از تکالیف مهم اسلامی مخالفت با ظلم و ستم و دفاع از مظلوم، تلاش برای اجرای احکام اسلام و جلوگیری از بدعت ها و تحریف ها و خیرخواهی برای مسلمین و حاکمان آنهاست. این وظیفه در مرحله اول وظیفه عالمان دینی و صاحبان موقعیت های اجتماعی است.
البته می توان همه آنچه در بالا اشاره شد را شاخه ای از امر به معروف و نهی از منکر دانست که آیات و روایات متعددی در ضرورت و اهمیت و وجوب آن صادر شده است و بحث پیرامون آن را افزون بر پاسخ یک سوال قرار داده است، اما برای نمونه به یک آیه از قرآن کریم و یک روایت و یک فتوا بسنده می کنیم.
خداوند متعال در آیه 104 سوره مبارکه آل عمران چنین می فرمایند: " وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ؛ باید از شما مسلمان گروهی باشند که به خیر و خوبی دعوت نمایند و به نیکوکاری فرمان دهند و از زشتی بازدارند. این ها رستگارانند."
امام علی (ع) فرمودند: «انَّ اَلْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ اَلنَّهْیَ عَنِ اَلْمُنْکَرِ لاَ یُقَرِّبَانِ مِنْ أَجَلٍ وَ لاَ یَنْقُصَانِ مِنْ رِزْقٍ ؛ همانا امر به معروف و نهی از منکر نه مرگی را نزدیک کرده است و نه روزی را دور کرده است».
امام خمینی(س) در دوران ما فقیهی است که مسائل امر به معروف و نهی از منکر را در کتاب تحریرالوسیله پس از دوران طولانی که در کتابها و رساله های علمیه فقها نیامده بود وارد کردند و در مسأله 5 تا 12 ذیل شرط چهارم به وظیفه علما در این رابطه اشاره کرده است.
به طور مثال ایشان در مسأله ای در کتاب تحریرالوسیله می فرمایند: «اگر در سکوت علمای دین و رؤسای مذهب- اعلی اللَّه کلمتهم- ترس این باشد که منکر، معروف یا معروف، منکر شود، بر آنان واجب است که علمشان را ظاهر نمایند و سکوت جایز نیست ولو این که بدانند که انکارشان در ترک کار فاعل، مؤثر نیست.» (تحریرالوسیله، ج1، ص 537)