برتری سکوت بر سخن از دیدگاه امام خمینی (س)

سکوت

برتری سکوت بر سخن از دیدگاه امام خمینی (س)

امام خمینی سکوت را نگهداری زبان از بیهودگی و ترک سخن لغو و باطل می داند. ایشان تکلم و سخن گفتن را نعمت های الهی می داند که منشأ کمالات بسیاری است که بدون آن باب معارف بسته می شود. در قرآن نیز از تکلم، مدح شایان شده است: «خلق الانسان، علّمه البیان(۱)» و به همین دلیل سکوت مطلق از جنود و لشکر عقلی نبوده، بلکه کلام و سخن گفتن در محل خود برتر از سکوت می باشد؛ اما اگر اهل ریاضت سکوت را بر خود واجب دانسته اند به خاطر ایمنی از آفات زبان و مسلط شدن بر آن می باشد.(۲) سکوت یکی از شرایط اهل ریاضت است که از جمله فواید آن این است که سالک از سخن لغو و بیهوده پرهیز می کند و مشغول تفکر و ذکر حق تعالی می شود و زبان را از غیر ذکر حق تعالی نگه می دارد که سبب می شود افاضه های ملکوتی بر قلب سرازیر شود.(۳) به اعتقاد امام خمینی رابطه روح و باطن با قوای ظاهری به قدری است که هر یک از آن دو از یکدیگر متأثر می باشند و کمال و نقص هر یک به دیگری منتقل می شود، از این رو سخنان لغو و بیهوده برای او بسیار مضر و نفس را از صفا و سلامت ساقط می کند و حلاوت عبادت از ذائقه روح می گیرد و ایمان را ضعیف می کند و دل را می میراند؛ لذا اگر کسی بخواهد از سلامت نفس برخوردار شود و عیوب و کاستی هایش پوشیده بماند، باید کمتر سخن بگوید و بیشتر خاموش باشد.(۴)

(۱) الرّحمن، ۴-۳

(۲) خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۳۸۶-۳۸۵

(۳) خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۳۸۸-۳۸۷

(۴) خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۳۹۱-۳۹۰