زبان، عنصری برای انتقال اندیشه‎های امام

گفت و گو با دکتر محمد مقدم معاون بین‎الملل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)

معاونت بین الملل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) یکی از چهار معاونت این موسسه است که با رویکردی فراملی به معرفی اندیشه ها و آثار بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران و نیز گسترش مبانی انقلاب اسلامی پرداخته است. با این رویکرد، گفت وگویی را با حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد مقدم، معاون بین الملل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) انجام داده ایم که در زیر می خوانید.

کد : 48682 | تاریخ : 24/06/1392

در آغاز ممکن است درباره رویکرد معاونت بین‎الملل در معرفی شخصیت و اندیشه‌های حضرت امام خمینی(س) توضیحاتی ارائه فرمایید؟

به نامه خدا. از آن جایی که شخصیت رهبر کبیر انقلاب از نظر ما شخصیتی ملی است، رویکرد اصلی این معاونت را بر این مبنا قرار داده ایم. از نظر ما مسئولیت معرفی اندیشه‎های حضرت امام، فقط با موسسه نیست بلکه همت عالی و ملی را طلب می‎کند. از همین روی، شورایی را متشکل از نهادهای بین‎المللی داخلی همچون وزارت امور خارجه، ‌سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، جامعه المصطفی، ‌دارالتقریب، ‌وزارت ارشاد، ‌مجمع اهل البیت، ‌معاونت برون مرزی صدا و سیما تشکیل داده‌ایم با نام "شورای عالی بین‎الملل". رویکرد این شورا در 3 فاکتور خلاصه می‎شود؛ نخست این که به همه یادآوری کنیم که امام خمینی (س) شخصیت ملی است بنابراین همه موظفند در جهت معرفی ایشان گام بردارند. دوم افزایش مسئولیت‎پذیری نهادهای بین‎المللی در قبال رهبر کبیر انقلاب است. سوم با این رویکرد راندمان کار را بالا برده ایم؛ به این معنی که بعنوان مثال، چاپ کتابی با مشارکت اعضای این شورا در حوزه بین‎الملل هم قوت کار را بالا می‎برد و هم در بخش نشر و توزیع کالای فرهنگی چون کتاب، ‌سرعت را افزایش داده و مدت زمان و هزینه‌ها را پایین می‎برد. بنده به شخصه از زمان تشکیل شورا، از راندمان خوب آن راضی بوده‌ام زیرا در شورای عالی بین‎الملل، همه با هم کار می‌کنیم نه همه با من.

در چه حوزه‌های زبانی این شورا فعالیت می‌کند؟

بیشتر در حوزه‎های زبان‎های محلی مثل کردی، ‌سواحلی و یا حتی آلبانیایی. البته بیشتر تمرکز بر زبان‎های فراگیر است.

خود معاونت موسسه چطور؟ گستره فعالیت آن چگونه است؟

اگر بخواهیم به طور خلاصه فعالیت‎های حوزه معاونت بین‎الملل را دسته بندی کنیم، ‌می‎توان گفت بخش‎های ترجمه، ارتباطات، مخاطب‎شناسی، آرشیو و نیز ارائه خدمات و منابع پ‍ژوهشی عمده فعالیت‎های ما را در بر می‌گیرد.

در بخش ترجمه که یکی از گسترده‎ترین بخش‎هاست، ‌وظیفه ما برگرداندن آثار امام خمینی(س) به زبان‎های فراگیری چون فرانسه و آلمانی و اسپانیایی و حتی انگلیسی و نیز برخی زبان‎های بومی و محلی است. هرچند تمرکز ما بر زبان‎های فراگیر بیشتر است و ترجمه به زبان‎های بومی و محلی را با مشارکت دیگر ارگان‎ها پیگیری می‎کنیم. تاکنون در این بخش به 25 الی 26 زبان دنیا آثار حضرت امام خمینی (س) برای علاقمندان به اندیشه‎های رهبر کبیر انقلاب منتشر و توزیع شده است. نکته‌ای که باید عرض کنم این است که از این جهت، این بخش اهمیت بسیاری دارد زیرا زبان، عنصر مهمی برای انتقال اندیشه و فکر است.

در بخش دیگر یعنی ارتباطات،‌معاونت بین الملل وظیفه برقراری ارتباط با مجامع آکادمیک،‌نهادهای فرهنگی،‌دینی واسلام را داراست.در این بخش یعنی بخش ارتباطات، معاونت بین‎الملل وظیفه وظبفه برقراری ارتباط با مجامع آکادمیک، نهادهای دینی، فرهنگی، و اسلامی را داراست.ما دو رویکرد را در این بخش دنبال می‎کنیم؛ نخست، استفاده از داشته‎های آنها و دوم در اختیار قرار دادن آثار تولیدی مان به آن‎ها.در بخش ارتباطات است که با کتابخانه‌های مرکزی و اصلی دنیا ارتباطات برقرار کرده‎ایم و توانسته‎ایم آنها را با آثار منتشر شده در موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) تجهیز کنیم؛ مثل کتابخانه مرکزی هامبورگ.

بخش دیگری که فعالیت آن برای ما بسیار حائز اهمیت است، مخاطب شناسی است؛ در این بخش، تحقیق و بررسی و شناخت مخاطبین، ‌تلقی ذهنی و فرهنگی آنها و نیز پیگیری نوع استقبال از تولیدات مختلف موسسه انجام می‎گیرد.

مخاطب شناسی از آن روی برای ما دارای اهمیت است که می‎تواند برای شناسایی این موضوع که چه نوع آثاری از آثار امام خمینی(س) در یک حوزه جغرافیایی مفید است کمک کند زیرا، آثار متفاوت در کشورها و حوزه‎های مختلف فرهنگی و جغرافیایی، تاثیرات متفاوتی را از خود بروز می‎دهند.

بعنوان مثال، در کشورهای اروپایی، آثار اخلاقی و عرفانی رهبر کبیر انقلاب، مخاطبان بسیاری دارد درحالی که در کشورهایی چون هند و پاکستان، آثاری با محوریت وحدت و در کشورهایی چون لبنان و فلسطین کتاب‎هایی با موضوعات مقاومت و مبارزه طرفداران بسیاری دارند.

بنابراین داده‎های بخش مخاطب شناسی است که ما را در شناخت ضرورت‎های هر جامعه کمک می‎کند و بر مبنای آن می‎توانیم کارهایمان را اولویت‎بندی کنیم.

بخش دیگر معاونت بین‎الملل بخش آرشیو است؛ در این بخش ما بر اساس کلید واژه هایی که تدارک دیده ایم، بر مبنای کلید واژه‎هایی چون امام خمینی(س)، انقلاب و اسلام سیاسی و حتی تروریسم دینی، ‌کتبی را انتخاب خریداری ونگهداری می‎کنیم و از این نظر منابع غنی را در اختیار داریم.

بخش آخر که می‎تواند جزوی از بخش آرشیو باشد، بخشی است که برای کمک تحقیق و پژوهش اشخاص حقیقی و حقوقی بیرون سازمانی فعالیت می‎کند. در این بخش، ما چه از نظر منابع و چه از نظر هدایت و راهنمایی پژوهشگرانی که می‎خواهند درباره انقلاب اسلامی و یا امام خمینی(س) و یا همان کلید واژه‎های کلی تحقیق کنند را حمایت خواهیم کرد که این حوزه حتی پایان‎نامه‎ها را نیز شامل می‎شود.

آیا برگردان کتب از زبان‎های دیگر به فارسی نیز بر عهده شماست؟

خیر بر عهده ما نیست. البته در صورت درخواست بخش انتشارات و یا پژوهشکده، این معاونت می‎تواند در ارزیابی کتب انتخابی کمک کنیم.

حضور در عرصه‎های بین‎المللی چطور؟ حضور در نمایشگاه‎های کتاب و یا همایش‎های بین‎المللی؟

تمامی همایش‎های بین‎المللی که به موضوع انقلاب اسلامی و امام خمینی(س) در داخل برگزار می‎شود، یا مسئولیت آن باماست و یا با همکاری این معاونت انجام می‎شود.

در نمایشگاه‎های بین‎المللی داخلی نیز این معاونت مسئولیت اجرایی را بر عهده دارد؛ اما در بعد برون مرزی باید عرض کنم که این معاونت در نمایشگاه‎های بین‎المللی حضور موثر داشته است. و نیز این آمادگی در اینجا وجود دارد تا هم در نمایشگاه‎های بین‎المللی شرکت کرده و هم کارشناسان آشنا با حوزه‎های معرفتی و اندیشه‎ای بنیان‎گذار جمهوری اسلامی و انقلاب و اسلام را معرفی کند.

در یکی از پاسخ‎ها درباره کلید واژه‎های انتخابی سخن گفتید؟ آیا در این مبحث تحقیقاتی نیز درباره درصد کاربرد این واژه‎ها و برنامه‎ریزی برای تغییر کاربری آنها و یا تصحیح انحرافات معانی در واژگان خارجی در حوزه انقلاب و امام انجام می‎شود؟

اصل هدف‎گذاری ما در تعیین منابع و نیز تولید بولتن‎های ویژه همین است؛ البته امیدواریم سایت اینترنتی ما نیز به زودی آغاز به کار کند تا بتوانیم با شناسایی رویکردهای منفی در کابرد واژگان ترکیبی مثل تروریسم دینی و غیره فعالیت‎های موثری را انجام دهیم. همچنین یکی از اهدف معاونت بین‎الملل شناسایی شبهات ایجاد شده در باره اسلام، انقلاب و رهبر کبیر انقلاب و فعالیت در جهت پاسخ‎گویی به آن‎هاست.

در بحث ترجمه چه نظارت‎هایی انجام می‎شود تا اثر تولید شده بتواند با اصل مباحث طرح شده بسیار نزدیک باشد؟

بحث ترجمه مثل بحث کپی فیلم است. هر چقدر هم در آن دقت،شود درصدی در آن اختلاف نظر وجود دارد. با این حال ما با تهیه فرهنگ‎نامه‎هایی ویژه درباره کلماتی چون ولایت فقیه و یا وحدت وجودی و.... پیشنهادهای خود را ارائه کرده ایم و مترجمان چه در داخل و چه در خارج واژگانی را بکار گیرند که مدنظر موسسه است و در‌این‌باره وحدت رویه وجود دارد.

همچنین روند چاپ کتاب به زبان غیرفارسی به گونه‎ای است که معاونت بین‎الملل هم در مرحله ویرایش و هم نمونه خوانی در آن دخالت دارد و در هر بار چاپ، کتب ارزیابی شده و تصحیح می‎شود؛ تا این لحظه از فعالیت این معاونت، سعی بر این بوده که در آثار تولیدی ضایعات کمتری را شاهد باشیم.

در بحث سالگرد بزرگداشت امام خمینی(س) فعالیت‌های معاونت بین الملل چه گستره‌ای را در بر می‎گیرد؟

معاونت بین‎الملل موسسه در شش الی هفت سال گذشته، مسئولیت ستاد خارجی بزرگداشت را نیز بر عهده داشته است. بنابراین شناسایی اندیشمندان فرهنگی، دانشگاهی، دینی و حتی سیاسی، دعوت از آنان و نیز امرشناساندن اندیشه‎های رهبر کبیر انقلاب و انقلاب اسلامی چه در طی برگزاری مراسم و نیز در طول سال بنابر مراودات انجام شده و بر عهده معاونت بین‎الملل موسسه خواهد بود.

انتهای پیام /*