پرتال امام خمینی(س): دکتر حسن روحانی رئیس جمهور در سالروز ورود امام خمینی به میهن اسلامی، در مراسم افتتاح طرح‌های کلان ملی صنعت آب و برق به سخنرانی امام راحل در بهشت زهرا !!! اشاره کرده و گفت: امروز دولت دوازدهم افتخار می‌کند که در سایه فداکاری و تلاش مسئولان وزارت نیرو و نفت این شعار امام را محقق ساخت و اقشار کم درآمد از آب و برق رایگان برخوردار هستند و بدین وسیله شعار زشتی که خناسان در دست گرفته بودند، پایان یافت.
در اینکه رئیس جمهور محترم بعنوان شخص اول اجرایی کشور دغدغه حل مشکلات اقتصادی مردم بویژه افراد مستضعف را دارد، شکی نیست؛ اما اشاره ایشان به سخنان امام راحل در سخنرانی بهشت زهرا در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ که امام عزیزمان وعده «آب و برق رایگان» داده اند! جای سوال و تعجب دارد.
با طرح مجدد این موضوع در چند روز گذشته در برخی رسانه های عموما معاند و برخی شبکه های اجتماعی و برای تنویر افکار عمومی و دفاع از حریم امام، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) یکبار دیگر پاسخ لازم به این شبهه(داستان وعده «آب و برق مجانی») را منتشر می کند:
اولا: حضرت امام(س) موضوع آب و برق مجانی برای مستمندان را در سخنرانی ۱۲بهمن ۱۳۵۷ در بهشت زهرا بیان نفرمودند. توجه زمانی به این سخن تاریخی گویای حقیقتی است روشن و آن این که حضرت امام(س) تا قبل از پیروزی انقلاب اشاره‌ای به اعطای هیچ امتیازی به صورت مادی نکرده‌اند. طبیعی است اگر این سخن قبل از آمدن به ایران و یا در سخنرانی بهشت زهرا بیان می‌شد صورت مسئله بسیار متفاوت بود و پیگیری مردم پس از پیروزی برای تحقق آن منطقی و درست بود و می‌توان نشان «وعده» را به آن اطلاق کرد. هر چند شیوه گفتاری حضرت امام(س) به صورتی است که در تمامی بیانیه، مصاحبه و سخنرانی (نهم، دهم و یازدهم اسفند ۵۷) معظم له تنها این مسئله را به عنوان یک خواسته مورد تاکید قرار می‌دهد و آن این که به نمایندگی از طرف مستضعفین از دولت می‌خواهد که فشار پرداخت بهای آب، برق و اتوبوس را از شانه‌هایشان بر‌دارد و بی‌خانمان‌ها را صاحب مسکن کند.
ثانیا: با استفاده از مطالب منتشره آن زمان جو احساسی در اندیشه امام موثر نبوده است. خواسته آن بزرگوار نیاز به "حق جامعه" آن روز بود که اتفاقاً بخش مهمی از آن به بار نشست. یادمان باشد بیش از نیمی از جمعیت ۳۰ میلیونی کشور در زمان پیروزی انقلاب اسلامی فاقد زمین و مسکن مناسب بودند و با پیروزی انقلاب تقریبا با اعطای تسهیلات بانکی و ریالی بسیاری از بی‌خانمان‌های آن روز به خانه دارهای امروز تبدیل شدند. خدمات انقلاب به خوبی به بار نشست وادامه ارزانی آب و برق برای محرومان تا قبل از طرح هدف‌مندی یارانه‌ها و گاهی بخشودگی بدهی های افراد ناتوان از پرداخت بهای آب و برق تا اواخر عمر دولت اصلاحات ادامه یافت و همین حالا که ۳۴ سال از ارتحال آن عزیز می‌گذرد، در طرح هدف‌مندی یارانه‌ها، به اعتبار درخواست حضرت امام نرخ محاسبه آب و برق و یا خدمات دیگر برای محرومان به گونه‌ای است که فشار ناشی از تورم و تفاوت قیمت‌ها کمتر به آنها وارد شود.
ثالثا: تکرار خواسته حضرت امام(س) در سالهای بعد به دلیل جنگ و تحریم‌های ناجوانمردانه کمتر مورد تاکید قرار گرفت اما تاکید ایشان برحمایت از محرومان و مستضعفان در بیانات متواتر و تصمیم‌گیری‌ها بر کسی پوشیده نیست؛ می فرماید: همه مدیران و کارگزاران و رهبران و روحانیون نظام و حکومت عدل موظفند که با فقرا و مستمندان و پابرهنه‌ها بیشتر حشر و نشر و جلسه و مراوده و معارفه و رفاقت داشته باشند تا متمکنین و مرفهین، و در کنار مستمندان و پابرهنه‌ها بودن و خود را در عرض آنان دانستن و قرار دادن، افتخار بزرگی است که نصیب اولیا شده و عملًا به شبهات و القائات خاتمه می‌دهد، که بحمد اللَّه در جمهوری اسلامی ایران، اساس این تفکر و بینش در حال پیاده شدن است.و همچنین مسئولین محترم کشور ایران علی رغم محاصرات شدید اقتصادی و کمبود درآمدها، تمامی کوشش و تلاش خود را صرف فقرزدایی جامعه کرده اند و همه آرمان و آرزوی ملت و دولت و مسئولین کشور ما است که روزی فقر و تهیدستی از جامعه ما رخت بربندد و مردم عزیز و صبور و غیرتمند کشور از رفاه در زندگی مادی و معنوی برخوردار باشند. (صحیفه امام،ج۲۰،ص۳۴۱)
تاکید بر افضل بودن پابرهنه‌ها بر ثروتمندان و تاسیس بنیادها و کمیته‌های ویژه محرومان حکایت از اصرار و پافشاری ایشان بر مقدم بودن حقوق محرومان است: خدا نیاورد آن روزی را که سیاست ما و سیاست مسئولین کشور ما پشت کردن به دفاع از محرومین و رو آوردن به حمایت از سرمایه دارها گردد و اغنیا و ثروتمندان از اعتبار و عنایت بیشتری برخوردار شوند. معاذ اللَّه که این با سیره و روش انبیا و امیر المؤمنین و ائمه معصومین- علیهم السلام- سازگار نیست، دامن حرمت و پاک روحانیت از آن منزه است، تا ابد هم باید منزه باشد و این از افتخارات و برکات کشور و انقلاب و روحانیت ما است که به حمایت از پابرهنگان برخاسته است و شعار دفاع از حقوق مستضعفان را زنده کرده است. (همان)
امام بزرگوار تا آخرین لحظات زندگی بر بندگی خدا و استکبار ستیزی و مدیون بودن به مستضعفان و خدمت به مردم اصرار می‌ورزید و فلسفه جمهوری اسلامی را برای خدمت بیشتر به مردم و اجرای دستورات دین خدا و بسط و حاکمیت عدالت می‌دانست و سیره عملی و نظری او همه دلالت بر این حقیقت دارد: محرومیت زدایی، عقیده و راه و رسم زندگی ما است.(همان)
جوزدگی و هیجان‌زدگی را همه بندگان خدا دارند، اما به قرائن موجود امام در تصمیمات اجتماعی و حتی در احوالات شخصی از این امر مستثنی بودند. او یکی از بندگان خاص خدا بود که اعلا درجه خواسته‌اش انجام تکلیف الهی بود و در این مسیر نه از دشمنی دشمنان هراس داشت و نه از دوستی دوستان خوشحال می‌شد.
رابعا: بنیانگذار جمهوری اسلامی خواسته به حقی داشت و این خواسته مربوط به اول انقلاب و یا دیروز و امروز نیست و حتی محصور به سرزمین ما ایران نیست. "حق از آن محرومان است" معنی جمله آن است که در جمهوری اسلامی محروم نباید باشد، درجهان محروم نباید باشد؛ اگر محرومی وجود دارد ناشی از نابرابری و بی عدالتی است و چون اسلام برای برقراری قسط است باید تا وقتی که قسط برقرار نشده از محرومان حمایت شود تا محرومیتی وجود نداشته باشد. این حق محروم است که مورد حمایت قرار گیرد و وظیفه دولت اسلامی اولویت دادن به حقوق محرومان است. امام خواسته‌ای داشت، وعده نداد. خواسته‌ای به مثابه «حق برای محرومان» در تمامی حیات جمهوری اسلامی: باز هم موضوع مهم خدمت به محرومان و دورافتادگان را تذکر میدهم. با آنکه میدانم در این سالهای محدود با گرفتاریهای بیشمار عظیمی که کشور و دولت خدمتگزار با آنها مواجه بود، حجم خدمتهایی که به روستاییان در تمام زمینه‌ها شده است چشمگیر و اعجابآور است و دولت حقاً و انصافاً در این امر توفیق بسیار داشته است که با مقایسه با کارهای در طول رژیمهای سابق می‌توان یافت، لکن باز کافی نیست و حق محرومان به آن نحو که دلخواه است ادا نشده.(همان ،ج۱۹،ص۱۵۸)
امروز همه وظیفه دارند به این میراث گرانبها ارزش دهند و برای تحقق آن تلاش کنند و مردم باید این حقوق را از حاکمان خویش مطالبه کنند. قبول داریم که انفجار جمعیت در کشورمان امروز مسئله را به گونه‌ای دیگر تعریف می‌کند مثل بحران بیکاری یا تامین مسکن و بسیاری دیگر از مشکلات امروز ما. اما حقیقت آن است که دولت‌های ناشی از تاسیس جمهوری اسلامی ایران نمی‌توانند از مسئولیت دفاع از محرومان شانه خالی کنند و شاهد رنج و محرومیت آنها باشند و همان اقتضای پیشگیرانه از اجرای طرح تعدیل ایجاب می‌کند در دوران هدف‌مندی یارانه‌ها به کمک محرومان شتابند تا از فشار مضاعف بر اقشار ضعیف و کم درآمد جلوگیری به عمل آید.
خامسا: نکته مهم مفهوم معنوی است که امام بزرگوار اصل اساسی انگیزه قیام ملت و خودش می‌داند و آن عظمت بخشی به روحیات مردم و افزایش معنویات به عنوان یک اصل پایدار است که در قانون اساسی هم به انحاء مختلف به آن اشاره شده است. امام می فرمایند: ما علاوه بر اینکه زندگی مادی شما را می‌خواهیم مرفه بشود، زندگی معنوی شما را هم می‌خواهیم مرفه باشد. شما به معنویات احتیاج دارید. معنویات ما را بردند اینها. دلخوش نباشید که مسکن فقط می‌سازیم، آب و برق را مجانی می‌کنیم برای طبقه مستمند، اتوبوس را مجانی می‌کنیم برای طبقه مستمند، دلخوش به این مقدار نباشید. معنویات شما را، روحیات شما را عظمت می‌دهیم؛ شما را به مقام انسانیت می‌رسانیم. اینها شما را منحط کردند؛ این قدر دنیا را پیش شما جلوه دادند که خیال کردید همه چیز این است. ما، هم دنیا را آباد می‌کنیم و هم آخرت را. یکی از اموری که باید بشود همین معناست که خواهد شد. (همان،ج۶،ص۲۷۳)
طبیعی است ترویج کلام نادرست به نقل از بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، بخصوص در میان سیاستمداران می تواند زمینه ساز بهره برداری سوء رسانه های معاند و ضدانقلاب بر دستاوردها و ثمرات عظیم انقلاب اسلامی را به همراه داشته و موجب تفرقه، نفاق و هتک حرمت نسبت به ساحت ارزشمند امام راحل گردد.
و نکته ماقبل پایانی؛ زمینه‌ها و علت‌ها
درباره دستور حضرت امام نسبت به مجانی شدن آب و برق با بررسی تمام آثار، بویژه سخنرانی‌های سال ۵۷، نشان می‌دهد ایشان در طول حیات پربرکت‌شان فقط سه بار به مسئله‌ی رایگان شدن بهای آب و برق اشاره کرده‌اند که در ادامه به آن ها اشاره می شود:
الف: مسئله رایگان شدن بهاء آب و برق یا مخابرات، حتی رفع مشکل مسکن قشر مستضعف و طبقه کم درآمد جامعه در روزهای اوج انقلاب و چند هفته بعد از پیروزی انقلاب، ریشه در گذشته و پیش از انقلاب داشت. می‌توان گفت این مشکل مثل زخم و دردی بود که با بروز انقلاب سر باز کرد و آشکار شد و سران و رهبران انقلاب و مسئولان دولت موقت، به نوعی می‌خواستند با طرح‌های انقلابی و ضرب الاجلی این مشکل قشر فقیر و نیازمند جامعه را ولو موقت حل نمایند.
با مطالعه و بررسی مطبوعات سال ۵۷ که بخاطر فضای باز سیاسی تا حدودی به مشکلات کشور اشاره کرده و نقادی می‌کردند، می‌بینیم که بحران آب و کمبود و گرانی آن در بعضی شهرهای مهم مثل قم، حتی خود تهران تیتر خبرهای روزنامه‌های اصلی و کثیرالانتشار کشور بود. برای نمونه در رابطه با مشکل آب رجوع شود به روزنامه اطلاعات ۱۸ شهریور ۵۷. یا در رابطه با بحران و مشکل مسکن به گزارش‌های همین روزنامه؛ دوشنبه ۲۰ شهریور ۵۷ و دوشنبه ۱۰ مهر ۵۷ توجه شود.
ب: پیش از پیروزی انقلاب در کنار وجود کمبود و مشکل کمی و کیفی آب و برق و معضل مسکن در بیشتر شهرهای مهم کشور حتی پایتخت، مردم هم از نیمه دوم سال ۵۷ در راستای مبارزه منفی با رژیم شاه از پرداخت بهای آب و برق و تلفن خوداری می‌کردند. (رجوع شود به روزنامه‌های کثیرالانتشار کیهان و اطلاعات دی و بهمن ۵۷) البته کم تجربگی و اظهار نظرهای احساسی بعضی رهبران و سران و مسئولان انقلاب و احزاب و گروه‌های سیاسی در آن زمان مبنی عدم پرداخت و تشویق مردم بر این کار و گاه امیدوار کردن آنها بر مجانی شدن وجه آب و برق نیز مزید بر علت شده و موجب تشدید این انتظارات می‌شد.
ج: چند روزی از پیروزی انقلاب نگذشته بود که شایعه بخشودگی بهای آب و برق، بدهی مردم به بانکها و اقساط بانکها و... همه جا پخش شده و انتظارات بالا رفت. لذا آقای عباس امیرانتظام معاون نخست وزیر دولت موقت (مهندس بازرگان) مجبور شد طی مصاحبه‌ای (روزنامه اطلاعات، چهارشنبه ۵۷/۱۲/۲) اعلام کند: حالا که انقلاب به ثمر رسیده دولت تقاضا دارد مردم کلیه بدهی‌های خود را در این موارد بپردازند. همین موقع خبرنگار روزنامه اطلاعات پیشنهاد می کند، به خاطر اینکه پرداخت یکجا باعث فشار بر مردم است، پرداخت‌ها قسطی شود! ایشان در پاسخ این امر را منوط به تصویب هیئت دولت می‌کنند.
این در حالی است که به دلیل بیکاری و عدم دریافت مزد و حقوق چندین ماهه اکثریت قشر متوسط کارمند (دستور بختیار به وزارتخانه‌ها و ادارات که حقوق کارمندان و کارگران انقلابی پرداخت نشود) و کارگر و مستضعف فشار مضاعفی بر این اقشار وارد می‌شد. بالطبع سران و مسئولان انقلاب نیز متوجه این وضعیت و مشکل مردم بودند.
د: دوشنبه ۷ اسفند ۵۷، تیتر بعضی روزنامه‌ها می‌شود؛ «مشکل پرداخت یا عدم پرداخت و یا بخشودگی بهاء آب و برق و... (روزنامه اطلاعات) سه شنبه ۸ اسفند ۵۷، روزنامه کیهان در گزارشی از فشار شدید مالی بر مردم خبر می‌دهد: پرداخت یک‌جای بهای آب و برق و تلفن به همراه دیگر مشکلات فشار مالی زیادی بر مردم خواهد گذاشت. همچنین از قول سخنگوی دولت موقت، آقای امیرانتظام اعلام می‌کند. آب و برق مجانی می‌شود. البته با قید «برای کم درآمدها».
این فضای خبری به همراه فضای احساسی جامعه و شور انقلابی و عدم تجربه اجرایی و... بستری ایجاد کرد که بهای آب و برق و... اجباراً به یکی از دغدغه‌های سران و رهبران و مسئولان انقلاب تبدیل شده و مجبور به واکنش شوند.
راه‌حل‌ها و واکنش‌های رهبران و مسئولان انقلاب؛ دولت موقت
روزنامه اطلاعات ۹ اسفند ۵۷ در خبری گزارش می‌دهد؛ مهندس هاشم صباغیان معاون نخست وزیر در امر انتقال قدرت اعلام کرد: ما وزارتخانه‌ای ایجاد کردیم به نام وزارت «طرح‌های انقلابی» که دکتر یدالله سحابی اداره آن را به عهده دارد. وی در مورد طرح معاونت هزینه آب و برق گفت: ما برای کمک به مستمندان و خانواده‌های کم درآمد طرحی تصویب کرده‌ایم که به موجب آن از شهریور گذشته به بعد و همچنین در آینده مصرف برق تا ۱۰۰ کیلووات در ماه مجانی و... در مورد آب هم تا ۱۰ متر مکعب مجانی و...
اظهارات حضرت امام در باره رایگان شدن آب و برق حاصل جستجوی دقیق و کلمه به کلمه آثار حضرت امام، به ویژه در ۲۲ جلد صحیفه امام، صحیفه نور (چاپ قدیم و جدید) و منابع صوتی و تصویری موجود پیرامون موضوع «مجانی شدن آب و برق و...» فقط به سه مورد بر می‌خوریم. حضرت امام تنها سه بار به این موضوع اشاره کرده‌اند.
۱ ـ در پیام ۱۴ ماده‌ای نهم اسفند سال ۵۷، قبل از ترک تهران به مقصد قم. با توجه به وضعیت حاکم بر کشور و بالا رفتن انتظارات مردم و قول و قرارهای بعضی سران و رهبران انقلاب، خطاب به ملت ایران، می‌فرمایند: «من به دولت راجع به مجانی کردن آب و برق و بعضی چیزهای دیگر فعلاً برای طبقات کم بضاعتی که در اثر تبعیضات خانمان برانداز رژیم شاهنشاهی دچار محرومیت شده‌اند و با برپایی حکومت اسلامی به امید خدا این محرومیت‌ها برطرف خواهد شد. سفارش اکید نمودم که عمل خواهد شد.» (صحیفه امام، ج۶، ص۲۶۲)
۲ ـ با فاصله یک روزه از پیام قبلی، در بدو ورود به قم (۱۰ اسفند ۵۷) در سخنرانی مدرسه فیضیه فرمودند: «ما علاوه بر اینکه زندگی مادی شما را می‌خواهیم مرفه بشود، زندگی معنوی شما را هم می‌خواهیم مرفه باشد. شما به معنویات احتیاج دارید. معنویات ما را بردند اینها. دلخوش نباشید که مسکن فقط می‌سازیم، آب و برق را مجانی می‌کنیم برای طبقه مستمند، اتوبوس را مجانی می‌کنیم برای طبقه مستمند، دلخوش به این مقدار نباشید. معنویات شما را، روحیات شما را عظمت می‌دهیم؛ شما را به مقام انسانیت می‌رسانیم.»(این مطلب پیشتر نیز در همین یادداشت از صحیفه امام نقل گردید) (صحیفه امام، ج۶، ص ۲۷۳)
۳ ـ مجدداً روز بعد (روز جمعه ۱۱ اسفند ۵۷) در کتابخانه مدرسه فیضیه (خطاب به خبرنگار روزنامه اطلاعات) می فرمایند: «هر چه زودتر باید مشکل مسکن برای بی خانمان‌ها و فقرای ایران حل گردد؛ و برای هر خانواده، مسکن مورد نیازشان تأمین شود، آب و برق برای فقرا و بی بضاعت‌ها باید مجانی گردد. به نظر من بیشتر انقلابیون واقعی؛ یعنی آنها که نیروی عظیم و کوبنده این انقلاب بودند، مردم غیر مرفه بودند؛ کسانی که بیشترین کشته ها را دادند و با نیروی ایمان واقعی و اعتقاد راسخ؛ باعث پیروزی انقلاب شدند همان کسانی بودند که به هیچ وجه اشرافی و مرفه نبودند و از طبقه پابرهنه بودند.» (صحیفه امام، ج۶، ص ۲۹۷)
ذکر چند نکته مهم در پایان ضروری است:
الف ـ همان‌طور که اشاره شد، اگر کل مجموعه آثار امام را جستجو کنیم، به غیر این سه مورد، هیچ اشاره‌ای دیگری به مسئله رایگان بودن قیمت آب و برق نشده است. از طرفی در هر سه بار هم با قیدهایی همراه بوده؛ قشر مستمند و فقیر و بی بضاعت.
ب ـ در بیشتر بیانات حضرت امام، بویژه در این سه مورد، محوریت با طبقه فقیر و کم درآمد جامعه است و تأکید بر توجه به قشر مستضعف شده است، نه مجانی کردن آب و برق در کل کشور.
ج ـ هر سه بار هم فقط در یک مقطع زمانی کوتاه، یعنی سه روز پشت سرهم (۹ تا ۱۱ اسفند۵۷)؛ ضمن یک پیام، یک سخنرانی و در پاسخ کوتاه و مختصر به یک خبرنگار. و بعدها نظراً یا عملاً پیگیر این قضیه نشده‌اند. در حالی که رویّه‌ی حضرت امام این بوده است که در مسائل مهم و حیاتی پیگیر شده و اصرار می کردند تا به نتیجه برسد، مثل تشکیل خیلی از نهادها و ارگان های انقلابی که تا الآن هم فعّال هستند.
د ـ این بیانات زمانی است که بیش از دو هفته از پیروزی انقلاب نگذشته و هنوز اسماً و رسماً و عملاً حاکمیت و قدرت دست انقلابیون نیست. فضا کاملاً احساسی و شور انقلابی بر همه جا و همه کس حاکم است.
ه ـ از نظر بعضی صاحب‌نظران، یکی از دلایل انقلاب، مشکلات اقتصادی و وجود فشار و سختی بر قشر مستضعف و کم درآمد جامعه بود. از طرفی اهم مشکلات این قشر نیز؛ مسکن و تأمین ضروریات اولیه زندگی شهری بوده و هست. خود این موضوع موجب مشغولیت ذهنی و دغدغه‌ی امام و دیگر سران انقلاب شده بود. لذا هر کدام در حد وسع به دنبال راه حل‌هایی بودند تا این معضل و فشار را از دوش این قشر بر طرف نمایند. با این حال با بررسی منابع و آثار دوران انقلاب هیچ شعاری مبنی بر درخواست آب و برق و مسکن مجانی دیده نمی شود. اگر هم گاه از طرف عده خاصی مطرح شده بیشتر احزاب غیر مذهبی بوده نه توده مردم مسلمان جامعه.
و ـ اوج خواسته‌ها و آرمان‌های دست یافتنی و نیافتنی مردم انقلابی و رهبران و سران انقلاب نیز معمولاً در بدو هر انقلابی با شور و هیجان خاصی مطرح می‌شود. به نوعی نقطه اوج آرمان‌گرایی در بدو پیروزی انقلاب هاست. آن هم از روی صداقت و خلوص نیت. وعده‌هایی داده می‌شود که معلوم نیست با توجه به وضعیت آینده عملی شود یا نه! لذا همین روحیه و وضعیت در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی ایران هم بود. فشارهای زیادی هم از طرف بعضی سران و یاران انقلاب بر امام و دولت موقت بود که هرچه زودتر مشکل مسکن و معیشت مردم باید حل شود. تا جایی که بعضی از بزرگان، مثل آیت‌الله خسروشاهی در‌صدد برآمدند تا با مصادره خانه‌های خالی به جای مانده از فراریان رژیم را به افراد مستضعف بدون مسکن واگذار نمایند که خود این باعث مهاجرت عده‌ای از محرومین به تهران هم شد.
با در نظر گرفتن نکات بالا می توان نتیجه گرفت که:
۱ـ حضرت امام در سخنرانی ۱۲ بهمن ۵۷، اشاره به مجانی شدن آب و برق نکرده‌اند، لذا حذف و تحریفی هم صورت نگرفته است.
۲ ـ مراجعه به اسناد انقلاب و آرشیو مطبوعات آن روز، نشان می‌دهد، اشخاص دیگری غیر از حضرت امام این وعده را به مردم داده‌اند!
۳ ـ روند اقدامات دولت و دیگر مسئولان وقت کشور نشان می‌دهد که اگر پس از پیروزی انقلاب وضعیت طبیعی و عادی پیش می‌رفت؛ تحرکات همه جانبه گروهک‌های داخلی و خارجی، تحریم اقتصادی و جنگ تحمیلی ۸ ساله و... پیش نمی‌آمد! ممکن بود، علاوه بر آب و برق که برای عده‌ای از خانواده‌های کم مصرف مجانی بود، بلیط اتوبوس و خیلی از چیزهای دیگر هم برای قشر محروم جامعه مجانی می‌شد.
۴ ـ مجانی شدن آب و برق فقط برای محرومین را، حضرت امام، زمانی مطرح می‌کنند که جمعیت کشور هم حدود ۳۵ میلیون. آب بهداشتی و برق هم فقط در شهرهاست نه در روستاها. از لوازم و وسایل پر مصرف و تجملاتی هم خبری نیست و مصرف در حد ضروریات است. صرفه جویی و مصرف در حد ضرورت در فتاوای امام کاملاً مشهود است. چنانچه در پاسخ به استفتایی در این باره می فرمایند: «زیاده روی به نحو غیر متعارف حرام است و چنانچه موجب اتلاف و ضرر باشد موجب ضمان است.» (استفتائات، ج۲، ص۶۲۲)
۵ ـ در سالهای اول بعد از پیروزی انقلاب، آب و برق تا سطح معینی برای خانواده های کم مصرف و کم درآمد واقعاً مجانی بود. هم سن و سالهای ما خود به خاطر دارند که مصرف آب و برق تا حدِّ معینی رایگان بود.
۶ ـ هدف از مجانی شدن آب و برق رسیدگی به مستضعفین و افراد کم درآمد بود. در همین راستا اقدامات زیادی در شهرها، بویژه روستاها انجام گرفته است؛ از مدرسه سازی، خانه بهداشت، حمام و جاده گرفته تا برق و آب بهداشتی و... پس فقط نیمه‌ی خالی را نباید دید، نیمه‌ی پر لیوان هم دیده شود.
۷ ـ حضرت امام و دیگر سران انقلاب تا پیش از انقلاب، حاکمیت نداشتند، رأس کار و دولت نبوده و سابقه اجرائیات هم نداشتند، لذا بعضی حرف‌ها و شعارها را بدون اطلاع دقیق از مسائل اجرائی بیان داشته و می‌گفتند، اما با ورود به کار و اجرای وعده ها، مشکلات بروز کرد و عمل به آنها مشکل شد. به ویژه وضعیت جنگی و تحریم و... فشار مضاعف را ببار آورد.