در حالی شش سال از درگذشت آیت الله مهدوی کنی را پشت سر می گذاریم که خلاء این شخصیت انقلابی به عینه در بسیاری از موضوعات و مسائل جاری کشور احساس می شود.
آیت الله محمدرضا مهدوی کنی به تاریخ ۱۴ مرداد سال۱۳۱۰ در روستای کن چشم به جهان گشود. شغل پدر ایشان مرحوم اسدالله کنی کشاورزی بود که گهگاه به تجارت نیز می پرداخت. ایشان در مورد پدر خود می گویند: «پدرم مردی مذهبی، مقید به مسائل دینی و بلکه متعصب در مسائل دینی و مقید بودند که فرزندانش را با آداب مذهبی تربیت کند. یادم نمی رود که در همان اوانی که هنوز به حد بلوغ نرسیده بودم ولی نزدیک بلوغ بودم، یک روز ایشان مرا خواست و گفت که می خواهم با تو خصوصی صحبت کنم. پدرم گفت: تو کم کم داری به سن تکلیف می رسی و باید با مسائل شرعی آشنا شوی، لذا می خواهم مسائلی را به طور خصوصی به تو بگویم تا فرد دیگری در این مسائل با تو صحبت نکند. آنگاه مسائل غسل و جنابت و طهارت و امثال اینها را برای من توضیح داد. در ایوان منزلمان این نصایح را به من فرمود و اصرار داشت که کسی هنگام بیان این حرف آنجا نباشد.» (خاطرات آیت الله مهدوی کنی، ص ۲۵، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.)
آیت الله محمدرضا مهدوی کنی از سنین نوجوانی در جریان آشنایی با نهضت امام خمینی (ره) وارد مسیر مبارزات انقلابی با رژیم پهلوی شد و توانست ضمن فراگیری علوم حوزوی نزد اساتیدی چون آیت الله بروجردی و امام خمینی (ره) مسیر مبارزات را نیز دنبال کند. وی در زمان فعالیت های مبارزاتی قبل از پیروزی انقلاب توسط ساواک دستگیر و در زندان پهلوی محبوس شد اما حتی در دوران گذران محکومیت دست از مبارزات انقلابی برنداشت. وی پس از پیروزی انقلابی اسلامی ایران نیز در مناصب متعدد از سوی امام خمینی در تحکیم هر چه بیشتر پایه های نظام اسلامی تلاش کرد و در این مسیر مسئولیت های متعددی از جمله عضویت در شورای انقلاب، سرپرستی کمیته انقلاب، عضویت فقاهتی در شورای نگهبان، وزارت کشور، نخست وزیری، ریاست مجلس خبرگان رهبری و ... را برعهده داشت.
حضرت امام خمینی در مورد آینده هیچ شخصیتی اظهار نظر نکردند لیکن خطاب به آیت الله مهدوی کنی فرموده بودند «به ایشان بعدها هم ارادت خواهیم داشت. حضرت امام خمینی (س) درباره آیت الله مهدوی کنی فرموده بودند: «وزارت کشور از وزارتخانه های بسیار وسیع است و بحمد الله در رأسش هم آقای مهدوی واقع شدند که خوب ما از سابق ایشان را ارادت داشتیم و حالا هم ارادت داریم و بعدها هم ارادت خواهیم داشت به ایشان. (صحیفه امام؛ ج ۱۵، ص ۱۲۴)
آیت الله مهدوی کنی در ۱۴ خرداد ۹۳ بعد از شرکت در مراسم ارتحال بنیانگذار انقلاب اسلامی دچار عارضه قلبی شد و پس از آنکه ماه ها در حالت اغما بود در ۲۹ مهر همان سال دار فانی را وداع گفت.
در پی ارتحال عالم مجاهد و پارسا حضرت آیت الله مهدوی کنی رضوان الله علیه، رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام تسلیتی، با اشاره به نقش آفرینی شجاعانه این یار صادق و وفادار امام بزرگوار در همه عرصه های مهم کشور، تأکید کردند: این انسان بزرگ و پرهیزگار، همه جا و همه وقت در موضع یک عالم دینی و یک سیاستمدار صادق و یک انقلابی صریح ظاهر شد و همه وزن وزین خود را در همه حوادث این سالها در کفه حق و حقیقت نهاد.
متن پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب به این شرح است.
بسم الله الرحمن الرحیم
با تأسف و تأثر اطلاع یافتیم که عالم مجاهد و پارسا حضرت آیت الله آقای حاج شیخ محمد رضا مهدوی کنی رضوان الله علیه دار فانی را وداع گفته و دوستان و ارادتمندان خود را داغدار کرده است. این عالم بزرگوار از جمله نخستین مبارزان راه دشوار انقلاب و از چهره های اثرگذار و یاران صمیمی نظام جمهوری اسلامی و از وفاداران غیور و صادق امام بزرگوار بود و در همه عرصه های مهم کشور در دوران انقلاب شجاعانه و با صراحت تمام نقش آفرینی کرد. از عضویت در شورای انقلاب و سپس تشکیل کمیته های انقلاب در آغاز تأسیس نظام اسلامی تا تصدی وزارت کشور و سپس قبول نخست وزیری در یکی از سخت ترین دورانهای جمهوری اسلامی، و تا ورود در عرصه تولید علم و تربیت جوانان صالح و تأسیس دانشگاه امام صادق(ع) و تا امامت جمعه تهران و سرانجام ریاست مجلس خبرگان، همه جا و همه وقت در موضع یک عالم دینی و یک سیاستمدار صادق و یک انقلابی صریح ظاهر شد و هرگز ملاحظات شخصی و انگیزه های جناحی و قبیله ای را به حیطه فعالیتهای گسترده و اثرگذار خود راه نداد.این انسان بزرگ و پرهیزگار، همه وزن وزین خود را در همه حوادث این دهها سال در کفه حق و حقیقت نهاد و در دفاع از راه و سیره انقلاب و نظام، کوتاهی نورزید. رحمت و رضوان الهی بر روان پاک او باد. اینجانب به خاندان گرامی و برادر عالیقدر ایشان، و به مردم ایران و روحانیت عظیم الشأن و همه ارادتمندان و شاگردان و دست پروردگان آن مرحوم صمیمانه تسلیت می گویم و علو درجات وی را از خداوند متعال مسألت می نمایم.
سید علی خامنه ای
۲۹ مهر ۱۳۹۳