نظر امام در مورد بنی صدر در زمان انتخابات و تصدی و عزل وی چه بود؟
بحران ریاست جمهوری (بنی صدر) در ایران پس از انقلاب یکی از مهمترین چالش های نظام نوبنیاد جمهوری اسلامی بود که با تدبیر امام خمینی حل و فصل گردید. رفتار و رهبری سیاسی بی بدیل امام خمینی در این موضوع واق...
کد : 43162
|
تاریخ : 11/02/1392
بحران ریاست جمهوری (بنی صدر) در ایران پس از انقلاب یکی از مهمترین چالش های نظام نوبنیاد جمهوری اسلامی بود که با تدبیر امام خمینی حل و فصل گردید. رفتار و رهبری سیاسی بی بدیل امام خمینی در این موضوع واقعاً درخور تامل و شایسته بازشناسی است.
در اولین دوره ی انتخابات ریاست جمهوری، گرچه بسیاری از روحانیون و حتی جامعه ی روحانیت مبارز تهران از نامزدی بنی صدر حمایت کردند و بسیاری از روحانیون در تهران و شهرستان ها عملاً به تبلیغ وی پرداختند، ولی حزب جمهوری اسلامی با معرفی جلال الدین فارسی سعی نمود تا با وی مقابله نماید. لیکن حزب نتوانست موفقیتی بدست آورد. در تشکیل مجلس شورای اسلامی، حزب توانست اکثریت را به دست آورد و این امر مرحله ی طولانی، فرساینده و سرنوشت ساز در انقلاب ایران را رقم زد. انتخاب نخست وزیر، وزرا و... فرصت زورآزمایی متقابل بود.
در جریان انتخاب نخست وزیر، بنی صدر به ناچار با نخست وزیری رجایی موافقت نمود؛ ولی به تدریج مخالفت ها بروز یافت و با سخنان چالش برانگیز و اقدامات بنی صدر، این رویارویی ها اوج گرفت و اوضاع کشور به شدت متشنج شد. با شروع جنگ ایران و عراق در شهریور 1359، نحوه¬ی اداره¬ی جنگ نیز به زمینه های اختلاف قبلی اضافه شد.
از تاریخ 17 شهریور 1359 که بنی صدر در سخنرانی خود تهدید به افشای طرف مقابل نمود، رویارویی بحرانی رئیس جمهور و نخست وزیر و حزب جمهوری اسلامی وارد مرحله ی جدی تری شد و با پاسخ های مخالفان رئیس جمهور شدت یافت. این بحران با سخنرانی بنی صدر در عاشورای 1359 و مراسم 14 اسفند همان سال در دانشگاه تهران ادامه یافت و کشور را بیش از گذشته بحرانی نمود. تا اینکه در روز 25 اسفند 1359، امام خمینی پس از نشستی طولانی با مقامات عالی کشور در پیامی ده ماده ای ضمن معیار قرار دادن قانون اساسی در سنجش اعمال نهادها، برای حل بحران پیش آمده، فرمان تشکیل هیئتی را مرکب از نمایندگان خود، نماینده ی رئیس جمهور و نماینده ی دکتر بهشتی، شهید رجایی و هاشمی رفسنجانی صادر نمودند. عمده ترین وظایف این هیئت (که در بندهای 6، 7 و 8 بیانیه ی امام آمده بود، عبارت بود از تشخیص مقام یا مقامات متخلف و معرفی آنان به مردم و نهایتاً مؤاخذه ی آنها توسط مقامات مسئول، ممنوعیت سخنرانی برای رئیس جمهور، نخست وزیر، رئیس دیوان عالی کشور و رئیس مجلس شورای اسلامی و شناسایی مطبوعات متخلف و معرفی آنها به دادستانی انقلاب.(صحیفه امام، ج14، ص201 و 202) تشکیل هیئت به جهت تعارضات اساسی افراد درگیر هیچ گونه تأثیری در جلوگیری از توسعه ی بحران ها نداشت. نهایتاً هیئت در تاریخ 12خرداد 1360 سخنرانی ها و مصاحبه های مطبوعاتی بنی صدر را متخلف از بیانیه ی ده ماده ای امام و متخلف از قانون اساسی اعلام کرد؛ بنی صدر به این رأی اعتراض نمود. به دنبال این جریانات امام خمینی در تاریخ 20 خرداد 1360 بنی صدر را از فرماندهی کل قوا عزل نمود. با عزل بنی صدر از فرماندهی کل قوا، نمایندگان مخالف وی در مجلس شورای اسلامی، با احساس اینکه نظر امام از بنی صدر برگشته است، طرح عدم کفایت سیاسی وی را در مجلس مطرح نمودند.
حزب جمهوری اسلامی قاطعانه مخالف بنی صدر بود و وی را فاقد کفایت سیاسی لازم برای ادارة امور کشور می دانست. دلیل عمدة این جناح بر عدم کفایت سیاسی رئیس جمهور، تلقی آنان نسبت به ضدیت وی با نظام جمهوری اسلامی تحت عناوین مختلف و تلاش در راه تغییر جهت آن با استفاده از کمک آمریکا و دیگر قدرتهای ضد انقلابی و رویکرد نظامی وی بود.
نهضت آزادی و طرفداران بنی صدر، اختلافات موجود را شخصی می دانستند نه مرامی و مسلکی و بر همین اساس معتقد بود باید بین اطراف قضیه وحدت برقرار شود و اگر تحقق تفاهم میسر نگردید و بن بست پدید آمد، چون رئیس جمهور منتخب مردم و دولت نیز دولت ملی است، انحلال مجلس باید با همه پرسی از ملت صورت گیرد و سپس مجلس جدید تشکیل شود؛ بدین ترتیب دولت جدید با رئیس جمهور هماهنگ خواهد بود. در نتیجه به نظر آنان راه حل قضیه، نه طرح عدم کفایت بلکه انحلال مجلس بود.
بررسی شیوه برخورد امام خمینی با جریانات پیش آمده از آغاز ریاست جمهوری بنی صدر تا زمان عزل او، حکایت از تلاش ایشان تا حد امکان برای عدم دخالت در مسائل مختلف و اختلافات موجود می باشد. ایشان همیشه در مسیر عدم دخالت مستقیم در مسائلی که از سوی مسئولین قابل حل بود و همچنین واگذاری مسائل به مجلس شورای اسلامی، حرکت می کرد، مگر اینکه واقعاً ادامه روند را به سود کشور و انقلاب نمی دیدند. ایشان از همان ابتدا ـ با اینکه بعداً اعلام کردند که با ریاست جمهوری بنی صدر موافق نبوده اند ـ مسیر را برای بنی صدر جهت انجام برنامه هایش باز گذاشتند و حتی وی را به فرماندهی کل قوا نیز منصوب کردند. اما این به معنی تأیید اقدامات بنی صدر محسوب نم...
انتهای پیام /*