پرتال امام خمینی(س): یادداشت ۲۸۸/سیدحسن موسوی چلک(رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران)
یکی از موضوعات مهمی که در هر کشور برای تقویت هویت فرهنگی اهمیت پیدا می کند، توجه به فرهنگ عامه است به گونه ای که اهمیت زیادی در زندگی مردم در هر کشوری پیدا میکند. کشور ما هم از این موضوع مستثنا نبوده و نیست. شاید ما اگر تاملی داشته باشیم به اندیشه های حضرت امام رضوان الله در سیره و نوشته های ایشان هم ما شاهد این نوع توجه و تاکید هستیم که فرهنگ عامه را پاس می داشتند و نسبت به رسومات هم اهمیت قائل بودند.
در دیدگاه امام آنجا که موضوع هویت یابی را مطرح می کنند، هویت قومی نفی نمی شود. حتی وقتی از همگرایی ملی سخن می گویند، آئین ها هم بخشی از این موضوع می تواند باشد، مثل شب چله، تعارضی با اسلام نداشته باشد که طبیعتا ندارد و هیچ ممنوعیتی درواقع برایش وجود ندارد.
به همین دلیل تقویت فرهنگ خودی، می تواند یکی از راهکارهای قوام و انسجام اجتماعی و همبستگی اجتماعی که اتفاقا از سفارشات مهم حضرت امام چه در دوران مبارزات و چه پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود، در هر جامعه ای محسوب شود چراکه اگر ما اسلام را پذیرفتیم، هویت ملی مان را هم داریم.
در زمانه ای که استکبار جهانی به قصد نابودی هویت ملی و فرهنگی واستقلال کشورمان، و جهان اسلام، وارد میدان شده است و با در اختیارداشتن ابزارهایی ارتباطی نوین، حملات بی‌امان خویش را، هر آن توسعة بیشتر می‌دهد. چاره اندیشی برای دفع این خطر، خصوصاً برای جمهوری اسلامی که در نوک پیکان حملة دشمنان قرار دارد، امری ضروری و حیاتی است. در جوهرة تفکر امام‌خمینی(ره)، کار اصلی مقابله با تهاجم نیست؛ حملة مستمر و مداوم به همة ارکان وجودی استکبار جهانی،ویژگی اصلی و برجستة این اندیشه است. برای پاسداشت این اندیشه توجه به فرهنگ عمومی و هویت ایرانی اسلامی امری مهم تلقی می گردد.
بحث هویت ایرانی- اسلامی یا اسلامی- ایرانی البته در نوشته های حضرت امام هویت ملی- اسلامی بیشتر مورد تاکید است. لذا به همین دلیل شب چله یکی از این مولفه هاست که بسیار مهم است و مردم دوستش دارند. فرصتی برای تقویت شادی است، فرصتی برای تقویت ارتباط بین اعضای خانواده به صورت صمیمانه تر است. فرصتی برای ترویج مهربانی اجتماعی است. شب چله در زندگی ما ایرانیان یک جایگاه ویژه ای را دارد. به همین دلیل یکی از مهمترین کارکردهای شب چله تقویت فرهنگ گفتگو در میان اعضای خانواده است. گرچه این روزها و این سالها شاید در دو دهه اخیر به دلیل گسترش تکنولوژی ها و فناوری های جدید و بویژه در دو سال اخیر که موضوع کرونا رابطه افراد با فضای مجازی را بسیار گسترده، طولانی و عمیق کرده و متاسفانه تحت تاثیر این رابطه عمیق، روابط عاطفی و انسانی حتی در درون خانواده ها کمتر شده، شب چله فرصتی برای یادآوری این ظرفیت خوب در درون خانواده است. ظرفیتی که کارکردهای زیادی را دارد. بخشی از آئین های شب چله، حافظ خوانی و شاهنامه خوانی است که به نظرمی رسد در گذشته بیشتر رواج داشت؛ با پاسداشت شب یلدا ارتباط با منابع علمی و ادبی مرتبط با فرهنگ ایرانی افزایش می یابد.