تعریف اصل کرامت انسانی از دیدگاه امام خمینی (س)

اصل کرامت انسانی

تعریف اصل کرامت انسانی از دیدگاه امام خمینی (س)

از دیدگاه امام خمینی (س) انسان با کرامت خلق شده است و کرامت انسان فضیلت و شرافتی است که او را از دیگر موجودات ممتاز می کند.(۱) به اعتقاد ایشان افرادی که برای کرامت انسان حرمتی قائل نیستند و بر ضد بشریت اقدام می کنند، خود حرمتی ندارند و باید با آن مبارزه کرد؛ از این جهت است که انبیای الهی بر کافران سخت می گرفتند و با آنان مبارزه می کردند.(۲) امام خمینی (س) با تقسیم کرامت به ذاتی و اکتسابی؛ الف) کرامت ذاتی را مربوط به کمالات وجودی می داند که در افراد به تناسب استعدادهای آنها مختلف است. این کرامت ذاتی خود دو قسم است؛ ۱- کرامت جسمانی؛ مربوط به خلقت طبیعی بدن است که خداوند انسان را از نوع حیوان در طبیعت جسمانی متمایز کرده است؛ چنانکه ستر عورت و لباس از کرامت های خداوند است که اختصاص به انسان دارد و به دیگر موجودات عطا نکرده است.(۳) ۲- کرامت روحانی؛ این کرامت به اصل ذات و هویت انسان مربوط است. ب) امام خمینی (س) معیار کرامت اکتسابی انسان را در تقوای الهی معرفی می کند و معتقد است هرکس تقوایش بیشتر باشد، کرامتش نزد خداوند بیشتر است و مرد یا زن، اختلاف لهجه و زبان و رنگ هیچ یک موجب کرامت نیست و پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) به سبب اینکه با تقواترین مردم بودند، با کرامت ترین آنان هستند.(۴) از سوی دیگر به باور امام خداوند بندگان خود را به عبادت و مناجات با خود تکریم کرده است و آنان که اهل معرفت و فضیلت هستند، چیزی را با مناجات با حق تعالی عوض نمی کنند و همه عزت، شرف و فضیلت خود را در مناجات با حق تعالی می دانند؛(۵) به ویژه نماز که در آن حق تعالی توجه و اقبال به سوی عبد دارد و در آن کرامتی است که عقول بشر از درک آن عاجزند.(۶) به اعتقاد امام خمینی (س) تکبر کردن، غرور، خمودی، ارتکاب معاصی، پیروی از هواهای نفس و هر آنچه که انسان را از عبور از منزل حیوانیت به منزل انسانیت بازمی دارد، از موانع کرامت انسانی شمرده می شود.(۷)

(۱) خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۴۰-۱۳۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۲ ممتاز فرموده؛ خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج۶، ص۳۰۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۹. کرامت خلق

(۲) خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج۱۹، ص۱۴۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۹. ضد بشریت

(۳) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۹۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. کرامت خاص

(۴) خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج۱، ص۳۷۸ و ج۶، ص۳۱۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۹. ما بین عجم، کرامتش زیادتر

(۵) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۱۰۹ و ۳۷۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. به این تشریف، مناجات حق

(۶) خمینی، روح الله، سرّ الصلاة، ص۲۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. عقول بشر

(۷) خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی (س)، ج۸، ص۴۲۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۰۰.