وصیت (فقه)
وصیت(فقه)از دیدگاه امام خمینی (س)
تعریف فقهی
امام خمینی (س) در تحریرالوسیله می نویسد: «و هی: إمّا تملیکیة، کأن یوصی بشی ء من ترکته لزید، ویلحق بها الإیصاء بالتسلیط علی حقّ. و إمّا عهدیة، کأن یوصی بما یتعلّق بتجهیزه، أو باستئجار الحجّ أو الصلاة أو نحوهما له. و إمّا فکّیة تتعلّق بفکّ ملک کالإیصاء بالتحریر.» (۱) یعنی: وصیت یا تملیک|تملیکی است مثل اینکه به چیزی از ترکه اش برای زید وصیت نماید- و به آن ملحق می شود وصیت کردن به مسلط شدن بر حق- و یا عهدی است مثل اینکه وصیت می کند به آنچه که متعلق است به تجهیزش یا به اجیر گرفتن برای حج یا نماز یا مانند این ها برای او؛ و یا فکّی است که به فکّ ملکی تعلق دارد مانند وصیت کردن به آزاد نمودن.
عدم وصایت کودک
امام خمینی (س) در تحریرالوسیله آورده است: در وصی بلوغ و عقل و اسلام شرط است پس وصی (حقوق)|وصی شدن بچه (به تنهایی) و دیوانه و کافر از مسلمان اگرچه ذمّی قریب (خویشاوند) باشد صحیح نیست. (۲)
امکان وصایت کودک
امام خمینی (س) در این باره می نویسد:
«وصی شدن بچه به تنهایی صحیح نیست و اما در صورت انضمام به کامل اشکالی ندارد، بنابراین شخص کامل تا زمان بلوغ بچه، مستقلاً تصرف می کند، پس هنگامی که بالغ شود از وقت بلوغش با او شریک می شود و حق ندارد در مواردی که شخص کامل قبلاً آن را امضا نموده، اعتراض نماید مگر آنچه برخلاف وصیت میت باشد، که به وصیت او برمی گرداند. و اگر بچه بمیرد یا بالغ شود ولی عقلش فاسد باشد، شخص کامل به تنهایی به وصیت عمل می کند.» (۳)
جواز تصرّف کودک با اذن ولیّ
امام خمینی (س) نظر به این دارند که در صورت انضمام صغیر به کامل، شخص کامل تا زمان بلوغ بچه، استقلال در تصرف دارد، و صغیر از وقتی که بالغ شد و عقلش هم فاسد نبود با شخص کامل در عمل به وصایای موصی شریک می شود و حق ندارد نسبت به مواردی که شخص کامل قبلاً آن را امضا نموده است اعتراض کند مگر در آنچه برخلاف وصیت میت باشد، که آن را به وصیت او برمی گرداند. (۴)
(۱) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۳، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۱۰۰، کتاب الوصیة. تملیکیه
(۲) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۳، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۱۱۰، کتاب الوصیة، مسألة ۳۸. البلوغ
(۳) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۳، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۱۱۰، کتاب الوصیة، مسألة ۳۹. منضماً
(۴) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۳، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۱۱۰، کتاب الوصیة، مسألة ۳۹. فیستقلّ