پرتال امام خمینی(س): توضیحات کارشناس:
کم رنگ شدن و سستی رابطه عاطفی میان زن و شوهر از پدیده‌های تلخی است که نه تنها کیان خانواده بلکه به واسطه آن اجتماع را نیز از جهات مختلف آسیب‌پذیر و با مشکلات و مخاطرات بسیار مواجه ساخته و موجب تشویش خاطر افراد بسیار به جهت پرسش‌های حقوقی و شرعی مرتبط با آن است.
پرسش‌های زیادی که در این خصوص طرح میشود حکایت از شکل‌گیری و رشد باورهای اشتباه و به تبع آن کج رفتاری‌های ناآگاهانه‌ی خطرناک و مهلکی دارد که آثار و تبعات آن معمولا قابل جبران نیست.
در این میان از نقش و اغراء به جهل افراد ضعیف‌النفس که به هر شکل و هر صورت، در پی رسیدن به خواهش نفس خویش هستند، در به زبان راندن و رواج دادن مطالب غلط نمی‌توان غفلت ورزید.
مطلبی که در سؤال فوق آمده است موضوعی است که امروزه با ادبیات مختلف، مورد سؤال است.
بسیار می‌‌پرسند که: گفته میشود که اگر زن و شوهری به دلیل اختلاف و ترک زندگی ازسوی مرد، چندین ماه یا چندین سال، عمل زناشویی نداشته باشند، عقدشان باطل میشود و زن می‌تواند به عقد دائم یا موقت مرد دیگر در آید!!
پوشیده نیست که نشر چنین اموری و تبدیل تدریجی آن به یک باور و جای‌گرفتن آن در اذهان تا چه اندازه برای سلامت اخلاقی جامعه فاجعه‌بار است.
رها کردن زندگی و ترک زناشویی موجب حق فسخ ازدواج و یا انفساخ عقد نمی‌شود
به هرحال همانگونه که در فتاوای فقهای عظام، از جمله امام خمینی (س) آمده است، پیوند و علقه زوجیت که به حکم شرع و به واسطه عقد نکاح بین زن و مرد ایجاد میشود، تنها با اسباب و به طرق معین در شرع انور از بین می‌رود که عبارت است از:
1- طلاق
2- فسخ عقد توسط یکی از زوجین به واسطه عیب‌هایی که موجب حق فسخ می‌باشد.
3- انفساخ عقد به واسطه اموری مانند ارتداد هر یک از زن و شوهر، لعان و شیر دادن
4- انقضای مدت ازدواج موقت
5- بذل مدت ازدواج موقت
6- مرگ
(رجوع شود به تحریرالوسیله ج2، کتاب الطلاق)
با مطالعه شرایط طلاق و موارد حق فسخ و یا انفساخ عقد ازدواج، روشن می‌گردد که ترک زناشویی از طرف زن یا شوهر، هرچند طولانی مدت باشد، گرچه گناه است لیکن هیچ خللی بر صحت عقد ازدواج آنان وارد نمی‌کند زیرا چنین کاری نه مرگ است و نه طلاق، سبب حق فسخ نیز نمی‌شود تا که با استفاده از آن و اقدام به فسخ فراق بین زن و شوهر واقع گردد، و موجب انفساخ عقد نیز نمی‌گردد.
به همین جهت است که در فقه از طلاق غیابی سخن رفته است و اگر غیبت مرد موجب انفساخ عقد یا حق فسخ آن می‌بود جایی برای طرح طلاق غیابی نمی‌ماند.
این مطلب از استفتاء ذیل نیز قابل استفاده است:
«س 152 - این جانب زنی هستم دارای شوهر و یک بچّه، مدّت سه سال است که شوهرم بر اثر فشار طلب‌کارها مرا ترک کرده و رفته است، من هر چه به وسیلۀ رادیو و تلویزیون و مطبوعات و مسافرت به شهرستان‌ها جستجو کردم او را نیافتم، ضمنا خیلی هم جوان هستم، از نظر شرعی تکلیف من چیست؟
ج: تا یقین به فوت شوهر حاصل نشود باید صبر کنید، و اگر نمی‌توانید صبر کنید به حاکم شرع مراجعه نمایید.»
(استفتاءات امام خمینی؛ ج3، ص: 137)
البته قابل تصور است که چنین امری به موجب شرط ضمن عقد ازدواج یا ضمن عقد خارج لازم موجب وکالت در طلاق یا بذل مدت باشد. لیکن این به معنای فراق شرعی زن و شوهر نیست، و تا زمانی که مطابق شرط، مراحل لازم مثل مراجعه به دادگاه و اثبات موضوع، طی نشده و در نهایت طلاق انشا و جاری نشود جدایی زن و شوهر حاصل نمی‌شود.
1392/12/07 - محمد ساعدی