصاص دهد.
[[page 31]]