حرص
حرص در متون عرفانی از دیدگاه امام خمینی (س)
امام خمینی (س) حالت حرص را در انسان امری ذاتی می داند و آن را طرف افراط قوه شهوی که طالب دنیا است برمی شمارد(۱) و با توجه به ارتباط مستقیم حب دنیا و خطاها و گناهان انسان، ریشه حرص را حب نفس و حب دنیا می داند؛ زیرا حب دنیا ریشه تمام بیماری های نفسانی است؛(۲) لذا هر لذتی که محدود به حدود الهی نباشد، انسان را به عالم طبیعت نزدیک می کند و علاقه قلبی او را به آن زیادتر می سازد و از حقیقت خود دور می سازد؛ زیرا او به دنبال هر لذت، لذت دیگری طلب خواهد کرد و همین امر او را به حرص و طمع و رسیدن به تمام لحظات طبیعی می کشاند.(۳) از این رو به اعتقاد امام خمینی حرص و طمع نه تنها از جمله فروع حب دنیا بلکه از جمله لوازم حب دنیا به شمار می آیند.(۴)
امام خمینی برای حرص آثاری قائل است از جمله: ۱- حرص مانع حریت و کمال انسانی است. ۲- مبتلا به حرص گرفتار جهنم اخلاق است. ۳- حرص سبب سلب آرامش و سکون نفس می شود. ۴- حرص سبب محبت و تعلق بیش از حد به لذایذ طبیعی می شود به گونه ای که انسان با حرص و ولع دنیا را برای خود می خواهد و همین زیادت جویی و افراط در طلب، مانع رشد و تعالی او در جهات انسانی می شود.(۵)
(۱) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۳۵۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.
(۲) خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۲۵۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.
(۳) خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۸۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.
(۴) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۴۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.
(۵) خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی، ج۴، ص۳۴۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.