گزیده ای از شرایط تبلیغ و مبلغ دینی در سخنان امام خمینی

گزیده ای از شرایط تبلیغ و مبلغ دینی در سخنان امام خمینی (س)

پدیدآورنده (ها): امیری، علی

آدرس ثابت: ۹۲۹۸۱۲https: / / www. noormags. ir / view / fa / articlepage /

مقالات مرتبط

عوامل انحطاط اخلاقی جامعه در عصر امام سجاد علیه السلام

مدیریت مسجد: تدوین الگوی شایستگی منابع انسانی

استراتژی قرآن در مواجهه با انحرافات اجتماعی (قسمت چهارم)

نقش رسانه ها بر دین گریزی و دین پذیری در جوامع مختلف

واکاوی مفهومی دلبستگی ملی

ویژگی های امام جماعت موفق و شایسته

استراتژی قرآن در مواجهه با انحرافات اجتماعی (قسمت سوم)

انحطاط فرهنگی در آیینه قرآن

بررسی دلالت های مفهومی-بلاغی زبان چشم در نهج البلاغه

بررسی و تحلیل مطالعات باستان شناختی پاسارگاد

ناسیونالیسم

بررسی پیامدهای فقر در سلامت روح و روان افراد از دیدگاه امام علی (ع)

عناوین مشابه

کارآمدی استراتژی تبلیغ؛ در دفاع از انقلاب اسلامی (رهیافت هایی از امام خمینی (س) برای دفاع از آرمان های انقلاب اسلامی با تکیه بر الگوی تبلیغات دینی)

طراحی و تبیین الگوی پیروی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از منظر امام خمینی (س) و امام خامنه ای (مد ظله العالی)

جایگاه مؤلفه دفاعی - امنیتی در تحکیم و توسعه اقتدار ملی از منظر امام خمینی (س) و آیت الله خامنه ای

استفاده از تاریخ در تبلیغ دینی؛ مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین سلیمانی امیری (عضو هیئت علمی موسسه آموزشی - پژوهشی امام خمینی (س))

برداشتی از الگوی مطلوب مبلغ دینی از دیدگاه امام خمینی (س)

بررسی مقایسه ای میزان رضایت مندی بیماران از ارائه خدمات در بیمارستان امداد امام خمینی (س) و بیمارستان امام حسین - ع - شهرستان شاهرود

بررسی آسیب پذیری لرزه ای بیمارستان امام خمینی (س) شهرستان سنقر و کلیایی در استان کرمانشاه از منظر غیر سازه ای و عملکردی

در محضر روح الله: گزیده کتاب جوانان از دیدگاه امام خمینی (س)

جلوه ای از وحدت حوزه و دانشگاه در کلام امام خمینی (س) و رهبری

بی پرده با تاریخ / آبان و آذر ۱۳۵۹ سقوط خرمشهر پس از ۳۳ روز مقاومت / شکست حصر آبادان در پی فرمان امام خمینی (س) اسارت وزیر نفت / شرایط ایران برای آزادی گروگان های آمریکایی

از نام تو عشق را خبر خواهم کرد

با چشم تو بر افق نظر خواهم کرد

همان گونه که از عنوان کلان بر می آید؛ سخنان و رهنمود های اندیشه آموز حضرت امام خمینی (س) دربارة «تبلیغ و مبلّغ دینی» بسیار فراتر و فزون تر از این نوشته است که باید در مجال و مقامی دیگر به آن پرداخته شود.

دیگر آنکه از هر گونه توضیح؛ تفسیر و تحلیل در این زمینه خودداری ورزیده ایم؛ چرا که در سر؛ سودای نوشته ای گزینشی و نه پژوهشی را پرورانده ایم؛ اگر چه فرآیندی پژوهشواره را پی گرفته و طی کرده ایم و از سویی دیگر؛ حافظ ها و مولوی ها را نیز پیش روی خود دیده و پاسخی چندان دندانگیر در برابر این سروده هایشان نداشته ایم:

ز عشق ناتمام ما جمال یار مستغنی است به آب و رنگ و خال و خط؛ چه حاجتْ روی زیبا را

***

گرچه تفسیر زبانْ روشنگر است لیک عشق بی زبانْ روشن تر است

بنابراین؛ آن چه خواهید خواند؛ عین سخنان و رهنمودهای حضرت امام خمینی (س) است؛ بدون هیچ گونه تفسیر و تحلیلی در این زمینه که آن ها عبارت اند از:

تعریف تبلیغ

تبلیغات؛ که همان شناساندن خوبیها و تشویق به انجام آن و ترسیم بدیها و نشان دادن راه گریز و منع از آن است؛ از اصول بسیار مهم اسلام عزیز است.

ان شاء اللَّه در محدوده توانتان نقاط کور و مجهول را برای مردم شریف ایران و جهان اسلام باز و روشن نمایید؛ و چهارچوب اسلام ناب محمدی؛ که ترسیم قهر و خشم و کینه مقدس و انقلابی علیه سرمایه داری غرب و کمونیسم متجاوز شرق است؛ و نیز راه مبارزه علیه ریا و حیله و خدعه را به مردم و بخصوص جوانان سلحشورمان نشان دهید. (صحیفه امام؛ ج‏ ۲۱، ص ۳۳۹) ۱۴ / ۱ / ۱۳۶۸

انگیزة تبلیغ

برای خدا تبلیغات کنید که تبلیغات امر مهمی است. (همان، ج‏ ۱۵، ص ۳۲۲) ۲۹ / ۷ / ۱۳۶۰‌

حکم تبلیغ

جزو واجبات است که ما از اسلام تبلیغ بکنیم‏. (همان، ج‏ ۱۸، ص ۱۰۵) ۱۵ / ۶ / ۱۳۶۲

تبلیغِ تبلیغ

برای تبلیغ هم لازم است ما تبلیغ بکنیم. (همان، ج‏ ۱۸، ص ۱۰۵) ۱۵‌ / ۶ / ۱۳۶۲

شأن و مقام تبلیغ

همان طور که تحصیل یک تکلیفی است؛ تبلیغ بالاتر است از او؛ تحصیل مقدمه تبلیغ است؛ مقدمه انذار مردم است. (همان، ج‏ ۱۵، ص ۴۱۴) ۱۸ / ۹ / ۱۳۶۰‌

ضرورت و اهمیت تبلیغ

مسئله تبلیغات یک امر مهمی است که می شود گفت که در دنیا در رأس همه امور قرار گرفته است می توان گفت که دنیا بر دوش تبلیغات است. (همان، ج‏ ۱۴، ص ۵۳) ۱۶ / ۱۱ / ۱۳۵۹

اهداف تبلیغ

لازم است آقایان علما و خطبا و دانشمندان محترم با وسایل ممکن این نهضت مقدس را معرفی نمایند و مقصد مسلمانان ایران را که همان برقراری حکومت اسلامی تحت پرچم اسلام و هدایت قرآن کریم و پیغمبر مکرّم اسلام است؛ گوشزد نمایند که برادران اسلامی ما بدانند ما بجز اسلام و برقراری حکومت عدل اسلامی فکر نمی‏کنیم‏. (همان، ج‏ ۱۰، ص ۶۲) ۲۹‌ / ۶ / ۱۳۵۸

ما که می گوییم می خواهیم انقلابمان را صادر کنیم؛ نمی خواهیم با شمشیر باشد بلکه می خواهیم با تبلیغ باشد. (همان، ج‏ ۱۸، ص ۷۲) ۲ / ۶ / ۱۳۶۲

مراحل تبلیغ

تا اصلاح نکنید نفوس خودتان را؛ از خودتان شروع نکنید و خودتان را تهذیب نکنید؛ شما نمی‏توانید دیگران را تهذیب کنید. آدمی که خودش آدم صحیحی نیست نمی‏تواند دیگران را تصحیح کند؛ هر چه هم بگوید فایده ندارد. (همان، ج‏ ۱۳، ص ۴۲۰) ۲۷‌ / ۹ / ۱۳۵۹‌

اگر- خدای نخواسته- یک گوینده‏ای خودش آلوده باشد؛ نمی‏تواند با گفتار خودش؛ دیگران را از آلودگی جلوگیری کند. اول باید خودمان را اصلاح کنیم و کوشش کنیم که ان شاء اللَّه؛ خودمان اصلاح بشویم و مردم را اصلاح کنیم‏. (همان، ج‏ ۱۵، ص ۳۳۲) ۴ / ۸ / ۱۳۶۰

روش تبلیغ

علما و روحانیون ان شاء اللَّه به همه ابعاد و جوانب مسئولیت خود آشنا هستند ولی از باب تذکر و تأکید عرض می‏کنم امروز که بسیاری از جوانان و اندیشمندان در فضای آزاد کشور اسلامی‏مان احساس می‏کنند که می‏توانند اندیشه‏های خود را در موضوعات و مسائل مختلف اسلامی بیان دارند؛ با روی گشاده و آغوش باز حرفهای آنان را بشنوند. و اگر بیراهه می‏روند؛ با بیانی آکنده از محبت و دوستی راه راست اسلامی را نشان آنها دهید. و باید به این نکته توجه کنید که نمی‏شود عواطف و احساسات معنوی و عرفانی آنان را نادیده گرفت و فوراً انگِ التقاط و انحراف بر نوشته‏هاشان زد و همه را یکباره به وادی تردید و شک انداخت. اینها که امروز این گونه مسائل را عنوان می‏کنند مسلماً دلشان برای اسلام و هدایت مسلمانان می‏تپد؛ و الّا داعی ندارند که خود را با طرح این‏ مسائل به دردسر بیندازند. اینها معتقدند که مواضع اسلام در موارد گوناگون همان گونه‏ای است که خود فکر می‏کنند. به جای پرخاش و کنار زدن آنها با پدری و الفت با آنان برخورد کنید. اگر قبول هم نکردند؛ مأیوس نشوید. در غیر این صورت خدای ناکرده به دام لیبرالها و ملیگراها و یا چپ و منافقین می‏افتند؛ و گناه این کمتر از التقاط نیست. وقتی ما می‏توانیم به آینده کشور و آینده‏سازان امیدوار شویم که به آنان در مسائل گوناگون بها دهیم؛ و از اشتباهات و خطاهای کوچک آنان بگذریم؛ و به همه شیوه‏ها و اصولی که منتهی به تعلیم و تربیت صحیح آنان می‏شود احاطه داشته باشیم‏ (همان، ج‏ ۲۱، ص ۹۸-۹۹) ۲۹ / ۴ / ۱۳۶۷

اصول و مبانی تبلیغ

تبلیغات باید بر اساس معنویات باشد؛ معنویات اساس اسلام است. سعی کنید معنویات را زیاد کنید و از تشریفات تا آنجا که مقدور است بکاهید. همه‏اش در فکر درست کردن سالن و ساختمان نباشید بلکه در فکر معنویات اسلام باشید. (همان، ج‏ ۱۸، ص ۷۳) ۲ / ۶ / ۱۳۶۲‌

شرایط تبلیغ

وضع تبلیغات باید متناسب با نیازها و وضع حوزه ها باشد. باید آقایان توجه داشته باشند؛ همیشه دنبال مسائل واقعی بروند. (همان، ج‏ ۱۸، ص ۷۲) ۲ / ۶ / ۱۳۶۲

مواد و محتوای تبلیغ

آن چیزی که من توصیه می‏کنم به همه اهل علم و به همه آقایان؛ به همه دانشمندان اینکه دنبال این بروید که معارف اسلامی را در بین مردم تقویت کنید که رأس امور این معارف اسلامی است و اگر او درست بشود همه کارها درست می‏شود. (همان، ج‏ ۲۰، ص ۳۰۰) ۱۱ / ۴ / ۱۳۶۶

تکنولوژی تبلیغ

قوانین اسلام را در هر رشته‏ای که هست بنویسند؛ منتشر کنند؛ اگر موفق بشوند دستگاه فرستنده پیدا بکنند که به دنیا ابلاغ بکنند؛ اسلام را آن طور که هست معرفی کنند به دنیا؛ بفهمد دنیا که ما چه داریم‏. [به تاریخ این سخن؛ بیشتر دقت کنید. ] (همان، ج‏۲، ص ۳۷) ۲۳ / ۷ / ۱۳۴۳

ابزارها و رسانه های تبلیغ

در باب نشریات؛ خودتان می‏دانید که نقش نشریات در هر کشوری از همه چیزها بالاتر است. روزنامه‏ها و مجلات می‏توانند یک کشوری را رشد بدهند و هدایت بدهند به راهی که صلاح کشور است و می‏توانند که به عکس عمل بکنند.. (همان، ج‏ ۱۴، ص ۳۸۳) ۱۰ / ۳ / ۱۳۶۰

 نشریه؛ بسیار خوب است و در صورتی که محتوای آن محتوای آموزنده باشد و دست اندر کاران آن متعهد باشند؛ این نشریه رأس همه امور می‏شود. انسان اگر انصاف داشته باشد؛ باید به خاطر مردمی که قلمها را برای اینها آزاد گذاشته‏اند؛ از قلم و قدمش استفاده کند. و دیانت هم اقتضای همین را می‏کند. ما باید نشریاتمان مفید باشد و اخلاق جامعه را اصلاح کنیم... (همان، ص ۳۸۵) ۱۰ / ۳ / ۱۳۶۰

آنچه که بیش از همه در فرهنگ مردم تأثیر می‏گذارد؛ مجله و فرهنگ مجله است؛ برای اینکه مجله و نحوه ارائه آن خیلی تأثیر دارد؛ این حتی خودش اگر مجله را هم نخواند؛ ورق زدن مجله؛ این خودش در روحیه‏اش تأثیر می‏کند.. (همان، ص ۴۹۶) ۲ / ۴ / ۱۳۶۰

در هر صورت مجله‏نویسی آسان است ولی مجله صحیح نوشتن مشکل است. چهار عکس؛ چهار مقاله و چهار شعر و چهار تا فکاهی؛ این آسان است تخصص نمی‏خواهد. باید مجله راه بیندازید که وقتی جوان‏ها باز می‏کنند شکل و صورت و عکس‏های مجله و تیترهای مجله طوری باشد مقابل آنکه پنجاه سال ما را به نابودی کشید. شما باید جبران آن خرابی پنجاه سال را بکنید (همان، ص ۵۰۰) ۲ / ۴ / ۱۳۶۰

اهمیت انتشارات؛ مثل اهمیت خونهایی است که در جبهه‏ها ریخته می‏شود. و مِدادُ الْعُلَماءِ افْضَلُ مِنْ دِماءِ الشُّهَداء برای اینکه؛ دماء شهدا گرچه بسیار ارزشمند است و سازنده؛ لکن قلمها بیشتر می‏تواند سازنده باشد. و شهدا را؛ قلمها می‏سازند و شهیدپرور هستند قلمها... (همان، ج‏ ۱۶، ص ۲۲۷) کتاب‏هایی را که می‏خواهید منتشر کنید؛ حتماً بدهید عده‏ای از فضلا بخوانند و نظر دهند و خودتان دقیقاً بررسی کنید.. (همان، ج‏ ۱۸، ص ۷۲) ۲۲ / ۱۱ / ۱۳۵۹

توجه داشته باشید کتاب‏ها و چیزهای دیگری که از قم منتشر می‏شود غیر از کتاب‏هایی است که در سایر شهرها منتشر می‏شود. قم شهر علم و اسلام است. اگر خطایی از قم منتشر شود در دنیا عَلَم می‏شود. این موضوع هم باید مورد توجه باشد که از قم چیز خلافی منتشر نشود. (همان، ص ۷۳) ۲۲ / ۱۱ / ۱۳۵۹

گسترة تبلیغ

بر همه لازم است که تبلیغات کنند؛ تبلیغات داخلی برای اینکه؛ مبادا- خدای نخواسته- مردم تحت تأثیر تبلیغات سوء ابرقدرتها واقع بشوند؛ و بالاتر از او تبلیغات در خارج باید بشود. ما تبلیغاتمان در خارج بسیار ناقص است و اشخاصی که از خارج می‏آیند اینجا و با من ملاقات می‏کنند؛ همه از این مطلب شکایت دارند که در خارج تبلیغات کم است. (همان، ج‏ ۱۶، ص ۲۵۲) ۲۶‌ / ۲ / ۱۳۶۱‌

قالبهای تبلیغ

شعرا در طول تاریخ باید بنویسند این امور را و به شعر؛ مردم را بیدار کنند. و نویسندگان اگر می‏توانند در نطقها و نوشته‏های خودشان؛ در مجامعی که می‏روند در شهرهای خودشان؛ در کشورهای خودشان مسائل ایران را ابلاغ کنند؛ و اگر نمی‏توانند در کتب و رساله‏های خودشان ثبت کنند که بعدها وقتی که مردم در نسلهای بعد می‏آیند؛ ببینند که دشمنهای آنها کی هست و دوستان آنها کی و تکلیف آنها با دوستانشان و دشمنانشان چیست. اگر ما در تبلیغ قصور کنیم؛ اگر ما در گفتن و نوشتن شعر و نثر و همه نحو نوشتن و گفتن قصور کنیم؛ ما مدیون نسلهای آینده هستیم که ممکن بود با نوشته‏های شما؛ با نوشته‏های نویسندگان عزیز و با اشعار آنها؛ بیدار بشوند و مطلع بشوند بر اینکه بر این ملتها در این زمان چه گذشته است و ماها چه تحمل رنج‏ها کردیم؛ بلکه آنها درصدد علاج برآیند؛ و امروز نیز ما باید درصدد علاج برآییم... ما؛ همه شماها که نویسنده هستید و خصوصاً شعرا که لسان شعر بالاترین لسان است؛ باید مردم را آگاه کنیم؛ نسلهای فعلی را؛ نسلهای آینده را و بنا بگذاریم بر اینکه اگر نمی‏شود در جوامع عمومی؛ از جوامع خصوصی و از افرادی که با آنها آشنا هستیم شروع کنیم‏ (همان، ج‏۱۷، ص ۳۱۰) ۲۱‌ / ۱۱‌ / ۱۳۶۱

مدیریت و سازماندهی تبلیغ

ما باید در همه امور هماهنگی را حفظ نماییم؛ مخصوصاً هماهنگی در تبلیغات که از اهم امور است باید بیشتر حفظ شود. باید سعی کنید وحدت و هماهنگی را به صورتی حفظ نمایید که هر گونه تبلیغات سوء را از بین ببرید. می‏دانید که سلاح تبلیغات؛ برنده‏تر از کاربرد سلاح در میدانهای جنگ است؛ باید از اسلحه تبلیغات آنها بیشتر ترسید. (همان، ج‏ ۱۶، ص ۱۱۳) ۲۵‌ / ۱۲‌ / ۱۳۶۰‌

باید خطبای عظام ما که مبلغین اسلامند؛ علمای اعلام ما؛ طلاب عزیز ما و قشرهای دیگری که در تبلیغات دخالت دارند و مشغول این عمل شریف هستند؛ باید به سرعت خودشان زیادی بدهند؛ و تبلیغات خودشان را تسریع کنند. البته روی یک موازینی و روی یک نظامی و روی یک سازمانی که آن طور البته بهتر خواهد بود. (همان، ص ۲۵۳) ۲۶‌ / ۲ / ۱۳۶۱

زبان تبلیغ

اگر ما همه زبان‏ها را برای تبلیغ اسلام بدانیم عبادتی بزرگ است. ما با زبان اینجا که نمی‏توانیم برای مردم امریکا و سایر کشورها مسائل اسلام را بگوییم. امروز اسلام در اکثر کشورها مطرح است. امیدوارم که شما بتوانید اسلام را برای مردم جهان عرضه کنید. (همان، ج‏ ۱۸، ص ۷۳) ۲ / ۶ / ۱۳۶۲

 پیشتر احتیاج به زبان؛ زبانهای خارجی نبود؛ امروز احتیاج است به این؛ یعنی جزو برنامه تبلیغات مدارس باید زبان باشد؛ زبانهای زنده دنیا؛ آنهایی که در همه دنیا شایع‏تر است. این باید یکی از چیزهایی باشد که در مدارس دینی ما که می‏خواهند تبلیغ بکنند؛ این امروز محل احتیاج است؛ مثل دیروز نیست که ما صدامان از ایران بیرون نمی‏رفت. امروز ما می‏توانیم در ایران باشیم و به زبان دیگری همه جای دنیا را تبلیغ کنیم؛ در همه جا مبلغ باشیم؛.. (همان، ص ۱۰۴) تبلیغ لازمه‏اش این است که زبان بدانند. شما نمی‏توانید بروید در انگلستان برای انگلیسی‏ها با زبان فارسی تبلیغ کنید یا در امریکا این طور یا در شوروی. شما باید با زبان اهلی آنها تبلیغ کنید؛ و این از امور لازمه‏ای است که پیشتر نمی‏شد اسمش را برد؛ و حالا می‏بینیم جزو لازم‏هاست و واجبات است که باید عمل بشود. (همان، ص ۱۰۵) ۱۵ / ۶ / ۱۳۶۲

آفات تبلیغ

نکته‏ای که در اینجا ضمن تشکر از علما و روحانیون و دولت خدمتگزار حامی محرومان باید از باب تذکر عرض کنم و بر آن تأکید نمایم؛ مسئله ساده زیستی و زهدگرایی علما و روحانیت متعهد اسلام است که من متواضعانه و به عنوان یک پدر پیر از همه فرزندان و عزیزان روحانی خود می‏خواهم که در زمانی که خداوند بر علما و روحانیون منت نهاده است و اداره کشور بزرگ و تبلیغ رسالت انبیا را به آنان محول فرموده است؛ از زیّ روحانی خود خارج نشوند و از گرایش به تجملات و زرق و برق دنیا که دون شأن روحانیت و اعتبار نظام جمهوری اسلامی ایران است؛ پرهیز کنند و بر حذر باشند که هیچ آفت و خطری برای روحانیت و برای دنیا و آخرت آنان بالاتر از توجه به رفاه و حرکت در مسیر دنیا نیست که بحمد اللَّه روحانیت متعهد اسلام امتحان زهدگرایی خود را داده است؛ ولی چه بسا دشمنان قسم‏خورده اسلام و روحانیت بعد از این برای خدشه‏دار کردن چهره این مشعلداران هدایت و نور؛ دست به کار شوند و با کمترین سوژه‏ای به اعتبار آنان لطمه وارد آورند که ان شاء اللَّه موفق نمی‏شوند. (همان، ج‏ ۲۰، ص ۳۴۲-۳۴۳) ۶ / ۵ / ۱۳۶۶

اگر خدای نخواسته در منبر شما چیزی بگویید که خودتان عاملش نیستید و در مسجد چیزی بگویید که خودتان بر خلاف او عمل می‏کنید؛ مردم دلهاشان از شما منصرف می‏شود و این کم کم موجب شکست اسلام می‏شود و این به عهده همه ماست‏. (همان، ج‏ ۱۷، ص ۴۹۴) ۲۱ / ۳ / ۱۳۶۲

جامعه شناسی و تبلیغ

حوزه‏های علمیه سراسر کشور خصوصاً حوزه قم؛ حوزه مشهد؛ حوزه اصفهان باید کوشش کنند که امروز که می‏توانند؛ مبلغ بفرستند به آن نحوی که بشناسد جامعه را و بفهمد که مشکلات چه است و باید چه بکند و چه بگوید؛ تربیت کنند و قاضی تربیت کنند و مخصوصاً مبلغین را زیاد احتیاج به آن هست‏. (همان، ج‏ ۱۵، ص ۴۱۲) ۱۸ / ۹ / ۱۳۶۰

زن و تبلیغ

. آن وقت همچو محصور کرده بودند که برای بانوان هیچ حق قائل نبودند که حتی در یک مجمع ده نفری وارد بشوند و مسأله علمی بگویند یا مسأله عقیدتی بگویند. امروز اینها می‏توانند با همه حفظ جهات اسلام در همه جای کشور تبلیغات بکنند؛ بلکه در خارج از کشور هم. (همان، ج‏ ۱۸، ص ۱۰۴)؛ ۱۵ / ۶ / ۱۳۶۲

جنگ نرم و تبلیغ

باید در مقابلشان جوانهای ما گول نخورند از این تبلیغات فاسد. امریکا این طوری تبلیغ می‏کند. امریکا نظامی نمی‏آورد اینجا؛ امریکا نویسنده می‏آورد اینجا؛ امریکا گوینده می‏آورد اینجا؛ امریکا عمال خودش که سالهای طولانی آنها را تربیت کرده است می‏فرستد اینجا که اوضاع ما را به هم بزنند. (همان، ج‏ ۱۰، ص ۵۲۱)؛ ۱۶ / ۸ / ۱۳۵۸

***

به پایان آمد این دفتر؛ حکایت همچنان باقیست به صد دفتر نشاید گفت حَسْبُ الحالِ مشتاقی

تبلیغ چیست ؟ مبلّغ کیست ؟