معنای زندگی امام
(مصاحبه با آقای رادنی شکسپیر)
حضور: لطفاً خودتان را با ذکر سوابق علمی و فعالیتهای فعلی معرفی کنید.
آقای رادنی شکسپیر: نام من رادنی شکسپیر است. من به عنوان مربی در لندن و همچنین استاد میهمان در رشته اقتصاد دوگانه در دانشگاه تریسکتی(Trisakti University) در جاکارتای اندونزی مشغول به تدریس می باشم. امروزه دانشگاه تریسکتی از اهمیت زیادی برخوردار است. این دانشگاه در حقیقت با انقلاب مردمی اندونزی تأسیس گردید. تدریس من در این دانشگاه در مقطع فوق لیسانس و در رشته اقتصاد اسلامی است، که آن را اقتصاد دوگانه می نامند.
حضور: بفرمایید اقتصاد دوگانه چیست و چه نسبتی با انقلاب مردمی دارد؟
شکسپیر: اقتصاد دوگانه در واقع همان اقتصاد اسلامی پیشرفته و مدرن است. اگر بخواهم در باره این رشته توضیحاتی عرض کنم باید بگویم این رشته همان چیزی است که امام خمینی مایل بودند در دانشگاه تدریس شود. امروزه سیستم بانکی نوین بر پایه تولید سرمایه از هیچ است. در انگلستان 97% از سرمایه این کشور از این طریق تأمین می شود. از آنجا که این روش بر پایه کسب سرمایه از طریق اقتصاد واقعی بنا نشده است، نتیجه آن نیز جز وام، بدهی های سنگین و از دست رفتن اعتماد چیزی نیست، بدهی هایی که حتی قابل پرداخت هم نیستند.
حضور: چگونه از دیدگاه امام خمینی در باره اقتصاد اسلامی اطلاع پیدا کردید؟
شکسپیر: اولین باری که من به اخبار مربوط به ایران پرداختم سالهای 1976 و 1977 در لندن بود. در آن زمان مقالات زیادی در باره شاه ایران در روزنامه های لندن به چاپ می رسید. آنها او را با تاج، جواهرات و مدالهای گوناگون و در کنار ملکه نمایش می دادند و از ایران هم به عنوان کشوری موفق و الگویی درخشان در دنیا یاد می کردند. اما انقلاب ایران در سال 1979 غربی ها را دچار بهت و حیرت زیادی کرد، که دلیل آن هم خیلی مهم بود. شما می دانید که تنها چیزی که غرب بر آن باور دارد سرمایه داری و کاپیتالیسم است اما نه سرمایه داری مبتنی بر کمونیسم. وضعیت نظام شاهنشاهی ایران و اقتصاد آن، همان چیزی بود که در سال 1979 منجر به انقلاب اسلامی شد. دلیل اینکه آمریکا از ایران ناراضی است فقط اشغال سفارت یا مالکیت نفت ایران نبود. بلکه به خاطر این بود که ایران حرکت جدید و متفاوتی را به دنیا نشان داد. این از نظر روانی برای آمریکایی ها غیر قابل توجیه و تصور بود. و حتی این امر از حوزۀ نفوذ اقتصادی امریکا هم خارج بود. حتی تحریم ایران اشتباه بزرگی برای امریکا از آب در آمد. برعکس این امر به توسعۀ اقتصادی ایران کمک کرد.
حضور: از شخصیت امام خمینی چه برداشتی دارید؟
شکسپیر: امام خمینی شخصیتی بی نظیر در تاریخ بشریت بود. او یک ایرانی مسلمان بود. ولی وقتی به سخنان او توجه می کنید در می یابید که او فراتر از اسلام و ایران سخن می گفت. و تمام ابنای بشر را مخاطب خویش قرار می داد. سخنان او خطاب به رزمندگان در خلال جنگ تحمیلی بسیار قابل تأمل بود. در جنگ تحمیلی که از 1980 تا 1988 به طول انجامید هزاران ایرانی به شهادت رسیدند. بعضی از آنها به دلیل گازهای شیمیایی شهید شدند که کشورهای غربی در اختیار عراق می گذاشت. آنچه امام بر آن تأکید داشت این بود که ایران باید از تمامیت ارضی خود دفاع کند و به خاک عراق تجاوز نکند و این حاکی از مقاصد غیر امپریالیستی ایران بود. چیزی که در مورد شخصیت امام باید بگویم این بود که او نفوذ شخصیت او فقط محدود به به یک ملت نبود بلکه کل بشریت را تحت تأثیر خود قرار داد.
حضور: در باره اتحاد مسلمانان با توجه به دیدگاه امام خمینی و وضعیت فعلی اقتصاد جهان چه نظری دارید؟
شکسپیر: اتحاد مسلمانان مسأله ای است که مسلمانها همواره از خود می پرسند و در کنفرانس ها گرد هم می آیند تا آن را به چالش کشند. امام به وضوح در این مورد سخن گفته است. او قائل بود مسلمانها باید اتحاد خود را حفظ کنند. به نظر من آنها باید در امور اقتصادی و سیاسی آنقدر قوی باشند که چیزی وحدت آنها را خدشه دار نکند. بدون این اتحاد آنها نمی توانند به اهداف خود نائل شوند. قبل از اینکه وارد جزئیات شوم باید چشم اندازی برای شما ترسیم کنم. این یک فرصت استثنایی است که نه تنها وحدت آنها را استحکام می بخشد بلکه اسلام را نیز تقویت کرده و تمام دنیا را تحت تأثیر قرار خواهد داد. دلیلش این است که امریکا نقش رهبری اقتصادی خود را در دنیا از دست داده است. زیرا امریکا به خاطر اعمال قبیح وجاهت اقتصادی اش را از دست داده و در امور اخلاقی نمی تواند الگو باشد. حتی صرف هزینه برای خریدن بازار و قرض دادن سرمایه هم برای امریکا نمی تواند چاره ساز باشد. از دیگر سو، امریکا مدیریت سیاسی و فکری اش را هم از دست داده است. به همین دلیل این یک فرصت استثنایی است که نه تنها برای ایران و انقلاب اسلامی بلکه برای اتحادیۀ ملل جهان اسلام سودمند بوده و برای آنها چشم اندازهای نوینی را به همراه می آورد زمینۀ توسعه و اتحاد ایران و ملل مسلمان را افزون تر می سازد. من از کشوری نام نمی برم ولی برخی از کشورهای اسلامی به خاطر اتخاذ نظام غربی از نظر سیاسی و اقتصادی دچار فساد شده اند. اگر ملتی بگوید ما به تدریج سپرده گذاری را قطع می کنیم تا بانکها از موجودی خود به جای موجودی مشتری ها وام دهند و سپس در همان حین پولهای خود را مجدد با سودی آزاد نزد بانکها گذاشته و سود کمی را از آنها طلب کنند این امر برای اقتصاد مفید است ولی فعلاً اعتبار کمی دارد و در برخی کشورها هنوز رواج نیافته است. از محل این سپرده ها می توان برای سرمایه گذاری در پروژه های عمرانی مثل بیمارستانها، جاده ها و تولید برق استفاده کرد. در کشور ما بریتانیا مقدار متنابهی از ذخایر آب هست که در تکنولوژی مورد استفاده قرار می گیرد زیرا استفاده از آن نیاز به صرف هزینه نیست و رایگان در اختیار صنعت قرار می گیرد. در ایران هم برق هسته ای می تواند همین کارکرد را داشته باشد. این یک همکاری و مشارکت عمومی در اقتصاد است که می تواند چرخ صنعت را بگرداند. و این همان اقتصاد دوگانه است که ملت و دولت در آن سهیم اند. به هر حال، اقتصاد، زمینه مناسبی برای اتحاد مسلمانان است.
حضور: از دیدگاه شما رمز پیروزی و حفظ انقلاب اسلامی ایران چیست؟
شکسپیر: ایدۀ اصلی که پشت هر انقلابی است ایدۀ عدالت است. این احتمالاً همان اعتقاد به توحید است. و این توحید با زیربنای عقلانی و علمی تفکر غرب همخوانی ندارد. توحید از ایمان به خداوند نشأت می گیرد که بنا بر آن همه چیز به هم مرتبط بوده و در یک مجموعه به طور مساوی قرار می گیرند. با این اعتقاد چیزی نمی تواند مسلمانها را از هم جدا کند. این مسأله بسیار مهم و بنیادین است. عامل دوم عدالت است که معانی متعددی در جامعۀ اسلامی دارد. امام خمینی(س) تعریف واضح و مشخصی از آن کرده و آن را در همۀ ابعاد حیات جامعۀ اسلامی سرایت داده است. عدالت معنای زندگی امام بود و معنای انقلاب ایران هم همین بود.
حضور: تبلیغات اسرائیل و امریکا علیه مسلمانان چگونه صورت می گیرد و تأثیر آن چیست؟
شکسپیر: در حال حاضر 90 در صد رسانه ها در اختیار مقاصد سیاسی دول هستند. در میان شرکتهایی که رسانه را کنترل می کنند و اطلاعات صحیحی را ارائه نمی کنند می توان از بی بی سی نام برد. من دو مثال را ارائه می کنم. در اگوست گذشته از سوی امریکا و اسرائیل جنگی در گرجستان به پا شد تا به این وسیله روسیه را وادار به عقب نشینی کنند. همه چیز با دخالت اسرائیل و امریکا شروع شد. در این جنگ هزاران نفر کشته شده و آواره شدند. اما در رسانه های غربی این جنگ را حملۀ روسیه به گرجستان وانمود ساختند. مثال دیگر جنگ و جنایات خصمانۀ اسرائیل در غزه بود که در دسامبر و ژانویۀ امسال برگزار شد. مناطق شهری کوچک بمباران شد و تعداد زیادی کشته شدند. 60 درصد کشته ها زنان و کودکان بودند. درصد زیادی از کشته شده ها نظامی نبودند.
اما تمام خبرگزاریهای آمریکا و اسرائیل آن را حملۀ فلسطین به اسرائیل نشان دادند. آمریکا علیرغم اینکه سازمانهای جاسوسی اش عدم دخالت ایران را در بحرانهای منطقه تأیید می کنند اما در رسانه ها، ایران را محور شرارت معرفی می کند و فعالیت های هسته ای او را غیر صلح آمیز می نمایانند.
حضور: کدامیک از منابع خبری را در انتقال اخبار صحیح موفق می دانید؟
شکسپیر: من از میان رسانه های موفقی که از تبلیغات سوء برکنار بوده و اخبار صحیحی را در اختیار مخاطبان قرار می دهند غیر از تلویزیون رسمی ایران می توانم به پرس تی وی اشاره کنم. شبکۀ الجزیره نیز تا حدی در این زمینه موفق بوده است. اگر پرس تی وی و خبرگزاریهای ایران می خواستند اخبار غزه را منعکس کنند وضعیت طور دیگری بود. حتی اسرائیل به هتل محل اقامت خبرگزاری پرس تی وی در فلسطین حمله کرد. حتی به نماینده های سازمان ملل و مدارس هم رحم نکرد. یعنی به جاهایی حمله کرد که مستقل بوده و هیچ وابستگی سیاسی نداشتند. و من متأسفانه باید بگویم که خبرگزاریهای غرب در اختیار مقاصد سیاسی غرب بوده و از واقعیت به دور هستند.
حضور: بفرمایید از نظر شما مشخصه های مهم تفکر سیاسی امام خمینی کدام است؟
شکسپیر: امام یک حقیقت همیشه جاوید در تمامی ابعاد است. نمی توانم در میان ابعاد تفکر او چیزی را مقدم و مؤخر کنم. اما اولین مشخصۀ تفکر سیاسی او شکستن وابستگی فکری و اقتصادی و سیاسی ایران به غرب بود. او ملت ایران را از قید و بند اسارت رهانید. شما هرگز نباید دچار این اشتباه شده و وامدار سرمایه های غرب باشید. این امر باعث سقوط ارزش پول و مرگ اقتصاد می شود. وابستگی به سرمایه های غربی سرنوشتی بهتر از کشورهای لیتوانی، اوکراین، لهستان، پرتغال و مجارستان رقم نمی زند. هستۀ اصلی تفکر امام خروج ایران از حوزۀ نفوذ اقتصادی و سیاسی غرب بود. افزون بر این امام(س) تحولات اجتماعی نیز به وجود آورد و عدالت را در جامعه ایران بنا نهاد و ایران را وارد عرصۀ نوینی کرد.
منبع: حضور، ش 71، ص 174.