در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۶۶ از امام خمینی(س) سوال شد که شرط اعمال ولایت از سوی فقیه جامع الشرایط چیست؟ امام خمینی(س) در پاسخی کوتاه و جامع، نمایندگان خود در دبیرخانه ائمه جمعه سراسر کشور را مورد خطاب قرار می دهد و می فرمایند: ولایت در جمیع صور دارد... در ادامه تفسیرمختصرِ پاسخ امام ارائه می شود:
امام در سخنانی در چهارم تیرماه ۱۳۵۸ می فرمایند:«جمهوری اسلامی یعنی رژیم به خواست مردم و احکام احکام اسلام».
این سخنان همانند نصی استوار در مقابل تمام کسانی است که نقش مردم را از «مراتب مشروعیت بخش» به اشکال زینتی تنزل می دهند.
با توجه به سخن امام می توان گفت که اگر خدای ناکرده نظام مطابق خواست اکثریت مردم نبود ، آن نظام جمهوری اسلامی نیست، همانطور که اگر احکام اسلام در آن جاری نبود ، نمی توان آن را اسلامی دانست.
همچنین لازم است به جواب امام در پاسخ به این پرسش که «در چه صورت فقیه جامع الشرایط بر جامعه ی اسلامی ولایت دارد» اشاره کرد که می نویسند:
«[او] ولایت در جمیع صور دارد، لکن تولی امور مسلمین و تشکیل حکومت بستگی دارد به آرای اکثریت مسلمین که در قانون اساسی هم از آن یاد شده است و در صدر اسلام تعبیر می شده به بیعت با ولی مسلمین.» (صحیفه امام،ج۲۰، ص۴۵۹)
با این حال روشن است که همواره باید مراقب بود که «اراده اکثریت» از حکومت کناره نگیرد و یا «امکان اعمال این اراده» از مردم سلب نشود، چراکه از منظر امام خمینی ،این کار ،بی تردید، به انتفاء جمهوری اسلامی منتهی می شود.