پرتال امام خمینی(س): مراسم دیدار نوروزی رئیس موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) با کارکنان، مدیران و معاونین موسسه برگزار شد. در این مراسم دکتر کمساری در سخنانی با تبریک سال جدید و فرارسیدن ماه مبارک رمضان گفت: خدای بزرگ را سپاسگزاریم که توفیق دارم در سال جدید و البته قرن جدید در محضر شما عزیزان هستم؛ روز اول شروع به کار در سال ۱۴۰۱، مقارن شده با آغازین روز ماه مبارک رمضان؛ و هر دو مناسبت، یعنی هم عید نوروز و هم حلول ماه ضیافت الهی را خدمت شما تهنیت عرض می کنم؛ و امیدوارم همزمانی این دو مناسبت مبارک و فرخنده برای همه شما عزیزان و خانواده محترمتان و همه بستگان و مرتبطین با این مجموعه پر از خیر و برکت و مبارکی باشد.
رئیس موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) با اشاره به خطبه شعبانیه اظهار کرد: در روز اول ماه مبارک رمضان، مناسب است که به مروری بخشی از خطبه شعبانیه پیغمبرعظیم الشان بپردازیم؛ خطبه ای که در روز جمعه آخر ماه شعبان، در مسجد النبی برای اصحابشان ایراد فرمودند که به خطبه شعبانیه معروف شده است. حضرت در این خطبه بشارت فرارسیدن ماه مبارک را می دهند و نکات کلیدی و به تعبیر امروزی تکنیکال، برای بهره مندی از فضائل این ماه مبارک ارائه می کنند.
دکتر کمساری افزود: یکی از حسرت های همیشگی من این است که چرا مسائل دینی، آموزه های اخلاقی و تربیتی به صورت تکنیکال و کاربردی ارائه نمی شود. در روانشناسی غربی، دستورالعمل ها بسیار کاربردی است. بعنوان مثال برای درمان افسردگی دستورالعمل های مشخص دارند.
علی رغم اینکه دستورالعمل های دینی مان کامل است، اما متاسفانه به صورت کلی ارائه می شود؛ و از سوی گویندگان و نویسندگان ما بصورت بسته های کاربردی ارائه نمی شود. درحالی که دستورات دینی صرفا برای نصیحت نبوده است. پیامبر اسلام در این خطبه، تصویری زیبا و منحصر بفرد از ماه رمضان ترسیم کرده، و نکات کاربردی را مطرح می کنند که بسیارقابل استفاده است.
علی کمساری تصریح کرد: حضرت در ابتدا می فرمایند: «ای مردم! ماه خدا ، همراه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روی آورده است؛ ماهی که نزد خدا برترینِ ماه هاست و روزهایش برترینِ روزها، شب هایش برترینِ شب ها و ساعاتش برترینِ ساعات است . ماه خدا بسیارعجیب است طوری که همه ایام و لیالی و ساعات و آنات متعلق به خداست اما این ماه بطور خاص اختصاص به خدا پیدا کرده است. شهرالله؛ این نشان دهنده ویژگی، نشان دهنده عظمت است. می فرمایند که شهر خدا و ماه خدا به سمت شما با برکت، رحمت و مغفرت روی آورده است. اینکه برکت چیست و چه زمانی کار ما برکت پیدا می کند؟ و رحمت و مغفرت چیست؟ را می تواند در جستجوی در این خطبه پیدا کرد. سپس می فرمایند: شَهرٌ هُوَ عِندَ اللّه ِ أفضَلُ الشُّهورِ ، وَأیّامُهُ أفضَلُ الأَیّامِ ، ولَیالیهِ أفضَلُ اللَّیالی ، وساعاتُهُ أفضَلُ السّاعاتِ . هُوَ شَهرٌ دُعیتُم فیهِ إلی ضِیافَةِ اللّه ِ، وجُعِلتُم فیهِ مِن أهلِ کَرامَةِ اللّه ِ ، أنفاسُکُم فیهِ تَسبیحٌ ، ونَومُکُم فیهِ عِبادَةٌ ، وعَمَلُکُم فیهِ مَقبولٌ ، ودُعاؤُکُم فیهِ مُستَجابٌ .
وی افزود: ماهی است که در آن به میهمانی خدا دعوت شده اید و از شایستگانِ کرامت الهی قرار داده شده اید. ماهی است که در نزد خدا بهترین ماه است و ایام او افضل الایام و لیالی آن افضل الیالی و ساعات آن افضل الساعات است. ماهی است که در نزد خدا با فضیلت ترین ماه هاست. شب هایش با فضیلت ترین است، روزها وساعاتش و همه مشحون از فضیلت و بزرگی است.
کمساری با اشاره به بخشی دیگری از خطبه شعبانیه افزود: هُوَ شَهرٌ دُعیتُم فیهِ إلی ضِیافَةِ اللّه ِ، وجُعِلتُم فیهِ مِن أهلِ کَرامَةِ اللّه ِ ، أنفاسُکُم فیهِ تَسبیحٌ ، ونَومُکُم فیهِ عِبادَةٌ ، وعَمَلُکُم فیهِ مَقبولٌ ، ودُعاؤُکُم فیهِ مُستَجابٌ .این ویژگی ها خیلی عجیب است که می فرمایند در این ماه دعوت شدید به سمت ضیافت خدا، یعنی اینکه می فرمایند: ماه ضیافت الله و میهمانی خدا؛ یعنی خدا سفره و بساط و یک خوان کرمی را به پهنه گیتی و عالم پهن کرده و بندگانش را به میهمانی دعوت کرده است. میزبان خداست و می فرمایند که در این ماه شما از اهل کرامت خدا قرار گرفته اید. و انفاس شما، نفس کشیدن شما در این ماه تسبیح است. یعنی نفس که می کشید حالا نه اینکه روزه دار یا غیرروزه دار بلکه آن کسی که متعبد باشد، کسی که مومن به این ضیافت باشد، آن کسی که خودش را مقید به ورود به میهمانی و به این محفل الهی بداند، نفس کشیدنش عبادت است. البته در زیارت امیرالمومنین (ع) نیز آمده است که نفس کشیدن در حرم امیرالمومنین هر نفس به اندازه چهارصد سال عبادت است. ماهی است که در آن به میهمانی خدا دعوت شده اید و از شایستگانِ کرامت الهی قرار داده شده اید .نَفَس هایتان در آن ، تسبیح است، خوابتان در آن ، عبادت ، عملتان در آن ، پذیرفته و دعایتان در آن ، مورد اجابت است .پس با نیّت های راست و دل های پاک، از پروردگارتان بخواهید تا برای روزه داریِ آن و تلاوت کتاب خویش ، توفیقتان دهد؛
کمساری گفت:حضرت می فرمایند در ماه رمضان نفس های شما تسبیح است. وقتی نفس می کشید کانه دارید می گویید: سبحان الله؛ آنهم تسبیح مقبول. کانه دارید می گویید: الله اکبر؛ کانه دارید صلوات می فرستید یا تهلیل می گویید. خواب شما در این ماه عبادت است و عمل شما در این ماه مقبول است. پر واضح است که به هنگام خواب هیچ تکلیفی بر انسان نیست و انسان هم مشغول به عملی نیست ودر فعل خوابیدن هیچ ثواب و عقابی فی نفسه بر آن مترتب نیست. اما حضرت می فرماید: در ماه مبارک رمضان خواب شما عبادت است و عمل شما در این ماه مقبول است.
وی افزود: باید در نظر داشت که عمل براحتی پذیرفته نمی شود و باید مقید و ملزم به بعضی مسائل و بعضی مقدمات باشد تا پذیرفته شود؛ ولی حضرت می فرماید عمل شما در این ماه مبارک رمضان مقبول است؛ و خداوند از پیش، دعای شما را در این ماه مستجاب می کند. این تصویری است که پیغمبر از ماه مبارک رمضان ارائه می کنند و می فرمایند که در این ماه با نیت های صادق و قلب های پاک از خدا بخواهید که موفقتان کند. با روزه گرفتن و تلاوت قرآن از خدا بخواهید که به شما توفیق عطا کند.
فَاسأَلُوا اللّه َ رَبَّکُم بِنِیّاتٍ صادِقَةٍ وقُلوبٍ طاهِرَةٍ أن یُوَفِّقَکُم لِصِیامِهِ وتِلاوَةِ کِتابِهِ ؛ فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَن حُرِمَ غُفرانَ اللّه ِ فی هذَا الشَّهرِ العَظیمِ. شقی، بدبخت، روسیاه و بدعاقبت کسی است که در این ماه از غفران و بخشش الهی خودش را محروم کند. یعنی این خوان رحمت و مغفرت و برکت پهن شده و آن کسی که خودش را از ورود به این ضیافت محروم می کند یعنی با بی توجهی به این ماه و با قدر ندانستن این فرصت از نظر پیغبمر روسیاه و بدبخت و شقی است؛ و بدبخت ، کسی است که در این ماه بزرگ ، از آمرزش الهی محروم بماند .
رئیس موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) تصریح کرد: حضرت می فرمایند: وَاذکُروا بِجوعِکُم وعَطَشِکُم فیهِ جوعَ یَومِ القِیامَةِ. با گرسنگی و تشنگی خود در این ماه ، گرسنگی و تشنگیِ روز قیامت را یاد کنید؛ با این گرسنگی و تشنگی تان به یاد گرسنگی و تشنگی روز قیامت بیفتد. درواقع این گرسنگی و تشنگی البته قابل مقایسه نیست. یعنی اساسا بار اعمال، ثواب، مکافات ها قابل مقایسه این نشئه ناسوت با نشئه ملکوت نیست. ولی به هر حال می فرمایند با این تشنگی و گرسنگی به یاد تشنگی و گرسنگی روز قیامت بیفیتد. حضرت دستور العمل های دیگری هم در این خطبه دارند از جمله می فرمایند: به نیازمندان و بینوایانتان صدقه بدهید. در فرازی دیگر می فرمایند: به بزرگان خود احترام ، و بر کوچک هایتان ترحّم، و به بستگانتان نیکی کنید.
دکتر کمساری در بخش پایانی سخنان خود تصریح کرد:حضرت در فرازی دیگر می فرمایند: زبانتان را نگه دارید؛ چشم هایتان را از آنچه نگاه به آن حلال نیست، بپوشانید؛ گوش هایتان را از آنچه شنیدنش حلال نیست ، فرو بندید؛ می فرمایند زبانتان را مراقبت کنید. چشم هایتان را از آنچه حلال نیست بپوشانید. نگاه به نامحرم نکنید. از خود در برابرغیبت و تهمت مراقبت کنید. به یتیمان مردم ، محبّت کنید تا بر یتیمان شما محبّت ورزند؛ در بخش دیگر حضرت اشاره می کنند که از گناهانتان به پیشگاه خداوند توبه کنید ؛ در هنگام نمازها ، دستانتان را بر آستان او به دعا بلند کنید ، که آن هنگام (وقت نماز) ، برترینِ ساعت هاست. این خطبه ازمعانی بسیار ارزشمند و والایی برخوردار است و نکات راهبردی و کاربردی بسیاری دارد. در مهمانی ماه خدا روزه یکی از اصلی ترین اعمال محسوب می شود؛ بندگی خدا، تلاوت قرآن در این ماه بسیار سفارش شده است. تو بندگی چو گدایان به شرط مزد مکن که دوست خود روش بنده پروری داند... و البته در میان همه این اوقات و ساعات در ماه مبارک رمضان، وقت سحر را غنیمت بشماریم. وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّکَ عَسَی أَن یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَّحْمُودًا
دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند
واندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند
بیخود از شعشعه پرتو ذاتم کردند
باده از جام تجلی صفاتم دادند
چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی
آن شب قدر که این تازه براتم دادند....
اجر صبریست کز آن شاخ نباتم دادند
همت حافظ و انفاس سحرخیزان بود
که ز بند غم ایام نجاتم دادند