در چله شهدای وقایع خونین 19 دی در شهر قم، مجالس ختم و سوگواری بسیاری در اغلب شهرها، برگزار شد. این مراسم در برخی از مناطق با سرکوب وحشیانه عوامل رژیم روبه رو شد و حوادث خونین دیگری را رقم زد.
مهمترین حادثه در 29 بهمن در شهر تبریز روی داد. در این روز که از سوی مراجع و علما، عزای عمومی اعلام شده بود، گروههای کثیری از اقشار مردم روانه مسجد محل برگزاری مراسم شدند، اما در آنجا با حضور متراکم پلیس و نیروهای امنیتی رژیم مواجه شدند که از ورود آنها به مسجد ممانعت می کردند. با گسترش حضور جمعیت، مردم به شدند که از ورود آنها به مسجد ممانعت می کردند. با گسترش حضور جمعیت، مردم به این اقدام رژیم عکس العمل نشان دادند و با فریاد زنده باد خمینی و شعار مرگ بر شاه، راهپیمایی و تظاهرات بزرگی را آغاز کردند. اما طولی نکشید که عوامل رژیم با تیرانداری به سوی مردم، این حرکت آرام مردمی را به خاک و خون کشیدند و دهها نفر از مردم مؤمن و غیور را شهید و عده ای را مجروح کردند.
امام در این ارتباط پیامی [از نجف] منتشر کردند و فرمودند:«سلام بر اهالی شجاع و متدیّن آذربایجان عزیز... که در مقابل دودمان بسیار خطرناک پهلوی قیام کردند و با فریاد «مرگ بر شاه» خط بطلان بر گزافه گوییهای او کشیدند زنده باشند مردم مجاهد عزیز تبریز...[1] رژیم شاه در مقابل این حادثه دچار درماندگی شدید شد، تا آنجا که جمشید آموزگار، نخست وزیر، طغیان مردم تبریز را نتیجه دخالت بیگانگان اعلام کرد و شاه در مصاحبه ای گفت: شورش های قم و تبریز نتیجه اتحاد نامقدّس بین کمونیست ها و اشخاص بسیار مرتجع است.
در پاسخ به این ادعاهای رژیم، امام خمینی در پیامی به مناسبت اربعین شهدای تبریز[2] فرمودند: «قیام تبریز، چون نهضت همه ایران، اسلامی است، برای دفاع از حق و از احکام اسلام است و نسبت [دادن] این قیام به مارکسیست ها و مارکسیست های اسلامی... که در تبلیغات شاهانه است، جز خدعه نیست و دلیل بر آن است که این مکتبهای انحرافی پایگاهی در ایران ندارند والاّ شاه از آنها ذکری نمی کرد.[3]
به این ترتیب در اندک زمانی، موج برگزاری یادواره های شهدای تبریز و قم، چلّه به چلّه، شهر به شهر را فرا گرفت و مخالفت و مبارزه با رژیم را در آستانه سال 57، در تمام کشور، گسترش داد.[4]
منبع: امام خمینی (س) به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانی، ص 48 و 49
- 1. این پیام در 8 اسفند 1356 از نجف اشرف به مناسبت حوادث خونین تبریز در چهلم شهدای 19 دی منتشر شد (صحیفه امام؛ ج 3، ص 353).
- .2. 4 فروردین 1357.
- 3. صحیفه امام؛ ج 3، ص 359.
- 4. انقلاب و پیروزی؛ صص 74ـ76.