چه ضرورتی وجود داشت که معاونت پژوهشی در موسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی(س) تشکیل شد؟
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)که به ابتکار مرحوم حاج سید احمد خمینی و تایید حضرت امام تشکیل شد،کارهای متنوعی را انجام داد که بخشی از آن مربوط به امور پژوهشی است و در قالب یک معاونت مستقل شکل گرفت.مهمترین وظیفه‌ای که موسسه دارد،نظارت بر نقل درست فرمایشات حضرت امام است که از طریق این معاونت صورت می‌پذیرد.طبق قانون مصوب مجلس هر مولف یا ناشری که کتابی را منتشر می‌کند اگر چنان که در کتاب نقل قولی از حضرت امام آورده است، موظف است مجوز این موسسه را در این زمینه دریافت کند، تا وزارت ارشاد نیز از این طریق به او مجوز انتشار بدهد.سالانه ده‌ها اثر که حاوی نقل قول امام است به موسسه ارسال می‌شود و بلافاصله توسط کارشناسان،نقل قولها بااصل تطبیق داده می‌شود که در صورت اشتباه یا خدای نکرده تحریف سریعا به ناشر اعلام و پس از اصلاح آن مجوز آن صادر می‌شود.
البته روشن است که برداشت از بیانات امام آزاد است و ما در مورد برداشت‌های مختلفی که ممکن است صورت بگیرد اظهار نظری نمی کنیم.اما دست بردن در سخنان امام حتی اگر به‌اندازه یک کروشه یا واو باشد نسبت به آن واکنش نشان می‌دهیم تا همچنان این امانتداری را ناشران و مولفان محترم حفظ کنند.
متاسفانه بعضی از ناشران و مولفان بدون درنظر گرفتن این مصوبه قانونی در سال‌های اخیر اقدام به نشر کتاب‌هایی کرده‌اند اگر چه در حد انگشت شمار است،و چون خلاف قانون بوده موسسه اعتراض خود را نسبت به این اقدام داشته است.آخرین مورد کتابی بوده با نام « بسیج قلب امام» و نقل قولی را در این کتاب از حضرت امام آورده که مشکل داشت.با اینکه حضرت امام،آمریکا را در کنار شوروی به عنوان مخالفین اسلام ناب محمدی ذکر کرده‌اند، متاسفانه مولف،کلمه شوروی را حذف و تنها واژه آمریکا را آورده بود.این کتاب بدون مجوز موسسه منتشر شده است.ولی در مجموع اکثریت قریب به اتفاق نویسندگان و ناشران محترم نسبت به دقت بر نقل قول حضرت امام خود حساسیت بالایی دارند و موسسه هم نهایت همکاری را با آنها داشته است.علاوه بر آن، در سال گذشته 148 عنوان کتاب در موسسه بررسی و مجوز چاپ آن صادر شد و بیش از یکصد عنوان مجوز تجدید چاپ گرفتند.این نکته را نیز اضافه کنم که غلط‌ها و اشکالاتی که در کتاب‌ها بود توسط کارشناسان موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)تصحیح و به ناشران محترم اعلام شد.
فعالیتهای تحقیقاتی و پژوهشی در چه زمینه‌هایی است؟
موسسه در سه گروه پژوهشی در تهران و دفتر قم فعالیتهای تحقیقاتی را آغاز و ادامه داده و آثار ارزنده‌ای را تقدیم جامعه علمی و فرهنگی کرده است.این گروه‌ها عبارتند از:گروه اجتماعی، معارف وگروه تاریخ.دفتر نمایندگی موسسه در قم عمدتا مباحث فقهی،اصولی، فلسفی و عرفانی حضرت امام را تحقیق و منتشر می‌نماید.مباحث مربوط به تاریخ انقلاب و خاطراتی که از دوستان حضرت امام رسیده است در حوزه گروه تاریخ تدوین و تنظیم می‌شود. البته دفاتر قم و اصفهان هم در این زمینه فعال‌اند.مجموعه آثار حضرت امام با تنظیم مجدد و تحقیق و پاورقی‌های لازم به صورت یک جا در دفتر قم تدوین شده و با 50 عنوان کتاب مراحل نهایی را می‌گذراند و امیدوارم هر چه زودتر منتشر شود.موضوعاتی که در گروه اجتماعی مورد ارزیابی و تصویب قرار گرفته موضوعات فراوانی است از جمله:
- عدالت اجتماعی از دیدگاه امام.
- امام خمینی و احیای تمدن اسلامی.
- آموزه‌های سیاسی اسلام شیعی و مرحله تحزب.
- امام خمینی و مدیریت بحران
- عقل و تعقل در برابر خرافه و تحجر از دیدگاه امام خمینی.
روی این موضوعات در سال گذشته محققان ما کار کردند و آثاری را پدید آوردند.
در گروه معارف چه فعالیت‌هایی داشته‌اید؟
درگروه معارف کتاب‌هایی که اخیرا منتشر کردیم شامل:
- تجلی توحید که تحلیلی پیرامون حج از دیدگاه امام است.
- خود شکوفایی شخصیت و امام
- تبیان حقوق
- خطابات قانونی
- معرفت شهودی
- مصباح الهدایه.
- مصباح الهدایه امام یک کتاب فوق العاده مهم و عرفانی است که در میان کتابهای نوشته شده در این زمینه می‌توان گفت، کم نظیر یابی نظیر است ولی از آنجا که کتابی بسیار فنی است یکی از محققین موسسه حجت الاسلام مستوفی از چندین سال پیش اقدام به ترجمه آن کرده که خوشبختانه این کتاب اکنون مراحل پایانی چاپ خود را طی می‌کند.
- تفسیر قرآن کریم که توسط حاج آقا مصطفی نوشته شده در حال ترجمه است که برای علاقه مندان به تفسیر قرآن مطالب جذاب و خواندنی دارد.
فعالیتهای معاونت پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)در زمینه خاطرات و تاریخ را تشریح بفرمایید؟
یکی از اقدامات قابل توجه موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)ضبط مصاحبه یاران امام است که این کار از سال‌ها پیش شروع شده وهمچنان ادامه دارد.شخصیت‌های مختلف که به مناسبتهای مختلف در محضر امام بودند و با امام ارتباط داشتند،ساعت‌ها با آنها مصاحبه شده و ضبط شده که بخشی از آنها با اجازه خودشان تدوین و منتشر می‌شود. در دو سال گذشته با شخصیت‌های زیادی مصاحبه شده که هرکدام شغل و مسئولیت جدایی داشتند مثلا دکتر مرندی ( وزیراسبق بهداشت)، دکتر عارفی ( ازاعضای تیم پزشکی حضرت امام) حمید سبزواری،شاعر انقلاب، حجت الاسلام و المسلمین رحمانی،حجت الاسلام و المسلمین شرعی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمدی، آقای محسن رضایی فرمانده اسبق سپاه، آقای خاموشی رئیس اسبق بنیاد مستضعفان،دکتر شعبانی استاد دانشگاه، آیت‌الله مروارید، آیت‌الله ملکوتی، آقای گلریز خواننده، آیت‌الله امام جمارانی، حجت‌الاسلام و المسلمین طباطبایی و بسیاری از افرادی که خاطره‌ای را از امام قبل یا بعد از انقلاب داشته‌اند، مشغول ضبط و تدوین خاطرات آنها هستیم. ما معتقدیم که این خاطرات تاریخ مستند انقلاب خواهد بود و جلوی بسیار از تحریفات را خواهد گرفت.
در مورد همایش هایی که معاونت برگزار می‌کند مختصری بگویید؟
معاونت پژوهشی همایش‌هایی را به صورت مشترک با مراکز دانشگاهی در شهرهای مختلف برگزار می‌کند.عملکرد ستاد همایش‌ها و مجامع علمی در پایین ذکر می‌شود:
- مشارکت در همایش بررسی‌اندیشه‌های مدیریتی امام خمینی (س) که توسط دانشگاه پیام نور در خمین برگزار گردید.
- مشارکت در همایش منطقه‌ای: قانون و قانونگرایی در سیره و‌اندیشه امام خمینی (س) با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی زنجان در تاریخ ٢٦ آذرماه 1388.
- مشارکت در همایش بررسی‌اندیشه‌های فرهنگی – اجتماعی امام خمینی (س) همکاری جهاد دانشگاهی – واحد تربیت معلم در دهه فجر 1388.
- مشارکت در همایش بین المللی آرمان‌های انقلاب اسلامی، تحولات جهانی و امام خمینی (س) با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی زنجان در 12 خرداد 1389.
- مشارکت علمی در همایش بررسی‌اندیشه‌های ارتباطی امام خمینی (س) با همکاری موسسه آرمان در دهه اول بهمن 1388.
- مشارکت علمی در همایش‌اندیشه‌های اجتماعی فرهنگی امام خمینی با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم.
همکاری و مشارکت علمی در همایش تبیین‌اندیشه سیاسی امام خمینی (س) با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
رویکرد آینده معاونت پژوهشی چیست؟
از آنجایی که امام یک حقیقت همیشه زنده است و با ارتحال ایشان گرچه جسم او از میان جامعه غایب شده،اما فکر ایشان غایب شدنی نیست و‌اندیشه الهی و انسانی ایشان که در راستای حیات و تعالی جامعه انسانی و اسلامی است،همچنان پویاو زنده است،گرچه حوادث سیاسی در این قضایا موجب نوساناتی می‌شود، اما این راه گاهی تند و گاهی کند می‌شود،ولی همچنان ادامه دارد.نسل‌های جدید که به صحنه اجتماعی قدم می‌گذارند و امام را از نزدیک ندیده‌اند تحت تاثیر کتاب و تبلیغات از طریق رسانه‌ها ممکن است برداشت‌های مختلفی را از امام داشته باشند.سعی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)این است که امام را آنچنان که بودند،معرفی کنند نه اینکه بخشی از حقیقت ایشان را پررنگ و بخشی دیگر را کمرنگ جلوه دهد.این رسالت بسیار مهمی است برای موسسه.
همین اصول کار آینده موسسه را مشخص می‌کند. برنامه آینده ما جز این نخواهد بود که آثار امام را حفظ و منتشر کنیم و از این میراث گرانقدر فرهنگی که هویت دینی و ملی ما با او شکل گرفته به خوبی و با دقت حراست نماییم و موضوعاتی را که امروز نیاز نسل جوان ماست با همین امکانات محدود خود به جامعه عرضه کنیم.نیاز امروز جامعه ما شناخت دوباره ابعاد مختلف امام؛ هم بعد روحانی، اخلاقی و معنوی ایشان هم بعد علمی و هم بعد سیاسی ایشان است.با این رویکرد که‌اندیشه سیاسی ایشان در همه بحرانها و تصمیم گیری‌ها تحت تاثیر بعد اخلاقی و معنوی ایشان بود و امام هرگز سیاست و سیاسی کاری را با اصطلاحی که امروز در دنیا مرسوم است هدف اصلی برای خود قرار ندادند.ایشان همه چیز را در زندگی جلوه و پرتوی از تجلیات صفات حق می‌دانستند و برای رسیدن به این مقصود استفاده از هر اقدام معصیت کارانه‌ای را که مخالف رضای خداست حرام می‌دانستند و همین صداقت امام بود که موجب شد بدرقه پیکر مطهر ایشان در میان چنان و شور هیجانی باشد که در تاریخ بی نظیر است و امروز هم به رغم توطئه دشمنان انقلاب چیزی از محبوبیت ایشان کاسته نشده است.
گفت‌وگو با حجت‌الاسلام و‌المسلمین محمدعلی خسروی، معاون پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)
فقط آثار امام را حفظ و منتشر می‌کنیم
معاونت پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)سال هاست که کار حراست و پژوهش پیرامون آثار امام خمینی(س) را انجام می‌دهد و در این زمینه اقدامات جالب توجه زیادی را صورت داده است.از جمله گروه‌های فعال این بخش گروه اجتماعی،تاریخ و معارف هستند که هر کدام از آنها آثار ارزنده‌ای را تقدیم جامعه علمی و فرهنگی کرده است.پیرامون فعالیت ها، ضرورت تشکیل و رویکرد این بخش با حجت الاسلام و المسلمین محمد علی خسروی معاون پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) گفت و گویی را انجام دادیم که از نظر می‌گذرانید.
چه ضرورتی وجود داشت که معاونت پژوهشی در موسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی(س) تشکیل شد؟
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)که به ابتکار مرحوم حاج سید احمد خمینی و تایید حضرت امام تشکیل شد،کارهای متنوعی را انجام داد که بخشی از آن مربوط به امور پژوهشی است و در قالب یک معاونت مستقل شکل گرفت.مهمترین وظیفه‌ای که موسسه دارد،نظارت بر نقل درست فرمایشات حضرت امام است که از طریق این معاونت صورت می‌پذیرد.طبق قانون مصوب مجلس هر مولف یا ناشری که کتابی را منتشر می‌کند اگر چنان که در کتاب نقل قولی از حضرت امام آورده است، موظف است مجوز این موسسه را در این زمینه دریافت کند، تا وزارت ارشاد نیز از این طریق به او مجوز انتشار بدهد.سالانه ده‌ها اثر که حاوی نقل قول امام است به موسسه ارسال می‌شود و بلافاصله توسط کارشناسان،نقل قولها بااصل تطبیق داده می‌شود که در صورت اشتباه یا خدای نکرده تحریف سریعا به ناشر اعلام و پس از اصلاح آن مجوز آن صادر می‌شود.
البته روشن است که برداشت از بیانات امام آزاد است و ما در مورد برداشت‌های مختلفی که ممکن است صورت بگیرد اظهار نظری نمی کنیم.اما دست بردن در سخنان امام حتی اگر به‌اندازه یک کروشه یا واو باشد نسبت به آن واکنش نشان می‌دهیم تا همچنان این امانتداری را ناشران و مولفان محترم حفظ کنند.
متاسفانه بعضی از ناشران و مولفان بدون درنظر گرفتن این مصوبه قانونی در سال‌های اخیر اقدام به نشر کتاب‌هایی کرده‌اند اگر چه در حد انگشت شمار است،و چون خلاف قانون بوده موسسه اعتراض خود را نسبت به این اقدام داشته است.آخرین مورد کتابی بوده با نام « بسیج قلب امام» و نقل قولی را در این کتاب از حضرت امام آورده که مشکل داشت.با اینکه حضرت امام،آمریکا را در کنار شوروی به عنوان مخالفین اسلام ناب محمدی ذکر کرده‌اند، متاسفانه مولف،کلمه شوروی را حذف و تنها واژه آمریکا را آورده بود.این کتاب بدون مجوز موسسه منتشر شده است.ولی در مجموع اکثریت قریب به اتفاق نویسندگان و ناشران محترم نسبت به دقت بر نقل قول حضرت امام خود حساسیت بالایی دارند و موسسه هم نهایت همکاری را با آنها داشته است.علاوه بر آن، در سال گذشته 148 عنوان کتاب در موسسه بررسی و مجوز چاپ آن صادر شد و بیش از یکصد عنوان مجوز تجدید چاپ گرفتند.این نکته را نیز اضافه کنم که غلط‌ها و اشکالاتی که در کتاب‌ها بود توسط کارشناسان موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)تصحیح و به ناشران محترم اعلام شد.
فعالیتهای تحقیقاتی و پژوهشی در چه زمینه‌هایی است؟
موسسه در سه گروه پژوهشی در تهران و دفتر قم فعالیتهای تحقیقاتی را آغاز و ادامه داده و آثار ارزنده‌ای را تقدیم جامعه علمی و فرهنگی کرده است.این گروه‌ها عبارتند از:گروه اجتماعی، معارف وگروه تاریخ.دفتر نمایندگی موسسه در قم عمدتا مباحث فقهی،اصولی، فلسفی و عرفانی حضرت امام را تحقیق و منتشر می‌نماید.مباحث مربوط به تاریخ انقلاب و خاطراتی که از دوستان حضرت امام رسیده است در حوزه گروه تاریخ تدوین و تنظیم می‌شود. البته دفاتر قم و اصفهان هم در این زمینه فعال‌اند.مجموعه آثار حضرت امام با تنظیم مجدد و تحقیق و پاورقی‌های لازم به صورت یک جا در دفتر قم تدوین شده و با 50 عنوان کتاب مراحل نهایی را می‌گذراند و امیدوارم هر چه زودتر منتشر شود.موضوعاتی که در گروه اجتماعی مورد ارزیابی و تصویب قرار گرفته موضوعات فراوانی است از جمله:
- عدالت اجتماعی از دیدگاه امام.
- امام خمینی و احیای تمدن اسلامی.
- آموزه‌های سیاسی اسلام شیعی و مرحله تحزب.
- امام خمینی و مدیریت بحران
- عقل و تعقل در برابر خرافه و تحجر از دیدگاه امام خمینی.
روی این موضوعات در سال گذشته محققان ما کار کردند و آثاری را پدید آوردند.
در گروه معارف چه فعالیت‌هایی داشته‌اید؟
درگروه معارف کتاب‌هایی که اخیرا منتشر کردیم شامل:
- تجلی توحید که تحلیلی پیرامون حج از دیدگاه امام است.
- خود شکوفایی شخصیت و امام
- تبیان حقوق
- خطابات قانونی
- معرفت شهودی
- مصباح الهدایه.
- مصباح الهدایه امام یک کتاب فوق العاده مهم و عرفانی است که در میان کتابهای نوشته شده در این زمینه می‌توان گفت، کم نظیر یابی نظیر است ولی از آنجا که کتابی بسیار فنی است یکی از محققین موسسه حجت الاسلام مستوفی از چندین سال پیش اقدام به ترجمه آن کرده که خوشبختانه این کتاب اکنون مراحل پایانی چاپ خود را طی می‌کند.
- تفسیر قرآن کریم که توسط حاج آقا مصطفی نوشته شده در حال ترجمه است که برای علاقه مندان به تفسیر قرآن مطالب جذاب و خواندنی دارد.
فعالیتهای معاونت پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)در زمینه خاطرات و تاریخ را تشریح بفرمایید؟
یکی از اقدامات قابل توجه موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)ضبط مصاحبه یاران امام است که این کار از سال‌ها پیش شروع شده وهمچنان ادامه دارد.شخصیت‌های مختلف که به مناسبتهای مختلف در محضر امام بودند و با امام ارتباط داشتند،ساعت‌ها با آنها مصاحبه شده و ضبط شده که بخشی از آنها با اجازه خودشان تدوین و منتشر می‌شود. در دو سال گذشته با شخصیت‌های زیادی مصاحبه شده که هرکدام شغل و مسئولیت جدایی داشتند مثلا دکتر مرندی ( وزیراسبق بهداشت)، دکتر عارفی ( ازاعضای تیم پزشکی حضرت امام) حمید سبزواری،شاعر انقلاب، حجت الاسلام و المسلمین رحمانی،حجت الاسلام و المسلمین شرعی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمدی، آقای محسن رضایی فرمانده اسبق سپاه، آقای خاموشی رئیس اسبق بنیاد مستضعفان،دکتر شعبانی استاد دانشگاه، آیت‌الله مروارید، آیت‌الله ملکوتی، آقای گلریز خواننده، آیت‌الله امام جمارانی، حجت‌الاسلام و المسلمین طباطبایی و بسیاری از افرادی که خاطره‌ای را از امام قبل یا بعد از انقلاب داشته‌اند، مشغول ضبط و تدوین خاطرات آنها هستیم. ما معتقدیم که این خاطرات تاریخ مستند انقلاب خواهد بود و جلوی بسیار از تحریفات را خواهد گرفت.
در مورد همایش هایی که معاونت برگزار می‌کند مختصری بگویید؟
معاونت پژوهشی همایش‌هایی را به صورت مشترک با مراکز دانشگاهی در شهرهای مختلف برگزار می‌کند.عملکرد ستاد همایش‌ها و مجامع علمی در پایین ذکر می‌شود:
- مشارکت در همایش بررسی‌اندیشه‌های مدیریتی امام خمینی (س) که توسط دانشگاه پیام نور در خمین برگزار گردید.
- مشارکت در همایش منطقه‌ای: قانون و قانونگرایی در سیره و‌اندیشه امام خمینی (س) با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی زنجان در تاریخ ٢٦ آذرماه 1388.
- مشارکت در همایش بررسی‌اندیشه‌های فرهنگی – اجتماعی امام خمینی (س) همکاری جهاد دانشگاهی – واحد تربیت معلم در دهه فجر 1388.
- مشارکت در همایش بین المللی آرمان‌های انقلاب اسلامی، تحولات جهانی و امام خمینی (س) با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی زنجان در 12 خرداد 1389.
- مشارکت علمی در همایش بررسی‌اندیشه‌های ارتباطی امام خمینی (س) با همکاری موسسه آرمان در دهه اول بهمن 1388.
- مشارکت علمی در همایش‌اندیشه‌های اجتماعی فرهنگی امام خمینی با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم.
همکاری و مشارکت علمی در همایش تبیین‌اندیشه سیاسی امام خمینی (س) با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
رویکرد آینده معاونت پژوهشی چیست؟
از آنجایی که امام یک حقیقت همیشه زنده است و با ارتحال ایشان گرچه جسم او از میان جامعه غایب شده،اما فکر ایشان غایب شدنی نیست و‌اندیشه الهی و انسانی ایشان که در راستای حیات و تعالی جامعه انسانی و اسلامی است،همچنان پویاو زنده است،گرچه حوادث سیاسی در این قضایا موجب نوساناتی می‌شود، اما این راه گاهی تند و گاهی کند می‌شود،ولی همچنان ادامه دارد.نسل‌های جدید که به صحنه اجتماعی قدم می‌گذارند و امام را از نزدیک ندیده‌اند تحت تاثیر کتاب و تبلیغات از طریق رسانه‌ها ممکن است برداشت‌های مختلفی را از امام داشته باشند.سعی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)این است که امام را آنچنان که بودند،معرفی کنند نه اینکه بخشی از حقیقت ایشان را پررنگ و بخشی دیگر را کمرنگ جلوه دهد.این رسالت بسیار مهمی است برای موسسه.
همین اصول کار آینده موسسه را مشخص می‌کند. برنامه آینده ما جز این نخواهد بود که آثار امام را حفظ و منتشر کنیم و از این میراث گرانقدر فرهنگی که هویت دینی و ملی ما با او شکل گرفته به خوبی و با دقت حراست نماییم و موضوعاتی را که امروز نیاز نسل جوان ماست با همین امکانات محدود خود به جامعه عرضه کنیم.نیاز امروز جامعه ما شناخت دوباره ابعاد مختلف امام؛ هم بعد روحانی، اخلاقی و معنوی ایشان هم بعد علمی و هم بعد سیاسی ایشان است.با این رویکرد که‌اندیشه سیاسی ایشان در همه بحرانها و تصمیم گیری‌ها تحت تاثیر بعد اخلاقی و معنوی ایشان بود و امام هرگز سیاست و سیاسی کاری را با اصطلاحی که امروز در دنیا مرسوم است هدف اصلی برای خود قرار ندادند.ایشان همه چیز را در زندگی جلوه و پرتوی از تجلیات صفات حق می‌دانستند و برای رسیدن به این مقصود استفاده از هر اقدام معصیت کارانه‌ای را که مخالف رضای خداست حرام می‌دانستند و همین صداقت امام بود که موجب شد بدرقه پیکر مطهر ایشان در میان چنان و شور هیجانی باشد که در تاریخ بی نظیر است و امروز هم به رغم توطئه دشمنان انقلاب چیزی از محبوبیت ایشان کاسته نشده است.